Τα ευρωπαϊκά κονδύλια και η έγκαιρη αξιοποίησή τους αποκτούν ακόμη πιο μεγάλο βάρος για την ελληνική οικονομία, ειδικά σε καιρούς ασύμμετρων απειλών σαν αυτούς που ζούμε. Το δείχνει το γεγονός ότι 2 στα 3 δισεκατομμύρια του φετινού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων είναι ευρωπαϊκά χρήματα.
Την αξία των ευρωπαϊκών κονδυλίων, ειδικά σε μια περίοδο όπου οι διεθνείς άνεμοι φυσούν με αντίθετη φορά απ’ ότι θα θέλαμε, ανέδειξαν στη σημερινή συνέντευξη Τύπου ο υπ. Εθνικής Οικονομίας Κωστής Χατζηδάκης και ο αναπληρωτής υπουργός Νίκος Παπαθανάσης.
Στη φετινή χρονιά θα δούμε να ξετυλίγεται το πιο μεγάλο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων των τελευταίων 14 ετών, ύψους 12,2 δισ. ευρώ, όπου σχεδόν το 70% αφορά κοινοτικά χρήματα.
Το μεγαλύτερο τμήμα από την προβλεπόμενη για φέτος αύξηση 9,1% των επενδύσεων και 14,4% για το 2025 θα προέλθει από κοινοτικούς πόρους. Επίσης, το 50% των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης αφορά πράσινα και ψηφιακά έργα που τόσο πολύ ανάγκη έχει η χώρα.
Σε μια χώρα, όπου η ανάπτυξη στηρίζεται ακόμη στη γνωστή επί δεκαετίες συνταγή, δηλαδή στην ιδιωτική κατανάλωση σε ποσοστό περίπου 70%, όταν η υπόλοιπη Ευρωζώνη κινείται στο 50%-52%, αν πληγεί αυτός ο παράγοντας της εξίσωσης, τα ευρωπαϊκά χρήματα είναι αυτά που θα κάνουν τη διαφορά.
Τα στοιχεία που παρέθεσαν οι δύο υπουργοί δείχνουν τη πρόοδο που έχει κάνει η χώρα:
- Στο Ταμείο Ανάκαμψης, η Ελλάδα είναι έκτη μεταξύ των «27» ως προς το ποσοστό απορρόφησης των πόρων του Ταμείου. Έχουμε απορροφήσει το 41,4 % των κονδυλίων, έναντι 29,4 % που είναι ο μέσος όρος στην ΕΕ. Επιπλέον η χώρα μας έχει εκπληρώσει το 23% των οροσήμων που συνδέονται με τη χρηματοδότηση από το Ταμείο έναντι 17% που είναι ο μέσος όρος των «27».
- Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα (8 Μαΐου) στοιχεία της ΕΕ το ποσοστό απορρόφησης κονδυλίων της χώρας μας από το ΕΣΠΑ 2021-2027 είναι το τρίτο υψηλότερο στην ΕΕ, με μεγάλη διαφορά από το μέσο όρο των «27». Τα κονδύλια που έχουμε εξασφαλίσει φθάνουν στα 26,2 δις. ευρώ (20,9 δις. η ενωσιακή συμμετοχή και 5.3 δις. η εθνική συνεισφορά), ενώ το ελληνικό πρόγραμμα ήταν το πρώτο μεταξύ των «27» που εγκρίθηκε από την ΕΕ.
- Στο ΕΣΠΑ 2014-2020 αυτή τη στιγμή το ποσοστό απορρόφησης 97 % και απομένει η δήλωση δαπανών που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί προκειμένου να πετύχουμε την πλήρη, 100 %, απορρόφηση των πόρων.
Η μεγάλη εικόνα είναι ότι όλα αυτά τα χρήματα, τα οποία δεν έχουν άλλες χώρες, θα μπουν φέτος στην ελληνική οικονομία, που μεγεθύνεται με 2%, πολύ περισσότερο από άλλες, αυξάνει τις εξαγωγές της, παλεύει να μειώσει την ανεργία και να προσελκύσει επενδύσεις.
Δημοσιονομικά επίσης το ταμείο, είναι ισχυρό. Η διαχείριση συνετή, πολλά μέτρα από το παρελθόν αποδίδουν όλο και περισσότερο, κι όλα αυτά μεταφράζονται σε καλά νέα και για τις επενδύσεις.
Στη γνωστή επίσης συζήτηση για ανάγκη ταχύτερης αλλαγής του αναπτυξιακού μοντέλου, ώστε να πάψουμε να στηριζόμαστε μόνο στο τουρισμό και το real estate, γίνονται βήματα, και δεν είναι τυχαίο, όπως θύμισε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας, ότι έχουν έρθει και προχωρούν σε επενδύσεις κολοσσοί, όπως οι Google, Μicrosoft, Amazon, φαρμακοβιομηχανίες όπως η Pfizer ή ότι οι εξαγωγές αγαθών, ξεπερνούν πλέον τις εξαγωγές υπηρεσιών.
Δεν αρκεί ωστόσο μόνο να αυξάνουμε τις εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών, πρέπει να αρχίσουμε και να μειώνουμε και τις εισαγωγές. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών έκλεισε πέρυσι στο 6,4% του ΑΕΠ, άρα εδώ χρειάζεται δουλειά. Ούτε είναι λογικό να συνεχίζουμε να εισάγουμε αγροτικά προϊόντα σε τόσο μεγάλες ποσότητες, χρειαζόμαστε πιο αποτελεσματική αγροτική πολιτική αν θέλουμε περισσότερες επενδύσεις στην αγροδιατροφή, να δούμε για παράδειγμα πως θα αναπτύξουμε μαζικά θερμοκήπια στην Ελλάδα.
