Στην εκτίμηση ότι κάτι βαθύτερο αλλάζει στην ελληνική κοινωνία, καθώς το δίπολο «Αριστερά – Δεξιά» δεν σημαίνει πλέον όσα σήμαινε, όπως επίσης και ότι έννοιες όπως «φιλελευθερισμός», βρίσκονται πλέον κοντά στο 50% ως προς την κοινωνική τους αποδοχή, προχώρησε το Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση σε ανάλυσή του για το πολιτικό κλίμα.
Σύμφωνα με το Δίκτυο, το "όχι" του δημοψηφίσματος είναι ζωντανό, με βαρύτητα, διάσπαρτο στα κόμματα. Παράλληλα η ανάλυση κάνει λόγο για αντοχή του ΣΥΡΙΖΑ μεν, αλλά και για δυνατότητες της Νέας Δημοκρατίας, ενώ τέλος αναφέρει το Κίνημα Αλλαγής σχολιάζοντας πως «ο νέος φορέας έχει κατορθώσει να ανεβάσει τη συσπείρωση του χώρου και να ρίξει γέφυρες στους απογοητευμένους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ».
Συνοπτική παρουσίαση της ανάλυσης του Δικτύου:
Με την ολοκλήρωση της χρονιάς και με βάση τα εργαλεία ανάλυσης που διαθέτουμε (δημοσκοπήσεις, εγχώριες και διεθνείς πολιτικές κινήσεις, μελλοντικά πολιτικά καθορισμένα ορόσημα και γεγονότα αιχμής που συνέβησαν και άφησαν το αποτύπωμα τους), μπορούμε να προβούμε σε ορισμένες υποκειμενικές εκτιμήσεις, σχετικά διαφορετικές με υπάρχουσες αναλύσεις, που όμως τεκμηριώνονται από τα δεδομένα. Άλλωστε οι εκτιμήσεις στην πολιτική είναι πάντα υποκειμενικές, αρκεί να εξηγούνται λογικά και τεκμηριωμένα.
Η μεγάλη εικόνα δεν αλλάζει άρδην. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σφόδρα πιθανό να χάσει τις επόμενες εκλογές και η ΝΔ να αναδειχθεί νικήτρια, ενώ το Κίνημα Αλλαγής παγιώνεται σταδιακά δημοσκοπικά με αβέβαιη όμως, ακόμα εξέλιξη. Το βασικό συμπέρασμα, με βάσει τις δημοσκοπήσεις, είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει τα περιθώρια να αυξήσει τα ποσοστά επιρροής του (πρόθεση ψήφου) με ψηφοφόρους που σήμερα ανήκουν στην «αδιευκρίνιστη ψήφο», όχι ωστόσο τόσα ώστε να προκαλέσει την ανατροπή.
Στις δημοσκοπήσεις που έχουν δημοσιευθεί από το φθινόπωρο και μετά, παρατηρείται μία ελαφρά μεν αξιοσημείωτη δε, άνοδος του κλίματος αισιοδοξίας.
Η εκτίμηση των πολιτών για τις επενδύσεις είναι σαφώς βελτιωμένη, ενώ σύμφωνα με τις ΤΑΣΕΙΣ MRB, περίπου ? των πολιτών εκτιμά ότι η οικονομία θα ανακάμψει, ποσοστό που πλησιάζει το αντίστοιχο του 2014.
Η πολιτική συμπεριφορά έχει στοιχεία σχετικά μεγάλης ρευστότητας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει – από την ίδια δημοσκόπηση – το εύρημα ότι 17% των πολιτών δηλώνει, ότι δεν έχει πρόβλημα να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του!
1. Το ΟΧΙ του δημοψηφίσματος είναι ζωντανό, με βαρύτητα, διάσπαρτο στα κόμματα
Οι δημοσκοπήσεις και ο πολιτικός διάλογος των τελευταίων μηνών δεν έχει ασχοληθεί με το δημοψήφισμα του 2015. Υπ' αυτή την έννοια θα διερωτάτο κανείς προς τι η αναφορά μας αυτή. Υπάρχουν ευρήματα, όμως, στις έρευνες κοινής γνώμης που συνθετικά μπορούν να μας οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι η πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας διακρίνεται από τη διάθεση διάχυτης «άρνησης της πραγματικότητας» με την οποία έσφυζε το καλοκαίρι του 2015.
