Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
«Ουδείς αναντικατάστατος». Με γνώμονα τη φράση αυτή οι ελληνικές τράπεζες εισέρχονται σε μία νέα περίοδο “αναδιάρθρωσης” - διοικητικής φύσεως – το 2016, καθώς οι αλλαγές στη διακυβέρνηση και τη λειτουργία τους, που έχουν τυπικά ξεκινήσει από το Νοέμβριο του 2014, αναμένεται θα επιταχυνθούν στο πρώτο εξάμηνο του έτους.
Αυτό δεν συνεπάγεται, βέβαια, ότι θα δούμε κοσμογονικές αλλαγές και κυρίως νέους επικεφαλής. Γιατί οι “τιμονιέρηδες” των τραπεζών έχουν περάσει από μία σειρά “αξιολογήσεων” και βρίσκονται στις θέσεις αυτές με τη σύμφωνη γνώμη όλων των εμπλεκόμενων μερών. Αν και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν γίνει οι απαραίτητες... υποχωρήσεις.
Νέες πρακτικές
Από τα χρόνια της “επιτροπείας” και του δημόσιου ελέγχου, οι τραπεζικές διοικήσεις περνάνε σταδιακά σε έναν πιο ιδιωτικό χαρακτήρα, υιοθετώντας παράλληλα τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές διοικητικής λειτουργίας, υπό το στενό... μαρκάρισμα του Ενιαίου Μηχανισμού Εποπτείας (SSM) της ΕΚΤ. Στόχος είναι η καλύτερη διαχείριση κινδύνων, ο έλεγχος των πρακτικών χορηγήσεων και βέβαια η διαχείριση του πιο καυτού ζητήματος, αυτού των “κόκκινων” δανείων.
Όλα αυτά, όμως, ακούγονται πολύ θεωρητικά. Στην πράξη, η ΕΚΤ θέλει οι τράπεζες που κάποια στιγμή θα κάνουν πράξη την τραπεζική ενοποίηση να λειτουργούν βάσει ενός ενιαίου πλαισίου. Ο επόπτης, δηλαδή, θέλει να ξέρει... τι του γίνεται και να μην υπάρχουν αποκλίσεις που μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στον συντονισμό του τεράστιου αυτού εγχειρήματος.
Σε αυτό το σημείο εμπλέκεται και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο με τη συνεργασία ανεξάρτητου διεθνούς συμβούλου – θα ξεκινήσει διαδικασία αξιολόγησης των διοικητικών στελεχών μέχρι και τον επόμενο Ιούνιο, επιφέροντας σημαντικές αλλαγές σε θέσεις-κλειδιά. Τα στελέχη που θα βρίσκονται σε αυτές τις θέσεις θα έχουν την ευθύνη των λειτουργιών που θα ελέγχουν οι Εποπτικές Ομάδες του SSM.
Πληροφορίες του liberal.gr αναφέρουν, ότι δεν αποκλείεται να υπάρξουν προσαρμογές στο νόμο έτσι ώστε να χαλαρώσουν εν μέρει τα κριτήρια αξιολόγησης. Και αυτό γιατί με την υφιστάμενη μορφή του δυσκολεύει το έργο του ΤΧΣ.
Καρέκλες που... τρίζουν
Κατά συνέπεια, ένας μεγάλος αριθμός διοικητικών στελεχών κάθεται... σε αναμμένα κάρβουνα, καθώς όλοι θα κριθούν και όσοι δεν πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια αξιολόγησης (μένει να δούμε αν τα κριτήρια θα αλλάξουν) θα αντικατασταθούν. Στελέχη με διεθνή εμπειρία σε τράπεζες ή ελεγκτικές εταιρείες θα κληθούν να προεδρεύσουν στις διάφορες επιτροπές των διοικητικών συμβουλίων και νέα πρόσωπα θα εισέλθουν, κυρίως ως μη εκτελεστικά μέλη.
