Του Βασίλη Γεώργα
Η τροπολογία που κατατέθηκε προχθές από τον ΥΕΘΑ κ. Καμμένο για τα Αντισταθμιστικά Ωφελήματα (ΑΩ) του Προγράμματος Εκσυγχρονισμού 85 αεροσκαφών F-16 στη διαμόρφωση Viper, έφερε πάλι στο προσκήνιο σοβαρά ερωτήματα που ρίχνουν τη σκιά τους στη σχετική σύμβαση. Ερωτήματα που παραμένουν για μήνες αναπάντητα σχετικά με τη διαδικασία προμήθειας και τα οποία πιθανόν να χρήζουν και νομικής διερεύνησης.
Με βάση τον ισχύοντα νόμο περί Προμηθειών των Ενόπλων Δυνάμεων (N3978/2011), έχουν καταργηθεί τα Αντισταθμιστικά Ωφελήματα. Γι'' αυτό αποφασίστηκε, ύστερα από πολλές συσκέψεις στο υπουργείο, να τροποποιηθεί η παλαιά σύμβαση (LOA GR-D-SNY), που διεπόταν όμως από τις διατάξεις του ΠΔ 284/89, προκειμένου να υπάρχουν «σώνει και καλά» αντισταθμιστικά! Τίθεται λοιπόν ένα σημαντικό ερώτημα: Αφού το ΥΕΘΑ αποφασίζει με αυτόν τον τρόπο να έχει και Αντισταθμιστικά Ωφελήματα (η ιστορία έχει δείξει ότι τα πληρώνεις διπλά και τα καρπώνονται επιτήδειοι -ημέτεροι) γιατί η σύμβαση για αυτά δεν καθορίστηκε και υπογράφτηκε πριν από την υπογραφή της Κατακυρωτικής Διαταγής, όπως σαφέστατα ορίζει το Προεδρικό Διάταγμα; Φαίνεται, εκεί στη Μεσογείων αυτό τους ξέφυγε και με την τροπολογία που κατατέθηκε προχθές προσπαθούν να νομιμοποιήσουν κάτι που δεν ήταν σύννομο!
Τόσο ο κ. Τσίπρας όσο και ο κ. Καμμένος έχουν κατ'' επανάληψη καταγγείλει τη διαδικασία των ΑΩ, λέγοντας πως αποτελούσαν στο παρελθόν τη βάση για διάφορες συναλλαγές με εγχώριους προμηθευτές, καθώς και ότι δημιουργούν σκοτεινά σημεία στις συμφωνίες. Τι άλλαξε τώρα άραγε; Αναντίρρητα απαιτείται λεπτομερής έλεγχος τόσο για τις ονομαστικές αξίες αυτών των νέων προγραμμάτων Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων όσο και αυτών των ιδίων των πιστωτικών συντελεστών. Είναι όντως 230 εκατ. ή μήπως 130 ή και ακόμα λιγότερα; Εξυπακούεται ότι θα πρέπει να μάθουμε και ποιες είναι αυτές οι εταιρείες που θα φανούν ως «υπεργολάβοι» της ΕΑΒ και θα «καρπωθούν» αυτά τα Αντισταθμιστικά Ωφελήματα. Μια τέτοια έρευνα θα μπορούσε να αποκαλύψει πολλά, όπως λένε πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν.
Διακρατική συμφωνία
Η τροπολογία αυτή, που κατατέθηκε στη Βουλή σε μια συγκυρία κατά την οποία η τύχη της συμπόρευσης Τσίπρα -Καμμένου βρισκόταν στον αέρα και χωρίς να γνωρίζουμε εάν ο Πάνος Καμμένος θα βρίσκεται στην κυβέρνηση και θα παραμείνει υπουργός Άμυνας, επαναφέρει στο προσκήνιο αιτιάσεις σχετικά με τη διακρατική συμφωνία για την αναβάθμιση των F-16.
Η κατακύρωση της σχετικής σύμβασης έγινε στις 30 Απριλίου 2018 ως «Διακρατική Συμφωνία» με την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Ακολουθήθηκαν, όμως, οι προβλεπόμενες διαδικασίες; Υπάρχουν ενδείξεις πως αυτό δεν έγινε.
Για παράδειγμα, δεν ζητήθηκε από τις αμερικανικές αρχές η υπογραφή μίας -όπως θα ήταν το σωστό- νέας σύμβασης (Letter of Acceptance - LOA) αλλά ζητήθηκε να τροποποιηθεί (Τροποποίηση 6) μία παλαιότερη, η LOA GR-D-SNY με την οποία αγοράστηκαν το 2005 30 αεροσκάφη Blk 52+!
