Του Γιώργου Φιντικάκη
Νερά, πετρέλαια, λίγο υποδομές και αρκετά εξοπλιστικά. Εκεί παίχτηκε το παιχνίδι των επενδύσεων στις συζητήσεις που έλαβαν χώρα κατά την διάρκεια της διήμερης επίσκεψης του Εμανουέλ Μακρόν, δηλαδή στα λίγο έως πολύ αναμενόμενα κεφάλαια, μαζί με μια προσπάθεια της Γαλλίας να ενισχυθεί ο ρόλος της στην Ελλάδα.
Κάτι φοβερό και τρομερό δεν συνέβη, παρά η επίσκεψη του Γάλλου Προέδρου συνέβαλε ως κλίμα ώστε να εμφανιστεί ο Τσίπρας με πιο φιλοεπενδυτικό προφίλ.
Εκτεταμένες συναντήσεις με επιμελητήρια, οργάνωση ομάδων εργασίας, "events" που θα έφερναν την μια επιχειρηματική κοινότητα πιο κοντά στην άλλη, δεν οργανώθηκαν, δίχως αυτό να σημαίνει ότι η κλειστή συνάντηση του Πρωθυπουργού με Ελληνες και Γάλλους και επιχειρηματίες δεν έπρεπε να γίνει. Ηταν ωστόσο περισσότερο επικοινωνιακού χαρακτήρα, παρά ουσίας.
Σίγουρα προκάλεσε εντύπωση ότι ο πιο προβεβλημένος γαλλικός επενδυτικός όμιλος στην Ελλάδα, η Total, άσκησε κριτική και μάλιστα μπροστά στον Πρωθυπουργό για την γραφειοκρατία των καθυστερήσεων που αντιμετωπίζει επειδή η κυβέρνηση κωλυσιεργεί να υπογράψει την σύμβαση διαγωνισμού στο Ιόνιο, στην οποία η ίδια έχει πλειοδοτήσει. Κριτική που ήρθε να θυμίσει την ταλαιπωρία που δοκιμάζουν πολλοί από τους επενδυτές που επιχειρούν ήδη στην Ελλάδα, από το Ελληνικό, και τις Σκουριές, έως τον Ερημίτη στην Κασσιόπη Κέρκυρας.
Παραφράζοντας τον επικεφαλής της Total Patrick Pouyanne, θα λέγαμε ότι οι επενδύσεις δεν αποφασίζονται με πολιτική εντολή. Οι ποιοτικοί επενδυτές, από εκείνους που η κυβέρνηση οραματίζεται ότι μπορεί να προσελκύσει μέσα από συμπράξεις με δημόσιες επιχειρήσεις και αναπτυξιακά κίνητρα, δεν έχουν κανένα κίνητρο να εκτεθούν σε μια οικονομία που φορολογεί υπερβολικά την παραγωγή, και που κυρίως παρά τον προστατευτικό μανδύα της μνημονιακής χρηματοδότησης δεν έχει ακόμη καταφέρει να καταπολεμήσει τη γραφειοκρατία και να φτιάξει αποδοτική δημόσια διοίκηση και θεσμούς.
Ο χρόνος θα δείξει τι θα συμβεί με το έντονο γαλλικό ενδιαφέρον για επενδύσεις, αφού το μόνο απτό αυτή τη στιγμή είναι η υπογραφή μνημονίου για την δημιουργία ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.
Ο πραγματιστής Μακρόν
Οι επενδύσεις επισκιάστηκαν σε κάθε περίπτωση από τις πολιτικές παραμέτρους της επίσκεψης. Ο Μακρόν χρησιμοποίησε την επίσκεψή του στην Αθήνα σαν καμβά για να μιλήσει με σκηνικό την Πνίκα για περισσότερη Δημοκρατία ως αντίδοτο στην "Ευρώπη των λογιστών", αλλά ως εκεί. Στην ουσία συνέκλινε με όσα λέει η Γερμανία για επιτάχυνση του βηματισμού προς την ολοκλήρωση και περισσότερες μεταρρυθμίσεις.
Εκμεταλλεύθηκε πολιτικά την εικόνα με φόντο τον Παρθενώνα για να αναδείξει το δικό του όραμα οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρώπης, που συνίσταται στην ανάγκη η ευρωζώνη να μην εμφανίζεται στους πολίτες της ως ένας απρόσωπος μηχανισμός επιβολής παρά να "ενδυθεί" με "περισσότερη δημοκρατία".
