Στα μισά του δρόμου για την ολοκλήρωση του Ταμείου Ανάκαμψης, κι ενώ έχουμε ήδη απορροφήσει το 40% των πόρων, μαζί με τον πήχη των προσδοκιών, ψηλώνει και ο βαθμός δυσκολίας.
Οι ενδιάμεσοι στόχοι γίνονται όλο και πιο απαιτητικοί, τα ορόσημα πιο σύνθετα, τα χρονοδιάγραμμα πιεστικότερα και η απειλή δικαστικών προσφυγών πιο πιθανή όσο πλέον τα προαπαιτούμενα αφορούν συμβάσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων και όχι απλή ψήφιση νόμων και μεταρρυθμίσεων στη Βουλή.
Δύο περίπου χρόνια πριν την ολοκλήρωση του, και ενώ ξεκινά από σήμερα ο ετήσιος έλεγχος της Κομισιόν για την πορεία του ελληνικού προγράμματος και οι συναντήσεις με την ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, το Ταμείο μπαίνει πλέον στο σκληρό πυρήνα της πραγματικής οικονομίας. Δηλαδή την ολοκλήρωση διαγωνισμών και τις αναθέσεις κρίσιμων έργων για τα οποία κονταροχτυπιούνται μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, με ο,τι αυτό συνεπάγεται.
Και ενώ έχουν μέχρι σήμερα μπει στην ελληνική οικονομία 14,7 δισ ευρω, επί συνόλου 36 δισ. ευρώ, δηλαδή το 40%, τίποτα δεν εγγυάται ότι θα συνεχιστεί με τον ίδιο ανεμπόδιστο ρυθμό η απορρόφηση και των υπόλοιπων κονδυλίων.
Το δείχνει αυτό που συμβαίνει με τα τέσσερα ορόσημα από τα συνολικά 20 της 4ης δόσης για την εκταμίευση 3,3 δισ ευρω. Συνδέονται με διαγωνισμούς εκατοντάδων εκατομμυρίων, έργα όπου διακυβεύονται πολλά και είναι τα πλέον «επικίνδυνα» προαπαιτούμενα, ακόμη και αμφίβολα να επιτευχθούν, εντός της προθεσμίας, δηλαδή στα τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου.
Η πρώτη πηγή ανησυχίας αφορά το ορόσημο του αυτοκινητοδρόμου ΒΟΑΚ, όπου η ανακήρυξη για τον προσωρινό ανάδοχο του διαγωνισμού αναμένεται πιθανώς μέσα στο Μάρτιο. Κινούμαστε δηλαδή οριακά, παίζουμε με τις εβδομάδες, τυχόν καθυστέρηση μερικών εβδομάδων, είναι ικανή να τινάξει το χρονοδιάγραμμα στον αέρα.
Το δεύτερο προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της 4ης δόσης, που επίσης είναι εν αμφιβόλω, αφορά την ανάπλαση του Βοτανικού. Αφορά στη διαμόρφωση κοινόχρηστων χώρων πρασίνου και έργα οδοποιίας και βρίσκεται στη φάση όπου ανοίγουν οι πρόσφορες. Αναμένεται να συμβασιοποιηθεί τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου.
Ο τρίτος πονοκέφαλος - ορόσημο, που επίσης αναμένεται να συμβασιοποιηθεί τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου, είναι τα έργα πεζόδρομησης στην Αθηναϊκή Ριβιέρα. Και εδώ, οι προθεσμίες είναι ασφυκτικές.
Η τέταρτη και εξίσου ανησυχητική μεγάλη εκκρεμότητα αφορά το «Εξοικονομώ». Έχουν βγει τόσο ο 1ος, όσο και ο 2ος κύκλος, συγκεντρώνοντας τεράστιο ενδιαφέρον και πρέπει μέσα στον επόμενο μήνα το ΥΠΕΝ να εγκρίνει 9.700 αιτήσεις. Είναι εύκολο; Καθόλου, με τις υπηρεσίες του υπουργείου να σπριντάρουν, να διαβεβαιώνουν τις αντίστοιχες του Ταμείου Ανάκαμψης πως θα τα καταφέρουν, και όλα να κινούνται οριακά.
Και αν δεν τα καταφέρουμε; Οι επιλογές είναι δυο. Είτε θα αποδεχτούμε τη μερική πληρωμή, δηλαδή να εισπράξουμε λιγότερα χρήματα από τα 3,3 δισ. ευρω, είτε να καθυστερήσουμε την υποβολή του σχετικού αιτήματος.
Βέβαια, δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται. Το Ταμείο Ανάκαμψης λειτουργεί δίχως τις περίφημες «γέφυρες» των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης, όπου τα αναξιοποίητα κονδύλια μιας περιόδου, μεταφέρονται στην επόμενη. Με άλλα λόγια αν κάποιο ορόσημο δεν τηρηθεί, τότε πρέπει είτε να καθυστερήσουμε την υποβολή του αιτήματος πληρωμής, είτε να συμβιβαστούμε με λιγότερα χρήματα. Μέση οδός δεν υπάρχει.
Η ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία της ηγεσίας του υπ. Εθνικής Οικονομίας και του Ταμείου Ανάκαμψης είναι να συμβεί μια δικαστική εμπλοκή ειδικά τώρα που διακυβεύονται συμφέροντα για έργα πολλών δεκάδων εκατομμυρίων. Έτσι ακριβώς είχε συμβεί και με την 3η δόση, γεγονός που καθυστέρησε και την εκταμίευση της.
Ευτυχώς, το ΣτΕ την είχε εκδικάσει γρήγορα, ωστόσο απόρροια ακριβώς εκείνης της καθυστέρησης ήταν και το γεγονός ότι η Ελλάδα, αντί να υποβάλλει το αίτημα για τη 4η δόση μέχρι το τέλος του 2023, αυτό μετατέθηκε για το πρώτο τρίμηνο του 2024. Τώρα, καλώς εχόντων των πραγμάτων, τοποθετείται μέσα στον Απρίλιο.
Τα καλά νέα είναι ότι τα περισσότερα από τα υπόλοιπα ορόσημα για την 4η δόση λέγεται ότι βρίσκονται σε καλό δρόμο, χωρίς φυσικά να πρόκειται για εύκολα έργα και μεταρρυθμίσεις.
Ανάμεσα τους, από την κωδικοποίηση ολόκληρης της φορολογικής νομοθεσίας μέχρι την ανακαίνιση του ΟΑΚΑ και από τα νέα δικαστικά κτίρια, μέχρι τους διαγωνισμούς για τις μπαταρίες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και δράσεις για την προστασία των δασών στο πλαίσιο του προγράμματος Antinero III, αλλά και η Κάρτα του Ασθενή.