Το κοινωνικό κλίμα παραμένει ζοφερό, με τα αρνητικά συναισθήματα να κυριαρχούν. Το οικονομικό κλίμα δεν έχει αλλάξει σε βαθμό που να επηρεάζει την κατάσταση των νοικοκυριών κάτι που συντηρεί σε γενικό πλαίσιο, το κλίμα κοινωνικής απαισιοδοξίας.
Οι αλλαγές που έχουν συμβεί στη χώρα και έχουν μετασχηματίσει την κοινωνία είναι βαθιές. Η κοινωνική παραίτηση και κοινωνική διαμαρτυρία βρίσκονται ναρκωμένες όχι νεκρωμένες.
Με τη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ και την προσχώρηση του στη μνημονιακή πρακτική, μπορεί να πραγματοποιήθηκε η πιο απότομη και συμπυκνωμένη αλλαγή στη σύγχρονη πολιτική ιστορία, αλλά το κενό δεν καλύπτεται από μία πολιτική δύναμη. Το ΟΧΙ υπάρχει και θέτει αναχώματα συνεχώς στις ηγεσίες τους, προκειμένου να μην κάνουν τάχιστα τα απαραίτητα βήματα για τον αναγκαίο ορθολογικό εκσυγχρονισμό της χώρας, με πειθώ και πρόταγμα τα λαϊκά συμφέροντα και το μακροχρόνιο όφελος των πολλών.
Σε αυτό το σημείο βρίσκεται το κρίσιμο σταυροδρόμι για το ΣΥΡΙΖΑ. Θα καταφέρει να πείσει με το δικό του success story ή όχι τις πλατιές μάζες που γαλούχησε στην προς τα κάτω ισοπέδωση; Θα προχωρήσει στο επόμενο βήμα της πολιτικής του μετάλλαξής ή θα επιστρέψει στη γνωστή κοίτη της ρήξης, επιχειρώντας να αναζωπυρώσει και να ηγηθεί του ΟΧΙ με το βλέμμα στις Προεδρικές εκλογές του 2020;
2. Ο ΣΥΡΙΖΑ αντέχει, αλλά η ΝΔ μπορεί
Παραβιάζουμε ανοιχτές θύρες αν επαναλάβουμε ότι – δημοσκοπικά τουλάχιστον – ο ΣΥΡΙΖΑ αντέχει στη μνημονιακή πίεση που ο ίδιος επέβαλλε στον εαυτό του. Μέσα από πολιτικές κινήσεις του Πρωθυπουργού (συναντήσεις με Τράμπ, Μακρόν, Ερντογάν) και πολιτικές πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης (μέρισμα, επίδομα σε άνεργους νέους, επίθεση στους δικαστικούς), ο ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί αντιστάσεις απέναντι στην φθορά της εξουσίας.
Τόσο από τις έρευνες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας του τελευταίου τριμήνου, όσο και από τις ΤΑΣΕΙΣ, αναδεικνύεται ένα φάσμα ποσοστών που αφορά την αποδοχή του ΣΥΡΙΖΑ και του Α. Τσίπρα από τη μία και της ΝΔ και του Κ. Μητσοτάκη από την άλλη.
Την αυτοδυναμία ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να επιθυμεί τον Οκτώβριο το 23,5% των πολιτών και της ΝΔ το 36%. Ο Α. Τσίπρας κρίνεται ως καταλληλότερος για Πρωθυπουργός από το 22% και ο Κ. Μητσοτάκης από το 37%.