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το liberal.gr, ξένοι μέτοχοι που έχουν αποκτήσει σημαντικά μερίδια στις τράπεζες μέσω της ανακεφαλαιοποίησης τάσσονται υπέρ των αλλαγών, υπό την έννοια ότι οι ελληνικές τράπεζες θα συγκλίνουν με τις ευρωπαϊκές σε θέματα κινδύνων, αμοιβών, λειτουργίας και διαχείρισης. Η υιοθέτηση, μάλιστα, ενός πιο... ευρωπαϊκού τρόπου διακυβέρνησης με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων με διεθνή εμπειρία ήταν από τα πρώτα πράγματα που ζήτησαν όταν απέκτησαν μετοχικά μερίδια.
Η “ομάδα Fairfax”, για παράδειγμα, από την πρώτη φορά που απέκτησε ποσοστό στη Eurobank πέρασε από κόσκινο όλο τον διοικητικό κορμό της τράπεζας και όρισε πρόσωπα εμπιστοσύνης στο διοικητικό συμβούλιο, που παράλληλα πληρούν τα κριτήρια της ΕΚΤ.
Τώρα, μένει να φανεί σε ποιο βαθμό όλη αυτή η διαδικασία θα αγγίξει την κορυφή του μάνατζμεντ. Κάτι τέτοιο δεν φαντάζει, τουλάχιστον προς το παρόν, πιθανό, από τη στιγμή που οι επικεφαλής των τραπεζών έχουν λάβει το πράσινο φως από τις εποπτικές Αρχές. Εξάλλου, τα συγκεκριμένα στελέχη ήταν αυτά που ανέλαβαν τις συζητήσεις με τους ιδιώτες επενδυτές, άρα απέκτησαν πιο στενή σχέση μαζί τους.
Κυβερνητικές υπόσχεσεις για «νέα» εποχή διαφάνειας...
Στο μεταξύ, κυβερνητικά στελέχη δείχνουν να εκμεταλλεύονται τη συγκυρία και πατώντας πάνω στο νέο πλαίσιο συνεργασίας του ΤΧΣ με τις ελληνικές τράπεζες και την απευθείας εποπτεία των εγχώριων πιστωτικών ομίλων από τον SSM, υπόσχονται μία νέα εποχή διαφάνειας στον τραπεζικό κλάδο.
...αλλά με ευρωπαϊκή σφραγίδα
Αυτή, ωστόσο, η νέα εποχή είναι… ευρωπαϊκό δημιούργημα. Στις 4 Νοεμβρίου του 2014 τέθηκε σε εφαρμογή ο SSM, ως προάγγελος της τραπεζικής ενοποίησης. Με τη συγκεκριμένη εξέλιξη η Τράπεζα της Ελλάδος ανέλαβε το ρόλο “τοποτηρητή” στο πλαίσιο του οποίου έχει την υποχρέωση να πραγματοποιεί επιτόπιους ελέγχους στις τράπεζες. Η ΕΚΤ παραμένει ο μεγάλος επόπτης των ευρωπαϊκών τραπεζών και συντονίζει τις “Εποπτικές Ομάδες” που διενεργούν τους ελέγχους. Τα στελέχη που θα ελέγχονται από τις Εποπτικές Ομάδες θα είναι είτε υφιστάμενα πρόσωπα που θα περάσουν τις εξετάσεις του ΤΧΣ, είτε νέα πρόσωπα με διεθνή εμπειρία. Όλα αυτά, με «φόντο» την τραπεζική ενοποίηση.
Είστε, λοιπόν, τραπεζικό στέλεχος με διεθνή εμπειρία δέκα τουλάχιστον ετών σε ανώτερη διευθυντική θέση ξένης τράπεζας ή ελεγκτικής εταιρείας και ταυτόχρονα δεν έχετε εργαστεί τα τελευταία τρία χρόνια σε εγχώριο πιστωτικό ίδρυμα; Αν ναι, τότε ίσως είστε εσείς ο επόμενος πρόεδρος κάποιας επιτροπής διοικητικού συμβουλίου τράπεζας...