Οι κοινοτικοί πόροι με άλλα λόγια είναι προτεραιότητα, πρέπει να αξιοποιηθούν πάσει θυσία με παραγωγικές επενδύσεις, είναι ο μόνος δρόμος για να μειώσουμε το χάσμα που μας χωρίζει στη σύγκλιση με την Ευρωζώνη. Οι επενδύσεις αντιστοιχούν στο 22% κατά μέσον όρο του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, έναντι ακόμη 13%-14% στην Ελλάδα.
Αλλά από μόνοι τους δεν αρκούν αν δεν συνοδευτούν με τις κατάλληλες μεταρρυθμίσεις, ώστε να αυξήσουμε την παραγωγικότητα και το ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ, για να συνεχίσουμε τη σύγκλιση, ακόμη και όταν θα έχει τελειώσει το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ουδείς αμφιβάλλει ότι η Ελλάδα που προέρχεται από μια υπερδεκαετή κρίση, που τη δεκαετία του 2020 βρισκόταν στα τάρταρα από πλευράς προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων, τώρα ανακάμπτει. Το δείχνουν όλες οι παραπάνω επιδόσεις, το γεγονός ότι αν συνυπολογιστούν τα ποσά του 4ου αιτήματος για το δανειακό σκέλος που υποβάλλαμε τον Απρίλιο, θα ανέβουμε ακόμη πιο ψηλά στην κατάταξη, όπως είπε ο κ. Παπαθανάσης, στο 46% των απορροφήσεων. Ολα αυτά είναι αδιαμφισβήτητα.
Το ίδιο όμως ισχύει και με το επενδυτικό κενό που συνεχίζει να μας χωρίζει από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, ζήτημα κομβικό όσο η μακροπρόθεσμη επιβίωση της ελληνικής οικονομίας και η σύγκλιση των εισοδημάτων των Ελλήνων με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά. Το επενδυτικό αυτό κενό θέλει επιτάχυνση της προσπάθειας, θα απαιτήσει πολύ προσπάθεια για να κλείσει. Σε πόσα χρόνια θα συμβεί αυτό;
«Δεν είμαστε σε εργαστήριο, αλλά σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, όπου η Ελλάδα προσπαθεί, όμως το το ίδιο κάνουν και οι άλλες χώρες. Το πότε θα φτάσει κανείς σε αυτό το σημείο εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, κρίσεις, αναταράξεις στις αγορές», απάντησε ερωτηθείς σχετικά ο κ. Χατζηδάκης.
Προς ώρας η κυβέρνηση επιχειρεί με τις αλλαγές στην αγορά εργασίας, στο ασφαλιστικό, στην επιτάχυνση του ρυθμού απονομής της Δικαιοσύνης να καταστήσει την Ελλάδα πιο φιλικό επενδυτικό προορισμό. Όσο περισσότερο αυξάνονται οι προσπάθειες αυτές, τόσο περισσότερο θα πείθονται επενδυτές να έρθουν στην Ελλάδα.
Επαφίεται επομένως σε εμάς, υπό την έννοια όσο όσο πιο δυναμικά και χωρίς πολιτικό κόστος θα συνεχίζουμε τις μεταρρυθμίσεις, να κάνουμε πιο ευέλικτη την αγορά εργασίας ώστε οι επιχειρήσεις να βρίσκουν εργαζόμενους με τις κατάλληλες δεξιότητες και φυσικά να αρχίσει η Παιδεία μας να παράγει εργαζόμενους, τους οποίους να απορροφά η αγορά, τόσο περισσότερο θα βλέπουμε να βελτιώνεται και η διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας. Έχουμε ακόμη δρόμο μπροστά αλλά και ένα σημαντικό παράθυρο ευκαιρίας. Αρκεί να μείνουμε σε τροχιά πολιτικής, δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Στη λογική αυτή αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία το νέο νομοσχέδιο που παρουσίασε ο κ. Παπαθανάσης για το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Ένα νέο πλαίσιο για την επιτάχυνση υλοποίησης των έργων που χρηματοδοτούνται από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, με στόχο την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη απορρόφηση των κονδυλίων, στον καλύτερο προγραμματισμό των έργων, στην έγκαιρη διασφάλιση της χρηματοδότησής τους και την περαιτέρω μείωση της γραφειοκρατίας.
Έχει τη σημασία του ότι για πρώτη φορά, συστήνεται μηχανισμός για την διασφάλιση της απαιτούμενης συντήρησης των έργων, όπως επίσης και ξεχωριστός λογαριασμός χρηματοδότησης έργων για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών.
Καθιερώνεται ένα σύστημα παρακολούθησης, με το οποίο θα μπορεί σε real time το Γενικό Λογιστήριο και το Υπ. Οικονομικών να ξέρουν πως εξελίσσεται η απορρόφηση των πόρων και η πορεία των έργων έτσι ως να παρεμβαίνουν όταν διαπιστώνονται προβλήματα, να διορθώνουν τη πορεία και γενικά να γίνει σωστότερη διαχείριση των χρημάτων των φορολογουμένων.
