Ένα από τα ζητήματα για τα οποία θα κριθεί στο τέλος της θητείας της η κυβέρνηση είναι η μάχη με την φοροδιαφυγή. Και το τέλος των μετρητών στην αγορά ακινήτων με υποχρεωτική πλέον την αγοραπωλησία μόνο μέσω του τραπεζικού συστήματος, σε αυτό αποσκοπεί.
Εμποδίζει όμως πραγματικά τους συμβαλλόμενους να δεχθούν μέρος του ποσού κάτω από το τραπέζι ή απλώς το κράτος έρχεται να προσθέσει ένα ακόμη πρόσκομμα στα πολλά που ταλαιπωρούν την αγορά; Είναι αποτελεσματικό το μέτρο για να χτυπηθεί το «μαύρο χρήμα» στα ακίνητα;
Και πως θα αποτρέψει κάποιον που θέλει να αγοράσει σπίτι, αξίας πχ 150.000 ευρώ, με αντικειμενική 95.000, (βάσει της οποίας υπολογίζεται ο φόρος), να συμφωνήσει με τον πωλητή ώστε το συμβόλαιο να αναγράφει την αντικειμενική, και τα υπόλοιπα 55.000 να τα δώσει στο χέρι; Επίσης, πόσα είναι τα έσοδα που προσδοκά να αποσπάσει η κυβέρνηση από αυτή την παρέμβαση;
Στο οικονομικό επιτελείο αισιοδοξούν ότι έχουν τα εργαλεία για την περιστολή της φοροδιαφυγής στην αγορά ακινήτων. Και βασικό όπλο είναι η πλατφόρμα myPROPERTY, όπου από την έναρξη λειτουργίας της (Μάρτιος 2021), καταχωρείται η δήλωση μεταβίβασης κάθε ακινήτου και υπάρχει άμεση εικόνα ποιος είναι ο αγοραστής, ποιος ο πωλητής, ποιος ο συμβολαιογράφος, σε τι τίμημα έγινε η πράξη και πότε.
Εάν ζητήσει η ΑΑΔΕ από τις τράπεζες στοιχεία για κάθε τραπεζική κίνηση, που αφορά τα ΑΦΜ του αγοραστή και του πωλητή, μπορεί να έχει άμεσα εικόνα. Και μπορεί να διασταυρώσει ποιες αναλήψεις ή καταθέσεις έγιναν σε χρονική περίοδο πλησίον της συμβολαιογραφικής πράξης. Εφόσον ο αγοραστής που κάνει τη συναλλαγή με μετρητά, δεν μπορεί να τα δικαιολογήσει στο πόθεν έσχες του, θα έχει πρόβλημα.
Και τι γίνεται με κάποιον που είχε κάνει παλαιότερα μια ανάληψη πχ 50.000 ευρώ, κρατά τα χρήματα στο σπίτι του, αλλά έχει απολέσει το αποδεικτικό της τραπεζικής συναλλαγής; Εάν θέλει με αυτά να πληρώσει μια αγορά ακινήτου και να εμφανιστούν στο συμβόλαιο, θα πρέπει να τα καταθέσει εκ νέου στην τράπεζα, η οποία θα του ζητήσει να αποδείξει από που προέρχονται.
Εφόσον επομένως -θα αναρωτηθεί κανείς- η κατάργηση των μετρητών στην αγορά ακινήτων μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στον εντοπισμό της φοροδιαφυγής, ποιο είναι το πρόβλημα;
Απλώς δεν πρέπει κανείς να τρέφει φρούδες ελπίδες ότι η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα θα σταματήσει την επομένη μέρα, είναι η απάντηση. Και ότι τα δημόσια ταμεία θα γεμίσουν ξαφνικά με νέα έσοδα, μέχρι πρότινος «μαύρα». Ούτε να θεωρήσει ότι δεν θα υπάρξουν παρενέργειες, όπως είθισται να συμβαίνει με την εφαρμογή κάθε νέου μέτρου, ειδικά στις αγοραπωλησίες ακινήτων, που τα τελευταία χρόνια έχουν επιβαρυνθεί με απίστευτη γραφειοκρατία και πιστοποιητικά.
Το αφανές χρήμα στις αγοραπωλησίες, υπάρχει επειδή ο αγοραστής δεν θέλει να επιβαρυνθεί με τον φόρο μεταβίβασης 3% για το σύνολο του ποσού. Και δεν αποκλείεται το «τέλος στα μετρητά» να φέρει προσκόμματα στην αγορά ακινήτων από την στιγμή που θα αυξηθεί η φορολογική επιβάρυνση για τον αγοραστή, καθώς όσο αυξάνεται η αξία της μεταβίβασης συμπαρασύρει και άλλα έξοδα, όπως οι αμοιβές συμβολαιογράφου και δικηγόρου, το τέλος μεταγραφής του συμβολαίου στο υποθηκοφυλακείο και στο Κτηματολόγιο.
Το κράτος από την πλευρά του βλέπει ένα πεδίο δόξης λαμπρό για να αυξήσει τα φορολογικά του έσοδα. Δεν είναι λίγο ότι το 25%, μια στις τέσσερις μεταβιβάσεις στην Ελλάδα, γίνονται ακόμη με μετρητά.
Ούτε ότι από την έναρξη της λειτουργίας της πλατφόρμας myPROPERTY (Μάρτιος 2021), έχουν καταχωρηθεί 42.613 δηλώσεις μεταβίβασης ακινήτων, το τίμημα των οποίων εξοφλήθηκε αποκλειστικά με μετρητά και ισούται με 462,4 εκατ. ευρώ.
Ούτε, πολύ περισσότερο ότι οι μεταβιβάσεις που εξοφλήθηκαν, εν μέρει με μετρητά και εν μέρει με δάνειο, ανέρχονται σε 41.741, αλλά η αξία τους, μαζί με το τμήμα που καταβλήθηκε μέσω τραπέζης, φτάνει τα 2,9 δισ. ευρώ!
Και αυτά τα περίπου 3 δισ. ευρώ είναι μέρος από τα μετρητά που φαίνονται στα καταχωρημένα συμβόλαια της πλατφόρμας, δεν είναι τα αφανή…
Η πάταξη της φοροδιαφυγής είναι ένα από τα βασικά αιτήματα της ανοικτής κοινωνίας γιατί αποτελεί κορυφαίο ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης. Όλοι πρέπει να πληρώνουν αυτό που τους αναλογεί. Βεβαίως, όλα τα παραπάνω, γράφονται με την παραδοχή ότι κανείς φοροεισπρακτικός μηχανισμός, σε κανένα κράτος του κόσμου, δεν μπόρεσε να καταπολεμήσει εντελώς το φαινόμενο.
Αν η κυβέρνηση καταφέρει να πετύχει τους στόχους της θα έχει κάνει μεγάλη πρόοδο όσον αφορά την μείωση της κοινωνικής αδικίας στη χώρα.
