Επενδύσεις με υψηλή εγχώρια προστιθέμενη αξία, που δημιουργούν εκατοντάδες άμεσες θέσεις εργασίας και πολλές επιπλέον έμμεσες, βρίσκονται σε εξέλιξη από την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή στον Δήμο Αμφιλοχίας και στην Κρήτη (Νομοί Ρεθύμνου και Λασιθίου).
Το συνολικό ύψος των δύο επενδύσεων φτάνει τα 780 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία τα ίδια κεφάλαια ανέρχονται σε περίπου 220 εκατομμύρια ευρώ.
Πρόκειται για επενδύσεις αντλησοταμίευσης, οι οποίες συγκεντρώνουν όλα τα πλεονεκτήματα των μεγάλων υδροηλεκτρικών, αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο τις ιδιαιτερότητες του ελληνικού αναγλύφου σε περιοχές με μικρή εναλλακτική οικονομική δραστηριότητα και - κυρίως - καθιστούν δυνατή την απρόσκοπτη αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ (αιολικής και φωτοβολταϊκής ενέργειας) στο παραγόμενο ενεργειακό μείγμα της χώρας, με όλα τα οφέλη, οικονομικά και κλιματικά που προκύπτουν από αυτήν.
Έτσι, ανοίγουν τον δρόμο για την αξιοποίηση του ελληνικού δυναμικού ΑΠΕ και την ισότιμη συμμετοχή της χώρας στην παγκόσμια επανάσταση της καθαρής ενέργειας.
Οι Αντλησοταμιευτικοί Σταθμοί (ΑΤΣ) είναι φυσικές μπαταρίες μαζικής αποθήκευσης ενέργειας. Αποτελούνται από τουλάχιστον δύο ταμιευτήρες με υψομετρική απόσταση. Η διαφορά τους από τα συμβατικά υδροηλεκτρικά έργα είναι ότι το νερό που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατευθυνόμενο από τον πάνω ταμιευτήρα προς τον κάτω μπορεί με τη βοήθεια στροβιλοαντλιών να «αντληθεί» εκ νέου στον πάνω ταμιευτήρα. Η άντληση γίνεται με χρήση αιολικής ενέργειας, η οποία αποθηκεύεται ως υδροηλεκτρικό «απόθεμα» στον πάνω ταμιευτήρα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί όποτε κρίνεται αναγκαίο με βάση τη ζήτηση. Η αντλησοταμίευση είναι ο μόνος τρόπος αξιόπιστης, στρατηγικής αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, που επιτρέπει την ενσωμάτωση ολοένα και μεγαλύτερου ποσοστού ενέργειας από ΑΠΕ, απαντώντας πειστικά σε προβληματισμούς για την ευστάθεια τάσης και συχνότητας του συστήματος εξαιτίας της διαλείπουσας και απρόβλεπτης φύσης της ηλιακής και αιολικής ενέργειας.
Αντλησοταμίευση Αμφιλοχίας
Με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 680 MW (παραγωγή) και 730 MW (άντληση) και ετήσια παραγωγή ενέργειας περίπου 816.00 GWh το έργο περιλαμβάνει δυο ανεξάρτητους άνω ταμιευτήρες (Άγιο Γεώργιο και Πύργο με όγκους περίπου 5 hm3 και 2 hm3 αντίστοιχα) ενώ ως κάτω ταμιευτήρα χρησιμοποιεί την υπάρχουσα λίμνη Καστρακίου της ΔΕΗ.
Η επένδυση της τάξεως των 500 εκατομμυρίων ευρώ αναμένεται να δημιουργήσει 900 θέσεις εργασίας στην περίοδο της κατασκευής και άλλες 60 μόνιμες για τη λειτουργία, προσφέροντας σημαντικά και στην τουριστική αναβάθμιση της περιοχής με πρόσθετα αντισταθμιστικά οφέλη, όπως η διεύρυνση του οδικού δικτύου και η δημιουργία ηλεκτρικού και τηλεπικοινωνιακού δικτύου.
Υβριδικός Σταθμός Αμαρίου
Με τροφοδοσία της αντλητικής λειτουργίας αποκλειστικά από δύο αιολικά πάρκα εγκατεστημένης ισχύος 89,1 MW στο νομό Λασιθίου και την αντλησοταμίευση στο φράγμα Ποταμών στο νομό Ρεθύμνου, προκύπτει μια ενεργειακή εγκατάσταση με εγγυημένη ισχύ 50 MW (εγκατεστημένη 75 MW), που αποδίδει στο σύστημα της Κρήτης εγγυημένη ενέργεια 227 GWH. Το όλο σχήμα περιλαμβάνει τρεις στροβιλοαντλίες σταθερών στροφών, 25 MW η κάθε μια και δώδεκα αντλίες μεταβλητών στροφών, συνολικής ισχύος 38,4 MW. Με τον τρόπο αυτόν αναβαθμίζεται ενεργειακά ο υπάρχων ταμιευτήρας του φράγματος Ποταμών Αμαρίου (κάτω ταμιευτήρας), και κατασκευάζεται ο άνω ταμιευτήρας χωρητικότητας περί τα 1,2 εκ. κ.μ. 450 μέτρα ψηλότερα.
