Έκτακτος φόρος στις επιχειρήσεις έχει επιβληθεί και άλλες φορές στο παρελθόν. Ανατρέχοντας στην τελευταία 15ετία, το πιο «χτυπητό» παράδειγμα είναι αυτό του Δεκεμβρίου του 2009.
Τότε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ υπό τον Γιώργο Παπανδρέου, επέβαλε έκτακτη φορολογία με βάση τα δημοσιευμένα στοιχεία των ισολογισμών των νομικών προσώπων για να χρηματοδοτήσει ένα έκτακτο κοινωνικό μέρισμα προς τους πολίτες που εμφανίζονταν με το χαμηλότερο εισόδημα. Η συγκεκριμένη πολιτική δεν είχε καλή κατάληξη.
Σε μια ούτως ή άλλως πολύ δύσκολη κατάσταση για τη χώρα λόγω της διεθνούς κρίσης αλλά και των τεράστιων ελλειμμάτων, χάθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας μέσα σε εβδομάδες. Η συνέχεια γνωστή.
Έκτακτο φόρο επέβαλε και η κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη στα κέρδη των διυλιστηρίων. Και πάλι βάση υπολογισμού θα αποτελέσει ο ισολογισμός των εταιρειών και η μέχρι τώρα εκτίμηση είναι ότι το μέτρο θα αποδώσει έσοδα 600 εκατ. ευρώ.
Πώς σκέφτηκαν λοιπόν οι δύο πρωθυπουργοί σε δύο διαφορετικές περιπτώσεις; Θα επιβάλλω μια έκτακτη φορολογία στις κερδοφόρες επιχειρήσεις και με τα χρήματα αυτά θα χρηματοδοτήσω ένα έκτακτο μέτρο στήριξης. Το 2009 ήταν το έκτακτο κοινωνικό μέρισμα, το 2023 το market pass.
O ΣΥΡΙΖΑ στην δική του πρόταση είναι αυτός που κάνει ένα άλμα λογικής: θέλει με έναν έκτακτο φόρο, να χρηματοδοτήσει μέτρα ελάφρυνσης μόνιμου χαρακτήρα. Δηλαδή, να πάρει 3,5 δισ. ευρώ μέσα στο 2023 και με αυτούς τους πόρους να χρηματοδοτήσει τη μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα, την μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα, την αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, την αύξηση των συντάξεων, την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος κλπ.
Καταρχάς, ακόμη και αν βρεθούν τα 3,5 δισ. ευρώ από την έκτακτη φορολογία, δεν επαρκούν για να πληρωθούν όλα αυτά τα μέτρα. Και το αναγνωρίζει και ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ στο πρόγραμμα που κατέθεσε στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο της ΔΕΘ κοστολογώντας τις δαπάνες πάνω από 8 δις. ευρώ.
Η μόνη διαφορά με την Νέα Δημοκρατία ως προς το συγκεκριμένο σκέλος είναι ότι η Νέα Δημοκρατία ανεβάζει το κοστολόγιο των μέτρων του ΣΥΡΙΖΑ στα 9,6 δισ. ευρώ. Ας υποθέσουμε όμως ότι το 2023 κλείνει ο προϋπολογισμός. Άλλωστε, και το κόστος για τον μειωμένο ΦΠΑ ή τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης θα είναι για μερικούς μήνες και όχι για όλο τον χρόνο.
Το 2024 τι θα γίνει; Υπερκέρδη στους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας δεν θα υπάρχουν. Οι τιμές του πετρελαίου έχουν υποχωρήσει. Το φυσικό αέριο διατίθεται κάτω από τα 23 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Αυτά τα υποτιθέμενα 3,5 δισ. ευρώ από τι θα αντικατασταθούν. Τρία ενδεχόμενα υπάρχουν:
- Ακυρώνεις τα μέτρα στήριξης. Δηλαδή επαναφέρεις τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης στο ύψος τους, τον ΦΠΑ στα τρόφιμα το ίδιο, μειώνεις τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων κλπ.
- Βρίσκεις άλλους φόρους για να καλύψουν την «τρύπα». Προφανώς όχι στα μερίσματα και στις γονικές παροχές γιατί αυτοί αποδίδουν ψίχουλα. Τα 3,5 δισ. ευρώ για να αντικατασταθούν θέλουν -για παράδειγμα ή διπλασιασμό του συντελεστή φορολόγησης όλων των νομικών προσώπων, ή αύξηση του ΕΝΦΙΑ κατά 150%.
- Φορτώνεις την χώρα με ελλείμματα, ενεργοποιείται η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μπλέκεις ξανά σε περιπέτειες με τους εταίρους.
Και κάτι ακόμη: Το ποσό που έχει υπολογίσει ότι θα εισπράξει ο ΣΥΡΙΖΑ από την λεγόμενη έκτακτη φορολογία δεν έχει υπολογιστεί από κάποιον. Δεν απορρέει από κάποιους ισολογισμούς ή εκθέσεις ρυθμιστικών αρχών. Καταρχάς, δεν έχει διευκρινιστεί με σαφήνεια σε ποιες εταιρείες αφορά (τις πιο κερδοφόρες ανεξαρτήτως κλάδου, τις ενεργειακές, περιλαμβάνονται οι τράπεζες, οι εταιρείες τροφίμων κλπ).
Πρόκειται για υπολογισμούς με βάση εκτιμήσεις για το ύψος των υπερκερδών κυρίως στον κλάδο της ενέργειας. Δεν έχει καν ξεκαθαριστεί αν έχουν συνυπολογιστεί τα χρήματα που έχουν ήδη πληρώσει ή καλούνται να πληρώσουν οι πάροχοι ενέργειας και τα διυλιστήρια. Ίσως η πρόταση που κατέθεσε ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ να εξεταστεί το ζήτημα από το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής (σ.σ το οποίο δεν έχει καν στοιχεία για το ποια είναι τα υπερκέρδη των εταιρειών) κινήσει μια διαδικασία να πέσει φως στην υπόθεση.
