Του Γιάννη Κ. Τρουπή
Στην καλύτερη φάση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων θα πραγματοποιηθεί το βράδυ της Τρίτης η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Σε μία χρονική συγκυρία όπου η αστάθεια στην περιοχή της νοτιανατολικής μεσογείου κυριαρχεί, η Ελλάδα προβάλλει ως πυλώντας σταθερότητας κάτι που αναγνωρίζεται και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Μπορεί στην αμερικανική κοινή γνώμη να κυριαρχεί το θέμα με την ένταση του Ιραν, όμως για την χώρα μας το τετ α τετ Μητσοτάκη Τραμπ κρίνεται σημαντικό, μια και θα κρίνει τις εξελίξεις σε πολλά επίπεδα:
Στον αμυντικό τομέα, όπου τον Οκτώβριο υπεγράφη στην Αθήνα η νέα συμφωνία αμυντικής συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ από τον Νίκο Δένδια και τον ομόλογό του Μάικ Πομπέο. Πρόκειται για την υπογραφή του Πρωτοκόλλου Τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (Mutual Defense Cooperation Agreement – MDCΑ), το οποίο έχει επιταχύνει σημαντικά τον βηματισμό της συμμαχικής σχέσης Αθήνας-Ουάσινγκτον, αναβαθμίζοντας τον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας.
Θα πρέπει να επσημανθεί επίσης το γεγονός ότι ο Αμερικανός ΥΠΕΞ έχει αναπτύξει ιδιαίτερα καλές σχέσεις με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, όπως και ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Μάικλ Πενς, στοιχείο που αναμένεται να το βρούμε μπροστά μας.
Οι καλές σχέσεις αναμένεται να αποτυπωθούν και με το δείπνο που οργανώνουν οι κ.κ. Πένς και Πομπέο προς τιμήν του Πρωθυπουργού με προσκεκλημένους περίπου 300 σημαντικούς παράγοντες των ΗΠΑ από τους τομείς της πολιτικής, της οικονομίας και της επιστήμης.
Βασικό θέμα στην ατζέντα των συνομιλιών στον αμυντικό τομέα βρίσκεται και η ενίσχυση της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας σε συνεργασία με τις HΠΑ μέσω και της αναβάθμισης των F16 ενώ στο τραπέζι των συνομιλιών θα βρεθεί και η προοπτική αγοράς F35 καθώς και η συμπαραγωγή drones.
Ηδη πάντως οι ΗΠΑ έχουν δείξει τις διαθέσεις τους απέναντι στην Ελλάδα σε σχέση με την προκλητικότητα της Τουρκίας. Σε αντίθεση με την γειτονική χώρα, που λειτουργεί ως παράγοντας αστάθειας, η στήριξη της Ελλάδας ως δύναμης σταθερότητας, εκφράζεται και από τις δηλώσεις που γίνονται από τους παράγοντες της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ: Tο State Department μετά την «συμφωνία» Τουρκίας- Λιβύης είχε δηλώσει ότι «η ανακοίνωση ενός υπογεγραμμένου μνημονίου κατανόησης για την οριοθέτηση μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης Εθνικής Συμφιλίωσης της Λιβύης (GNA) έχει προκαλέσει εντάσεις στην περιοχή, δεν είναι χρήσιμη και είναι προκλητική».
Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζέφρι Πάϊατ, με αφορμή την τοποθέτησή του για το «μηνμόνιο» Τουρκίας-Λιβύης, τάχθηκε ανοιχτά υπέρ των ελληνικών θέσεων στην προσέγγιση που αφορά γενικότερα στα ζητήματα των θαλασσίων ζωνών.
«Η νομική άποψη των ΗΠΑ είναι ότι οι ισχυρισμοί της τουρκικής κυβέρνησης για τις διεκδικήσεις των θαλάσσιων ζωνών και συγκεκριμένα για τις υφαλοκρηπίδες διαφέρουν από τη νομική μας ανάλυση και από τη νομική ανάλυση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας που αφορά το καθεστώς των νησιών» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός πρέσβης, προσθέτοντας πως «τα κατοικημένα νησιά ως αντικείμενα του εθιμικού διεθνούς δικαίου δικαιούνται την ίδια μεταχείριση με τα ηπειρωτικά εδάφη».
Στον ενεργειακό τομέα, η Ελλάδα έχει “ανεβάσει τις μετοχές της”. Λίγες μέρες πριν από την υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό EastMed στην Αθήνα, ψηφίστηκε στις ΗΠΑ η EastMed Act η οποία αποτελεί πλέον νόμο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και αφορά στην εταιρική σχέση Ασφάλειας και Ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο. Eίναι ένας νόμος που προστατεύει ουσιαστικά την μεταφορά αερίου από τα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου, μέσω της Ελλάδας προς την Ευρώπη.
Με την ενσωμάτωση της EastMed Act στον προϋπολογισμό της γενικής κυβέρνησης των ΗΠΑ, ο αγωγός EastMed, θεωρείται πλέον και με την αμερικανική σφραγίδα ως ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα της Δύσης. Στο νομοσχέδιο που πέρασε από το Κογκρέσο συμπεριλαμβάνονται διατάξεις στήριξης της Ελλάδας και της Κύπρου και διατάξεις κατά της Τουρκίας, σχετικές με το πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35 και των ρωσικών συστημάτων S-400. Οι διατάξεις στήριξης της Ελλάδας και της Κύπρου αφορούν στην άρση του αμερικανικού εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κύπρο, στην ίδρυση ενεργειακού κέντρου συνεργασίας ανάμεσα στις ΗΠΑ, στην Ελλάδα, στην Κύπρο, στο Ισραήλ και των υπόλοιπων χωρών που θα αναμειχθούν στον EastMed και στην παρακολούθηση των επικίνδυνων και κακόβουλων δραστηριοτήτων στην ανατολική Μεσόγειο. Δεν αποτελεί άλλωστε τυχαία επιλογή το γεγονός ότι σε όλες του τις δημόσιες παρεμβάσεις ο Κυριάκος Μητσοτάκης επί αμερικανικού εδάφους τόνισε τη σημασία του EastMed Act και την μεγάλη ώθηση που έδωσε η ελληνική ομογένεια στη δημιουργία του.
