Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη
Από τα τέλη του προηγούμενου έτους οι ανησυχίες σχετικά με την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας αυξήθηκαν, κυρίως λόγο της μείωσης της ανάπτυξης στη Κίνα, καθώς και της αμερικανικής οικονομίας, όπου η τελευταία δημοσιοποίηση των επιδομάτων ανεργίας τα βρήκε σε υψηλό δεκατεσσάρων μηνών. Οι κεντρικές τράπεζες φαίνονται να βρίσκονται εγκλωβισμένες μέσα την ίδια τους νομισματική πολιτική, καθώς από την κρίση του 2008 προτίμησαν να σώσουν τις τράπεζες και το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα παρά την πραγματική οικονομία.
Οι κεντρικές τράπεζες προτίμησαν από το 2008, και ιδιαίτερα από την κατάργηση του νόμου Glass-Steagall στις ΗΠΑ, να διαθέσουν άφθονο και φθηνό χρήμα στις τράπεζες μετατρέποντας τα διεθνή χρηματιστήρια σε ένα απέραντο καζίνο, όπου αντί για ρουλέτα και μπλακ τζακ, διαθέτει παράγωγα, συνάλλαγμα, εμπορεύματα κα και φυσικά όλα αυτά με αυξημένη μόχλευση.
Το κύριο θέμα στα διεθνή ΜΜΕ κι όχι μόνο, τους τελευταίους μήνες είναι τα μέτρα εκείνα εκείνα που θα οδηγήσουν την παγκόσμια οικονομία σε ρυθμούς ανάπτυξης. Πόσο εφικτό είναι όμως κάτι τέτοιο, όταν οι ίδιες οι οικονομικές μονάδες, αυτές που αποτελούν την πραγματική οικονομία, δείχνουν απρόθυμες στο να βάλουν το χέρι στη τσέπη; Ουσιαστικά πρόκειται για άτομα τα οποία «οσμίζονται» τις αλλαγές του οικονομικού κύκλου και αναλόγως προβαίνουν ή όχι σε επενδύσεις ή όχι. Για ποιο λόγο κάποιος επιχειρηματίας να διαθέσει ένα μεγάλο μέρος των ρευστών του διαθεσίμων όταν το ρίσκο είναι αυξημένο και η πιθανότητες κέρδους αβέβαιες;
Αξίζει να παραθέσουμε το παρακάτω γράφημα, το οποίο απεικονίζει και τις 600 εταιρείες του Eurostoxx 600 των οποίων τα έξοδα (capex) έχουν περιοριστεί σημαντικά κατά το προηγούμενο έτος και συνεχίζουν να περιορίζονται και στο τρέχον, με τη διαθέσιμη ρευστότητα τους να αυξάνεται σημαντικά στις αρχές του έτους. Φυσικά, το παρακάτω γράφημα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την πραγματική οικονομία της Ευρώπης, με την ΕΚΤ να «κωφεύει» μπροστά στις φωνές της πραγματικής οικονομίας.
Πηγή γραφήματος: Bloomberg
Επίσης ένα σημαντικό στοιχείο «ασφυξίας» της πραγματικής οικονομίας, είναι ο αριθμός των πραγματοποιηθέντων εξαγορών και συγχωνεύσεων στην προσπάθεια των εταιρειών να μειώσουν το λειτουργικό τους κόστος αυξάνοντας παράλληλα το μερίδιο αγοράς μέσω της εκμετάλλευσης των συνεργιών που προκύπτουν από τις εν λόγο εξαγορές και συγχωνεύσεις. Όπως παρατηρούμε στο παρακάτω γράφημα, ο αριθμός των πραγματοποιηθέντων εξαγορών και συγχωνεύσεων παραμένει σε υψηλά επίπεδα από το 2007, με την αξία όμως των συμφωνιών αυτών να κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα.
Πηγή γραφήματος: Thomson Reuters
Τέλος, μία ακόμη απτή απόδειξη της επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας, αποτελεί η παραγωγικότητα στις αναπτυγμένες οικονομίες όπου σύμφωνα με στοιχεία του www.tradingeconomics.com στις ΗΠΑ ο δείκτης παραγωγικότητας κατέγραψε μείωση στις 105,6 μονάδες έναντι 106 μονάδων, στη Γερμανία στις 102,50 μονάδες έναντι 103 μονάδων, στη Γαλλία στις 111,66 μονάδων έναντι 111 μονάδων (τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία 15/12/2015), στη Μεγάλη Βρετανία στις 102,50 μονάδες έναντι 102 μονάδων, και στην Ιαπωνία στις 95,10 μονάδες έναντι 101 μονάδων, ενώ στοιχεία σχετικά με τη παραγωγικότητα στη Κίνα δεν υπάρχουν.
Χαρακτηριστικό της απροθυμίας των επενδυτών να αναλάβουν ρίσκο χρηματοδοτώντας παραγωγικές επενδύσεις, αποτελεί η συνεχής μείωση των αποδόσεων των ομολόγων (βλ. γράφημα παρακάτω) στη προσπάθεια των επενδυτών να στραφούν σε περισσότερο ασφαλείς τοποθετήσεις.
Πηγή γραφήματος: Bloomberg
Όπως εύκολα μπορούμε να αντιληφθούμε από τα παραπάνω, η απροθυμία των επενδυτών στην ανάληψη ρίσκου, προέρχεται κυρίως από το γεγονός ότι τα μέτρα στήριξης των κεντρικών τραπεζών την τελευταία επταετία δεν προορίζονταν για την πραγματική οικονομία αλλά για το χρηματοπιστωτικό σύστημα το οποίο αντί να χρησιμοποίηση τα αντληθέντα κεφάλαια για τη χρηματοδότηση παραγωγικών επενδύσεων, τα έστρεψε στην από-μόχλευση κυρίως των ισολογισμών τους, καθώς και σε τοποθετήσεις «κοπανιστού αέρα» όπως η αγορά παραγώγων ή συναλλάγματος.
Η μόνη λύση για πραγματική ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας είναι στήριξη των πραγματικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αυτές δηλαδή που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της κάθε οικονομίας, με πραγματικά αξιοκρατικά κριτήρια, καθώς επίσης και η επαναφορά του νόμου Glass-Steagall περιορίζοντας στο ελάχιστο τις επενδυτικές δραστηριότητες των τραπεζών. Μόνο έτσι θα καταφέρει η παγκόσμια οικονομία να απαγκιστρωθεί από τα πλοκάμια του χρηματοοικονομικού κλάδου, δημιουργώντας πραγματικό πλούτο ο οποίος θα προέρχεται μέσα απο την παραγωγή κι όχι τον «αέρα»..........