Με βάση αυτή την ελληνική απαίτηση, οι αρμόδιες αμερικανικές αρχές περιορίστηκαν στην προβλεπόμενη έρευνα αγοράς προκειμένου να εντοπίσουν τη βέλτιστη τεχνικο-οικονομική λύση και ουσιαστικά καθοδηγήθηκαν στην εταιρεία Lockheed Martin, παρά το γεγονός ότι -σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές- δεν υπήρξε αξιολόγηση της προσφοράς της Boeing, που κατά πληροφορίες ήταν φθηνότερη.
Ουσιαστικά έχουμε μία απευθείας ανάθεση (κάτι που, ωστόσο δεν είναι κατ' ανάγκη μεμπτό), χρησιμοποιώντας τον μανδύα της «Διακρατικής Συμφωνίας». Όμως παράλληλα προκύπτει ένα άλλο ζήτημα, που κι αυτό χρήζει περαιτέρω διερεύνησης. Γιατί στη συγκεκριμένη Τροποποίηση 6 της LOA GR-D-SNY (2005) που αφορούσε τα 30 αεροσκάφη Blk 52+ εντάχθηκαν και 55 αεροσκάφη άλλης LOA;
Αφού έστω αποφασίστηκε ότι η Lockheed Martin θα πρέπει να είναι η εταιρεία που θα πραγματοποιήσει τον εκσυγχρονισμό, γιατί δεν απευθύνθηκαν σε αυτήν απευθείας, αλλά πληρώσαμε και κόστος διαχείρισης (Handling Fees) της LOA στις αρμόδιες αμερικανικές αρχές, που ανέρχεται στο 5% του συνολικού κόστους;
Ερωτηματικά για το κόστος
Το τελευταίο σοβαρό ερώτημα που προκύπτει είναι σχετικά με το συνολικό ποσό που θα πληρώσουν οι Έλληνες φορολογούμενοι. Σύμφωνα με τον σχετικό πίνακα της Κατακυρωτικής Διαταγής, το προϋπολογισθέν κόστος εκσυγχρονισμού των 85 αεροσκαφών F-16 είναι 1,232 δισ. ευρώ (1,53 δισ. δολάρια).
Είναι, όμως, πράγματι αυτό το ποσό ή κάτι έχει αποσιωπηθεί; Τα 58,4 εκατ. δολάρια που διέταξε το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας να πληρωθούν για τον σκοπό αυτό στον αμερικανικό κυβερνητικό οργανισμό Defense Finance and Accounting Service από τον ακόλουθο Άμυνας, περιλαμβάνονται ή όχι στο ποσό της κατακυρωτικής;
Μήπως ήταν ποσό από τα διαθέσιμα για έκτακτες ανάγκες; Μήπως θα πρέπει να προσθέσουμε και άλλα 200 εκατ. δολάρια από πιστωτικά διαθέσιμα (Foreign Military Sales) και προσθέτοντας όλα αυτά τα ποσά, συν τις κρατήσεις 92 εκατ. δολαρίων (6%), θα προσεγγίσουμε το ποσό των 2,2 δισ. δολαρίων που είχε αναγγείλει ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ;
Πριν από την υπογραφή της Κατακυρωτικής Διαταγής αναλήφθηκε ή όχι η σχετική οικονομική υποχρέωση από το ΥΠΟΙΚ, όπως ορίζει ο σχετικός νόμος, κάτι που επισημάνθηκε και από τον αρμόδιο χειριστή της Γενικής Διεύθυνσης Εξοπλισμών και Αμυντικών Επενδύσεων; Για ποιον λόγο δύο αξιωματικοί της Πολεμικής Αεροπορίας που υπηρετούν στη ΓΔΑΕΕ δεν υπέγραψαν το σχέδιο της Διαταγής;
Η σκοπιμότητα και η επιχειρησιακή αναγκαιότητα του συγκεκριμένου εκσυγχρονισμού των αεροσκαφών προφανώς δεν αμφισβητείται. Ήταν κάτι που έπρεπε να είχε αρχίσει από χρόνια και μέχρι σήμερα να έχει υλοποιηθεί. Το ζήτημα που τίθεται είναι ο τρόπος και η όλη μεθόδευση, που περιλαμβάνει πολλά σκοτεινά σημεία τα οποία αναζητούν φως.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο που κυκλοφορεί σήμερα Τετάρτη 9 Ιανουαρίου
