Πριν προλάβουν οι καταναλωτές να κάνουν τις πρώτες παραγγελίες πετρελαίου θέρμανσης πληρώνοντας τιμή χαμηλότερη από τα 1,35 ευρώ το λίτρο (μαζί με την έκπτωση που δίνουν οι εταιρείες για όσους πληρώνουν με πιστωτική), ξέσπασε ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας και το παράθυρο ευκαιρίας έκλεισε τουλάχιστον προσωρινά.
Όσον αφορά στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, αυξήθηκε και αυτή για τον μήνα Νοέμβριο με τον «βασικό παίκτη» να ανεβάζει το τιμολόγιο κατά περίπου 10%. Προσωρινά, μπορεί αυτή η αύξηση να μην «περάσει» στον τελικό καταναλωτή καθώς το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει ακόμη στα χέρια του το όπλο των κρατικών επιδοτήσεων. Μια αύξηση της επιδότησης για τον προτελευταίο μήνα του χρόνου, θα απορροφήσει αυτή την αύξηση.
Από εκεί και πέρα, υπάρχει ο λογαριασμός του supermarket o οποίος συνεχίζει να ανεβαίνει. Το ότι ο πληθωρισμός των τροφίμων «τρέχει» πλέον με ρυθμό λίγο μεγαλύτερο από 9% (από 12% που είχε φτάσει ο ρυθμός μεταβολής του κλαδικού δείκτη το καλοκαίρι), σημαίνει απλώς ότι έχει πέσει λίγο η ταχύτητα των ανατιμήσεων.
Αυτή είναι η κατάσταση στην αγορά. Και φυσικά, στην «εξίσωση» πρέπει να συνυπολογιστεί η αβεβαιότητα για το τι πρόκειται να συμβεί με τις τιμές των ενεργειακών προϊόντων ακριβώς λόγω των γεγονότων στη Μέση Ανατολή. Ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο απότομης αύξησης των τιμών του πετρελαίου ενώ πιθανή περαιτέρω αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου, θα επηρεάσει περαιτέρω την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Μέχρι το τέλος του χρόνου, υπάρχει περιθώριο οριζόντιων επιδοτήσεων, από τις αρχές του 2024 όχι.
Το οικονομικό επιτελείο παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις γνωρίζοντας ότι κάθε δολάριο που προστίθεται στην τιμή του πετρελαίου, επηρεάζει μια σειρά από μακροοικονομικά και δημοσιονομικά μεγέθη. Αυτό που προέχει αυτή τη στιγμή είναι να επανεκτιμηθούν πιθανές επιπτώσεις στον προϋπολογισμό του 2024 και να ληφθεί η απόφαση σχετικά με το κατά πόσο υπάρχουν τα οικονομικά περιθώρια για πρόσθετα μέτρα στήριξης μέσα στο 2023.
Το να ληφθούν αυτή τη στιγμή αποφάσεις που να επηρεάζουν δημοσιονομικά τον προϋπολογισμό του 2024 είναι εκτός κάθε συζήτησης. Το να υπάρξουν κάποιες παρεμβάσεις που θα χρηματοδοτηθούν με τα πιθανά πλεονάσματα του 2023, είναι ανοικτό. Τα στοιχεία 9μηνου, δείχνουν υπεραποδόσεις ειδικά στο σκέλος των φορολογικών εσόδων. Παρά λοιπόν τη ζημιά που έγινε από τον Daniel, o πήχης του πρωτογενούς πλεονάσματος ανέβηκε στο 1,1% οπότε για να χρηματοδοτηθούν πρόσθετα μέτρα θα πρέπει να προκύψει και το κάτι παραπάνω.
Λίγα 24ωρα μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, είναι πέραν κάθε συζήτησης ότι θα ληφθεί μέτρο που θα θέσει υπό αμφισβήτηση την επίτευξη του βασικού δημοσιονομικού στόχου.
Τι περιλαμβάνει ο κατάλογος με τις εναλλακτικές λύσεις; Φαβορί η επέκταση του market pass και για το δίμηνο Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου (έστω και με πιο αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια) καθώς ο ίδιος ο πρωθυπουργός αναγνωρίζει την ακρίβεια στα τρόφιμα ως το νούμερο ένα πρόβλημα για τα νοικοκυριά. Στο ίδιο μήκος κύματος και η χορήγηση επιταγής ακρίβειας σε ευπαθείς ομάδες. Από την άλλη, για το ενεργειακό, η κυβέρνηση πρέπει να ξεπεράσει τον σκόπελο της απαγόρευσης χορήγησης μέτρων οριζόντιου χαρακτήρα.
Έτσι, ήδη εξετάζεται η επέκταση του επιδόματος θέρμανσης ώστε να καλύπτει και αυτούς που καταναλώνουν ρεύμα για να ζεσταθούν. Από τη στιγμή που θα πάψει από την 1/1/2024 θα εφαρμόζεται ο μηχανισμός στήριξης, κρίνεται ότι είναι πολύ άδικο όσοι ζουν σε πολυκατοικίες που δεν λειτουργεί η κεντρική θέρμανση (οπότε αναγκάζονται να ανάβουν ηλεκτρικά καλοριφέρ ή κλιματιστικά) να μην παίρνουν και το επίδομα θέρμανσης. H δομή του επιδόματος θέρμανσης είναι τέτοια που επιτρέπει τη στοχευμένη επιδότηση σε όσους ζουν σε περιοχές με μεγαλύτερες ανάγκες θέρμανσης (σ.σ μπορεί να χρησιμοποιηθεί το έτοιμο εργαλείο με τις βαθμοημέρες).
Τέλος, παρεμβάσεις προγραμματίζονται (και αυτές για το 2024) για το κοινωνικό τιμολόγιο του ρεύματος. Αυτές δεν είναι απαραίτητο ότι θα επηρεάσουν τον κρατικό Προϋπολογισμό καθώς μπορούν να χρηματοδοτηθούν με πόρους από τους ειδικούς λογαριασμούς