Ένα επίσης, σημαντικό εύρημα κατά τη γνώμη μας είναι το γεγονός ότι ως εκφραστής της μεσαίας τάξης ο ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί μετά 3 χρόνια σκληρού Μνημονίου και συνειδητής επίθεσης – μέσω φορολογίας και επισήμων δηλώσεων – στη μεσαία τάξη, ποσοστό 20% ως εκφραστής της τάξης αυτής! Το αντίστοιχο ποσοστό για τη ΝΔ ανέρχεται στο σημαντικό 31,6%. Το ακόμα πιο ενδιαφέρον όμως, αφορά στην ερώτηση ως προς το ποιος εκφράζει καλύτερα τα λιγότερο δυνατά στρώματα. Εκεί έχουμε σχεδόν ισοπαλία ανάμεσα στα δύο κόμματα.
3. Κάτι βαθύτερο αλλάζει στην ελληνική κοινωνία
Ολοκληρώνουμε την ενότητα του δίπολου κορυφής ανάμεσα στο ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ, παραθέτοντας την εκτίμηση μας για τα «όπλα» κάθε κόμματος.
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι ο Πρωθυπουργός παραμένει το ισχυρό χαρτί του ΣΥΡΙΖΑ και της Κυβέρνησης. Υπολείπεται σταθερά σε όλους τους τομείς από τον Κ. Μητσοτάκη, που προπορεύεται σε όλους τους τομείς του Πρωθυπουργού, αλλά διατηρεί ακόμα ισχυρό προφίλ. Η εικόνα διαφοροποιείται στη ΝΔ, όπου τα ικανά στελέχη κρίνονται ως βασικότερο asset του Κόμματος και ακολουθούν σημαντικά ποιοτικά πλεονεκτήματα όπως οι θέσεις του κόμματος για την Ανάπτυξη, ότι αποτελεί εναλλακτική λύση και κυρίως ελπίδα.
Στα ποιοτικά διαφορετικά ευρήματα για τη ΝΔ εντάσσουμε, το γεγονός ότι το δίπολο «Αριστερά – Δεξιά» δεν σημαίνει πλέον όσα σήμαινε, καθώς και ότι έννοιες όπως «φιλελευθερισμός», «κοινωνικός φιλελευθερισμός» που ήταν αρκετά χαμηλά τις προηγούμενες δεκαετίες βρίσκονται πλέον κοντά στο 50% ή και παραπάνω ως προς την κοινωνική τους αποδοχή.
4. Κίνημα Αλλαγής: Ένα ενδιαφέρον ερώτημα
Κατά καιρούς έχουμε υπογραμμίσει ότι ο χώρος της Κεντροαριστεράς έχει ανάγκη από ένα ριζικά νέο φορέα. Η Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κα. Γεννηματά πραγματοποιώντας ιστορικές υπερβάσεις απέναντι στην αδυσώπητη πραγματικότητα της καλπάζουσας ανυπαρξίας που πλησίαζε επικίνδυνα το ΠΑΣΟΚ, κέρδισε την ηγεσία του νέου «πολυμετοχικού φορέα».
Αυτό της το αναγνωρίζει και η (ισχνή) πλειοψηφία των πολιτών που σε ποσοστό 43,8% εκτιμά ότι η Επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής αποτελεί λύση για το χώρο. Αρκετά όμως, σημαντικό είναι και το ποσοστό που δεν την αναγνωρίζει ως λύση, φθάνοντας το 40%!
Στο ίδιο πλαίσιο ερωτήσεων, σύμφωνα με τις ΤΑΣΕΙΣ, το Κίνημα ΔΕΝ θα καταγράψει πολύ καλύτερο ποσοστό στις επόμενες εκλογές εκτιμά περίπου το 50% των πολιτών, ενώ το 51% υποστηρίζει ότι δεν θα ανανεώσει τον πολιτικό χώρο και το πιο ανησυχητικό, τέλος, είναι ότι το 53,5% εκτιμά ότι ο νέος φορέας δεν θα διατηρήσει την ενότητα του χώρου.
Παρόλαυτά, ο νέος φορέας έχει κατορθώσει να ανεβάσει τη συσπείρωση του χώρου, να ρίξει γέφυρες στους απογοητευμένους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ και να είναι ανεπιφύλακτα το τρίτο κόμμα.
