«Οι προβλέψεις μπορεί να σου πουν πολλά γι’ αυτόν που τις κάνει αλλά δεν σου λένε τίποτα για το μέλλον», είναι μία από τις κορυφαίες ατάκες του 89χρονου δισεκατομμυριούχου Γουόρεν Μπάφετ, ο οποίος χθες πραγματοποίησε την πρώτη διαδικτυακή γενική συνέλευση των μετόχων της Berkshire Hathaway, όπου αποκάλυψε ότι έχει πουλήσει όλες τις θέσεις του σε αεροπορικές εταιρείες.
Οι οικονομικές προβλέψεις πάντοτε αμφισβητούνταν όμως σήμερα αυτό συμβαίνει περισσότερο από ποτέ γιατί πολύ απλά όλα εξαρτώνται από ένα παράγοντα που δεν είναι οικονομικός. Ποιο είναι, για παράδειγμα, το κατάλληλο «πακέτο» για τη στήριξη της οικονομίας όταν κανείς δεν γνωρίζει το μέγεθος της καταστροφής;
Την ώρα που οι κορυφαίοι αναλυτές ορισμένων εκ των μεγαλύτερων επενδυτικών τραπεζών στον πλανήτη (Goldman Sachs και Morgan Stanley) εκτιμούν ότι τα χειρότερα πέρασαν για την παγκόσμια οικονομία, η Κριστίν Λαγκάρντ υποστηρίζει ότι καμία πρόβλεψη δεν μπορεί αυτή τη στιγμή να είναι ακριβής καθώς όλα θα κριθούν από την πορεία της πανδημίας. Είναι αλήθεια ότι οι προβλέψεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας για το βάθος και τη διάρκεια της ύφεσης - και η τεράστια διαφορά που χωρίζει το καλό από το δυσμενές σενάριο - υποδεικνύουν ότι όλα είναι πιθανά και τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Σε πρόσφατο άρθρο του στο Vox, ο διάσημος οικονομικός αναλυτής της Citi, Γουίλεμ Μπούιτερ, εκτιμά ότι ο οικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας σε ό,τι αφορά την κατάρρευση της οικονομικής δραστηριότητας και των φορολογικών εσόδων καθώς και στη διόγκωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, θα είναι πολύ μεγαλύτερος απ’ ότι έχει υπολογιστεί μέχρι σήμερα. Ίσως αυτή να είναι μία πρόβλεψη που μπορεί να θεωρηθεί σχετικά ασφαλής, αφού όποιος μπαίνει… στον κόπο να δώσει συγκεκριμένα νούμερα είναι πολύ πιθανό να αναγκαστεί πολύ σύντομα να επικαιροποιήσει την εκτίμησή του.
Με χθεσινές τους δηλώσεις στο πρακτορείο Bloomberg, οι επικεφαλής οικονομικοί αναλυτής των Goldman Sachs (Γιαν Χάτζιους) και Morgan Stanley (Τσέταν Άια) κάνουν λόγο για βελτίωση των συνθηκών το επόμενο διάστημα και ανάπτυξη στο β΄ εξάμηνο του έτους. Ειδικότερα, η Goldman προβλέπει ύφεση 32% κατά μέσο όρο για τις ανεπτυγμένες οικονομίες στο γ’ τρίμηνο και ανάπτυξη 16% και 13% στο γ’ τρίμηνο και δ’ τρίμηνο αντίστοιχα. Η Morgan Stanley τοποθετεί τον «πυθμένα» για την Κίνα στα τέλη Φεβρουαρίου, για την Ευρώπη στις αρχές Απριλίου και για τις ΗΠΑ στα τέλη του ίδιου μήνα.
Ανάλογο μοτίβο «βλέπουν» και οι αναλυτές της ΕΚΤ, όμως με μία πολύ σημαντική υποσημείωση. «Δεδομένης της πρωτοφανούς αβεβαιότητας που περιβάλλει τις εξελίξεις γύρω από την πανδημία του κορονοϊού αλλά και τις οικονομικές της επιπτώσεις, οι εκτιμήσεις πάνω στις οποίες βασίζονται τα διάφορα σενάρια θα πρέπει συνεχώς να επικαιροποιούνται». Αυτή είναι η φράση που συνοδεύει τα τρία σενάρια για την οικονομία της Ευρωζώνης σε συνάρτηση με την πανδημία, που έδωσε στη δημοσιότητα η ΕΚΤ και δείχνει σε όλο της… το μεγαλείο τη δυσμενή θέση στην οποία βρίσκονται όλοι όσοι ασχολούνται με την οικονομία, από τους αναλυτές μέχρι τους πολιτικούς που λαμβάνουν τις τελικές αποφάσεις.
Οι αναλυτές «τρέχουν» μοντέλα τα οποία βασίζονται σε παραδοχές για την εξέλιξη της πανδημίας και τον αντίκτυπο που θα έχει στην οικονομική δραστηριότητα. Πάνω στα αποτελέσματα αυτά οι υπεύθυνοι άσκησης πολιτικής λαμβάνουν αποφάσεις, όπως για παράδειγμα οι ηγέτες της Ευρωζώνης καλούνται να συμφωνήσουν για το πακέτο οικονομικής ενίσχυσης που χρειάζεται η ευρωπαϊκή οικονομία.
Οι παραδοχές από τις οποίες τελικά εξαρτώνται οι πολιτικές ή/και οικονομικές αποφάσεις, περιλαμβάνουν τις άμεσες και έμμεσες συνέπειες των lockdown και των υπόλοιπων περιοριστικών μέτρων στην παγκόσμια ή περιφερειακή προσφορά και ζήτηση. Σχετίζονται επίσης με την αποτελεσματικότητα των μέτρων που εφαρμόστηκαν κατά τόπους αφενός για τον περιορισμό της εξάπλωσης της επιδημίας και αφετέρου για την στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας.
Όμως κατά γενική ομολογία, ανεξάρτητα από τα μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας, ο βασικός παράγοντας που θα καθορίσει την επόμενη ημέρα είναι η επιστημονική αντιμετώπιση του ιού. Και επειδή κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά πότε θα αναπτυχθεί - και πάνω απ’ όλα πότε θα είναι διαθέσιμο για ολόκληρο τον πλανήτη - ένα αποτελεσματικό εμβόλιο, καμία οικονομική πρόβλεψη δεν μπορεί να θεωρηθεί λιγότερο ή περισσότερο ασφαλής.
Σύμφωνα, πάντως, με τον Μπούιτερ, για να αντιμετωπιστεί ο COVID-19, θα πρέπει οι κεντρικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ, να περάσουν τον Ρουβίκωνα της νομισματικής χρηματοδότησης και να μεταφέρουν άμεσα ποσά στα δημόσια ταμεία που αντιστοιχούν στο 20%-30% του ΑΕΠ.