Ο Μακρόν όμως είναι πραγματιστής, όχι λαϊκιστής. Εφτασε ως εδώ επειδή δεν λησμονεί ότι όταν κανείς ζητά περισσότερη δημοκρατία στη λήψη αποφάσεων, μπορεί να εμφανιστεί ο Σόιμπλε και να του ζητήσει να βάλει περισσότερα χρήματα. Το υπεννόησε ξεκάθαρα, ότι όποιος μένει πίσω (βλέπε Ελλάδα), είτε θα προσαρμόζεται με κάθε επιπλέον κόστος, είτε θα αποκολλάται από τον σκληρό πυρήνα. Αυτός ήταν και ο λόγος που χρησιμοποίησε πολλές φορές την μαγική λέξη "μεταρρυθμίσεις", επικαλούμενος πρώτα απ'' όλα αυτές που προωθεί ο ίδιος στην Γαλλία. Ξέρει καλά ότι τα λόγια του θα βρουν απήχηση στη γερμανική κοινή γνώμη μόνο όταν εκείνη δει πρώτα τη Γαλλία να κάνει μεταρρυθμίσεις.
Από την άλλη πλευρά, όσο αλήθεια είναι ότι Μακρόν και Σόιμπλε συγκλίνουν απόλυτα στους τωρινούς χειρισμούς της ευρωζώνης απέναντι στο ελληνικό πρόβλημα, άλλο τόσο αλήθεια είναι ότι η ομιλία του ανέδειξε τις ουσιώδεις διαφορές για την μελλοντική οικονομική διακυβέρνηση της Ευρώπης.
Σύμφωνα με τον Μιχάλη Αργυρού, αναπληρωτή καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Cardiff, η φράση κλειδί της ομιλίας Μακρόν ήταν η αναφορά στην ανάγκη ενός ευρωπαίου υπουργού Οικονομικών. Στην πράξη αυτό που λέει ο Μακρόν είναι "θέλω να καταργήσω το αυστηρό πλαίσιο δημοσιονομικής πολιτικής που ορίζει το σύμφωνο σταθερότητας". Στην γερμανική προσέγγιση υπάρχει ο αυτοματισμός, αν μια χώρα έχει έλλειμμα άνω του 3% του ΑΕΠ, πρέπει να το ρυθμίσει. Στην γαλλική αντίθετα προσέγγιση, η δημοσιονομική πολιτική δεν πρέπει να είναι στον αυτόματο πιλότο με βάση το σύμφωνο σταθερότητας, αλλά ανάλογα με τις οικονομικές συνθήκες το έλλειμμα να μπορεί και να ξεπεράσει το 3%. Οι Γάλλοι θέλουν την ευρωζώνη περιοχή συνδιοίκησης με τους Γερμανούς, όταν οι τελευταίοι επιμένουν στους κανόνες. Παρ' ότι λοιπόν η Μέρκελ έχει δηλώσει ότι δεν θα απέκλειε την γαλλική πρόταση για έναν ευρωπαίο υπουργό Οικονομικών της ευρωζώνης, εντούτοις δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι αυτό θα πέρναγε εύκολα στην γερμανική κοινή γνώμη.
Και ο αντιφατικός Τσίπρας
Αντιφατικός για μια ακόμη φορά ο Αλέξης Τσίπρας έδειξε να υιοθετεί τον προσανατολισμό Μακρόν. Το πλέον αντιφατικό σκέλος της ομιλίας του, εκτός από τα περί μεταρρυθμίσεων, ήταν όταν τάχθηκε υπερ της ανάγκης υπερεθνικών θεσμών και λιγότερο κυβερνητικών. Αντιφατικό με την έννοια ότι "περισσότερη Ευρώπη" σημαίνει κάτι στο οποίο η Ελλάδα γενικά και η Αριστερά ειδικότερα, είναι αλλεργικές, καθώς μεταφράζεται σε μεταρρυθμίσεις με μεγαλύτερη εκχώρηση ελέγχου στις Βρυξέλλες.
Παρ' όλα αυτά ο Πρωθυπουργός μίλησε για υπερεθνική δημοκρατία στην Ευρώπη, άποψη πολύ προωθημένη για να αποτελεί επίσημη θέση της ελληνικής ριζοσπαστικής αριστεράς. Σαν να ασπάζεται στην ουσία όργανα με εκτελεστικές και ελεγκτικές αρμοδιότητες πάνω από τα κράτη, άποψη πολύ mainstream φιλοεπενδυτική. Εκτός και αν η ομιλία Τσίπρα ήταν μια ακόμη μεταστροφή. Οι τόσες που έχει μέχρι σήμερα κάνει, μας δείχνουν ότι τα πάντα γίνονται.
Φωτογραφία: SOOC