Η επένδυση, ύψους περίπου 280 εκατομμυρίων ευρώ, έχει εγχώρια προστιθέμενη αξία άνω των 150 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ ο Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης και η τοπική αυτοδιοίκηση θα απολαμβάνουν ετήσια έσοδα εκατομμυρίων ευρώ κατά την 25ετή περίοδο της σχετικής σύμβασης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και τα δύο έργα αξιοποιούν ως κάτω ταμιευτήρα υπάρχουσες εγκαταστάσεις, ώστε το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα να είναι απόλυτα θετικό.
Εθνική σημασία και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση
Σε μια περίοδο που στην Ελλάδα οι επενδύσεις σπανίζουν γενικότερα, είναι ιδιαίτερα κρίσιμο οι όποιες επενδύσεις γίνονται να έχουν χειροπιαστά οφέλη για την περιφέρεια και στρατηγικό χαρακτήρα για τη χώρα. Οι αντλησοταμιεύσεις της Αμφιλοχίας και του Αμαρίου πληρούν και τα δύο αυτά προαπαιτούμενα και συμβάλλουν στην μορφή της ανάπτυξης που έχει ανάγκη η Ελλάδα σήμερα.
Ειδικότερα, το έργο της Αμφιλοχίας έχει χαρακτηριστεί Ελληνική Στρατηγική Επένδυση και Έργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (Project of Common Interest – PCI 3.24) , έχοντας ενταχθεί στις Διαδικασίες Στρατηγικών Επενδύσεων (του Ν.3894/2010) και στο σχέδιο διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας Βορρά - Νότου στην κεντροανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη.
Επίσης, έχει συμπεριληφθεί για μόχλευση ξένων επενδυτικών κεφαλαίων στον κατάλογο των έργων JUNCKER, όπως άλλωστε και το έργο Αμαρίου, ενώ λόγω του διευρωπαϊκού του χαρακτήρα οι τεχνικές μελέτες και η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων συγχρηματοδοτούνται από τον Μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» με σύμβαση που υπεγράφη τον Μάρτιο του 2015 με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό ΙΝΕΑ (Innovation and Networks Executive Agency).
Και τα δύο έργα αναμένεται να μπουν σε δοκιμαστική λειτουργία το 2021.
Γιατί έχουν τόση μεγάλη σημασία για την Ελλάδα;
Με λίμνες και τεχνητά φράγματα να απέχουν από τα βουνά μόλις μιαν ανάσα, η Ελλάδα είναι προικισμένη με ένα γεωγραφικό ανάγλυφο ιδανικό για τις φυσικές αυτές μπαταρίες ηλεκτρικής ενέργειας, αφού η μορφολογία του εδάφους εξασφαλίζει την απαιτούμενη υψομετρική διαφορά μεταξύ πάνω και κάτω ταμιευτήρα σε πληθώρα τοποθεσιών.
Η κατασκευή τους έχει υψηλή (πάνω από 75%) εγχώρια προστιθέμενη αξία και εξασφαλίζει πολυάριθμες θέσεις εργασίας σε νευραλγικούς (κατασκευές, χάλυβας, τσιμέντα κ.λπ.) για την ελληνική οικονομία κλάδους.
Η χρήση του στρατηγικού υδροηλεκτρικού «αποθέματος» κατά τις ώρες αιχμής μειώνει το μέσο κόστος παραγωγής του διασυνδεδεμένου συστήματος, υποκαθιστώντας ενέργεια που αλλιώς παράγεται με ακριβότερο εισαγόμενο καύσιμο.
Και βέβαια, η ολοένα υψηλότερη συμμετοχή ενέργειας από ΑΠΕ, που παράγεται σε χαμηλό οριακό κόστος, στο σύνολο της παραγόμενης ενέργειας, αυξάνει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Επιπλέον, η αντλησοταμίευση ανακυκλώνει πολύτιμους υδάτινους πόρους αντί να τους σπαταλά, καθιστώντας τους διαθέσιμους και για άλλες κοινωνικά αναγκαίες χρήσεις, όπως ύδρευση και άρδευση, ενώ μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά και στην αντιπλημμυρική προστασία.
Τέλος, η αντλησοταμίευση βελτιώνει τη λειτουργία και υφιστάμενων θερμικών μονάδων, αφού τους επιτρέπει να παραμένουν στο δίκτυο ακόμη και τις ώρες χαμηλής ζήτησης και να επιμηκύνουν έτσι εκθετικά τον χρόνο ζωής τους, με καλύτερους συντελεστές απόδοσης και χαμηλότερες εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου.
Ιστορικό
Οι αντλησοταμιευτικοί σταθμοί εμφανίστηκαν στις αναπτυγμένες βιομηχανικά χώρες της Ευρώπης (Ιταλία και Ελβετία) ήδη από το 1890, για να εξυπηρετήσουν την ενεργοβόρο βιομηχανία τους με μειωμένο ενεργειακό κόστος. Το 1930 κατασκευάστηκαν στις ΗΠΑ οι πρώτες στροβιλοαντλίες. Σήμερα παγκοσμίως έχουν εγκατασταθεί 142.000 MW, από τα οποία το 31%(δηλαδή γύρω στα 44.000 MW) στην Ευρώπη.
