Oι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ συνεδριάζουν σήμερα, Τρίτη 13 Δεκεμβρίου 2022, αναζητώντας συναίνεση για σειρά έκτακτων μέτρων προκειμένου να μπει φρένο στην εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος.
Οι προσδοκίες ωστόσο παραμένουν χαμηλές με βάση ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης, τα οποία εκτιμούν ότι το θέμα θα παραπεμφθεί και πάλι στη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης καθώς ούτε η πρόταση της Κομισιόν, ούτε η συμβιβαστική της τσεχικής προεδρίας έχουν κριθεί ικανοποιητικές.
Με την ενεργειακή κρίση να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και τον χειμώνα να δείχνει ήδη τα «δόντια» του στο μεγαλύτερο τμήμα της γηραιάς ηπείρου οι 27 ηγέτες ετοιμάζονται να συναντηθούν την προσεχή Πέμπτη στις Βρυξέλλες με ένα βασικό θέμα. Την επίτευξη συμφωνίας γύρω από την κοινή απάντηση της ΕΕ στο τσουνάμι ανατιμήσεων που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Κεντρικό μάλιστα ζήτημα μέσα σε αυτή την προσπάθεια η συμφωνία για την επιβολή πλαφόν στο αέριο, κάτι που μέχρι και σήμερα διχάζει τους Ευρωπαίους ηγέτες.
«Μάλλον ούτε ένα κράτος μέλος δεν είναι ικανοποιημένο με την πρόταση που συζητάμε», αναγνώρισε ανώτερος ευρωπαίος διπλωμάτης, που περιέγραψε το όριο στην τιμή με τη φράση «ένας από τους πιο περίπλοκους και δύσκολους φακέλους που μπορείτε να φανταστείτε», όπως μεταδίδει το Reuters.
Ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές λένε πως δεν είναι καθόλου σίγουρες πως πράγματι θα κλειστεί συμφωνία σήμερα. Μια από τις επιλογές είναι το ζήτημα να παραπεμφθεί στο μεθαυριανό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και να επιστρέψει στους υπουργούς την επόμενη εβδομάδα.
Τεχνικές λεπτομέρειες
Η όποια συμφωνία θα βασιστεί σε τεχνικές λεπτομέρειες, ιδίως το πόσο υψηλό θα είναι το όριο, σε ποια συμβόλαια θα έχει εφαρμογή, καθώς και ρήτρες όπως η δυνατότητα η ΕΕ να αναστέλλει την ισχύ του μέτρου αν έχει ανεπιθύμητες επιπτώσεις.
«Κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν είμαστε ακόμη εκεί», είπε άλλη ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή.
Το προσχέδιο του συμβιβασμού που συζητήθηκε το σαββατοκύριακο προβλέπει ότι το πλαφόν θα τίθεται σε ισχύ αν οι τιμές ξεπερνούν τα 220 ευρώ τη μεγαβατώρα για πέντε ημέρες στα βραχυπρόθεσμα προθεσμιακά συμβόλαια στο ολλανδικό χρηματιστήριο αερίου (TTF) και εάν είναι επίσης κατά 35 ευρώ υψηλότερες από την τιμή αναφοράς του υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ).
Το όριο αυτό είναι αρκετά κάτω από τα 275 ευρώ ανά μεγαβατώρα που πρότεινε η Κομισιόν· όμως πάνω από δέκα χώρες, ανάμεσά τους η Ιταλία και η Ελλάδα, θα ήθελαν να δουν το πλαφόν ακόμη πιο χαμηλά.
Και τα δύο στρατόπεδα —τόσο οι χώρες που υποστηρίζουν την επιβολή ορίου, όσο και αυτές που τάσσονται εναντίον της διατίμησης του φυσικού αερίου— έχουν ικανό αριθμό ψήφων για να προβάλουν βέτο. Πιθανόν καθοριστική θα είναι η ψήφος της Γαλλίας, η οποία αρχικά τασσόταν υπέρ του πλαφόν, αλλά την περασμένη εβδομάδα εξέφρασε ανησυχία για τις πιθανές συνέπειες στις χρηματαγορές, σύμφωνα με τρεις ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές.
Την περασμένη εβδομάδα, η Intercontinental Exchange προειδοποίησε ότι η ευρωπαϊκή πρόταση ενδέχεται στην πραγματικότητα να αυξήσει τις τιμές του φυσικού αερίου· η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από την πλευρά της, εξέφρασε την ανησυχία πως μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Η ΕΕ έχει ήδη εγκρίνει σειρά έκτακτων μέτρων για την ενέργεια φέτος, ιδίως την υποχρέωση πλήρωσης των αποθηκευτικών υποδομών. Το πλαφόν στην τιμή του αερίου ωστόσο ενδέχεται να κρίνει τη μοίρα άλλων πολιτικών της ΕΕ ως προς την ενέργεια, ιδίως το εάν θα εκδίδονται με ταχύτερες διαδικασίες για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς κάποιες κυβερνήσεις διεμήνυσαν πως δεν θα τις εγκρίνουν αν δεν έχει προηγηθεί συμφωνία για το όριο τιμής.
Χαμηλό πλαφόν
Η πρωτοβουλία των 15 χωρών– ανάμεσά τους η Ελλάδα- επιμένει πως πρέπει να δοθεί κοινή ευρωπαϊκή λύση στο αυξημένο ενεργειακό κόστος με τον καθορισμό ενός χαμηλού πλαφόν στην τιμή του αερίου, κάτι που αρνείται το μπλοκ των “σκληρών”6 , Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία, Λουξεμβούργο, Δανία, Εσθονία, που επίσης επιμένουν ότι δεν πρέπει να μπει κανένα πλαφόν γιατί τότε θα υπονομευθεί η ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης.
Σύμφωνα με το Politico, η Ελλάδα και άλλες 11 χώρες πιέζουν για πτώση του ορίου στα 160 ευρώ ενώ χώρες της κεντρικής Ευρώπης και η ΕΚΤ απορρίπτουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Στα 135 ευρώ το φυσικό αέριο στο Ολλανδικό χρηματιστήριο, στα 318 ευρώ η χονδρική τιμή του ρεύματος στην Ελλάδα την Τρίτη.
