Οι εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν για τις οικονομίες της ΕΕ και της Ευρωζώνης που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα δικαιολογημένα έχουν αναθεωρηθεί επί τα χείρω σε σύγκριση με τις χειμερινές προβλέψεις, καθώς στο μεσοδιάστημα ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία και η Ευρώπη καλείται να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις του και τον υψηλότερο πληθωρισμό των τελευταίων δεκαετιών.
Για την Ελλάδα, οι εκτιμήσεις της Κομισιόν, αν και συνοδεύονται από αρκετή - έως υπερβολική - δόση αβεβαιότητας, κρύβουν ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Το πρώτο αφορά στην ανάπτυξη. Η Κομισιόν εκτιμά ότι η ελληνική οικονομία θα τρέξει με ρυθμό 3,5% φέτος και 3,1% το 2023, όταν στις χειμερινές προβλέψεις έβλεπε ανάπτυξη 4,9% το 2022 και 3,5% το 2023. Αυτό σημαίνει ότι λόγω των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία η ελληνική οικονομία χάνει οικονομική δραστηριότητα ύψους 3,34 δισ. ευρώ.
Με βάση την υψηλότερη του αναμενόμενου ανάπτυξη που πέτυχε η ελληνική οικονομία το 2021, το ΑΕΠ θα έφτανε γύρω στα 194,4 δισ. ευρώ στο τέλος του 2023 ενώ τώρα εκτιμάται ότι μετά βίας θα ξεπεράσει τα 191 δισ. ευρώ. Η απώλεια των 3,4 δισ. ευρώ είναι τα κακά νέα για τη χώρα μας.
Τα καλά νέα είναι ότι σε μία πολύ δύσκολη συγκυρία κατά την οποία ο πληθωρισμός αποδεδειγμένα περιορίζει την αναπτυξιακή δυναμική και παγκοσμίως έχει ανοίξει μεγάλη συζήτηση για τον κίνδυνο ύφεσης, το ΑΕΠ της Ελλάδας ενδέχεται να αναπτυχθεί κατά 15% στην τριετία 2021-2023. Σημειώνεται ότι το ελληνικό ΑΕΠ είναι από τα λίγα στην Ευρώπη που έχουν καταφέρει να επιστρέψουν στα προ πανδημίας επίπεδα και αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις η Ελλάδα θα πρωταγωνιστήσει μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.
Με διαφορά τη μεγαλύτερη ανάπτυξη αναμένεται να εμφανίσει η Ιρλανδία, η οποία όχι μόνο εκτιμάται ότι θα αναπτυχθεί κατά 23% στην τριετία αλλά είναι από τις ελάχιστες χώρες που δεν υποχώρησαν σε ύφεση το 2020. Στη χρονιά της πανδημίας το ΑΕΠ της Ιρλανδίας μεγεθύνθηκε κατά 5,9% και συνεχίζει ακόμη πιο δυναμικά (13,5% το 2021, 5,4% το 2022 και 4,4% το 2023). Ακολουθεί η Μάλτα με σωρευτική ανάπτυξη της τάξης του 17,6% την περίοδο 2021-2023 και η επόμενη χώρα της Ευρωζώνης είναι η Ελλάδα με περίπου 15%.
Συγκριτικά, η ανάπτυξη της Γερμανίας στην τριετία εκτιμάται στο 6,9%, της Ιταλίας στο 10,9%, της Γαλλίας στο 11,9%, της Ισπανίας στο 12,5% και της Πορτογαλίας στο 13,4%.
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι με τα όσα βλέπουμε γύρω μας, την ενεργειακή και πληθωριστική κρίση, τα σοβαρά προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες και τη μεγάλη πτώση των αγορών, το κλίμα δεν προδιαθέτει για εντυπωσιακές επιδόσεις. Μπορεί, λοιπόν, η Ελλάδα να πετύχει ανάπτυξη 15% στην τριετία; Η αρχή έχει ήδη γίνει με το 8,3% του 2021 και πολλά φέτος θα κριθούν από τον τουρισμό.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, η ανάπτυξη μπορεί να προβλέπεται χαμηλότερη πλέον, αλλά θα υποστηριχθεί από τη σταδιακή ανάκαμψη του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος και φυσικά από την προβλεπόμενη επιστροφή του τουρισμού στα προ πανδημίας επίπεδα. Αν ο τουρισμός καταφέρει να ξεπεράσει τις προσδοκίες από φέτος, τότε η Ελλάδα θα έχει ένα ισχυρό επιπρόσθετο «μαξιλάρι». Και στην περίπτωση που ο πληθωρισμός υποχωρήσει το 2023 θα έχει την ευκαιρία να σημειώσει ακόμη καλύτερες επιδόσεις.
Όμως την ίδια ώρα, οι κίνδυνοι είναι σημαντικοί και δεν μπορούν να αγνοηθούν. Όπως η πρόβλεψη για ανάπτυξη το 2022 στο 4,9% έγινε 3,5% λόγω των δυσμενών εξελίξεων, μπορεί να γίνει και 3% ή να πάει ακόμη χαμηλότερα στο σενάριο που τα πράγματα δεν εξελιχθούν ομαλά και ειδικά στην περίπτωση που διακοπεί η ροή ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Ένα τέτοιο ακραία δυσμενές σενάριο έχει τρέξει η Κομισιόν, στο οποίο βρίσκει ότι η διακοπή του φυσικού αερίου μπορεί να κόψει από την ανάπτυξη περίπου 2,5 ποσοστιαίες μονάδες φέτος και 1 ποσοστιαία μονάδα του χρόνου. Επομένως, στο κακό σενάριο, το ελληνικό ΑΕΠ θα τρέξει με ρυθμό 2% το 2022 και 2,5% το 2023, όταν άλλες χώρες θα βρεθούν σε ύφεση.
Αν οι κίνδυνοι τελείωναν εδώ η κατάσταση ίσως ήταν διαχειρίσιμη. Ποιος ξέρει αν η πανδημία θα επιστρέψει μετά το καλοκαίρι ή αν τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες οξυνθούν λόγω των lockdown στην Κίνα και ποιος μπορεί να προβλέψει το τέλος του πολέμου ή το πόσο θα τραβήξουν το σχοινί Ρωσία και Δύση; Γι’ αυτό κάθε πρόβλεψη σήμερα είναι παρακινδυνευμένη…
