Ρυθμίσεις και συνεννοήσεις στο πλαίσιο της υπάρχουσας συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας του 2016 για το μεταναστευτικό αναζητά η κυβέρνηση, καθώς περιθώρια για νέα Συμφωνία δεν διαφαίνονται στον ορίζοντα, ενώ η αύξηση των ροών τις τελευταίες εβδομάδες έχει σημάνει συναγερμό στην Αθήνα.
Σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο έχει εκφραστεί από τουρκικής πλευράς η διάθεση συνεργασίας αλλά αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να αποδειχθεί στην πράξη, καθώς η Τουρκία βεβαίως τη μεγάλη διαπραγμάτευση θα την κάνει με τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο.
Όμως θέλοντας να βελτιώσει την εικόνα της στην Ευρώπη η Άγκυρα πιθανότατα να επιδιώξει να υπάρχει μια συνεννόηση με την Ελλάδα στο πλαίσιο της υπάρχουσας συμφωνίας που θα περιλαμβάνει τον έλεγχο και περιορισμό των μεταναστευτικών ροών αλλά και την υλοποίηση της δέσμευσης που ανέλαβε το 2016 η Τουρκία για επιστροφή όσων μεταναστών αποδεδειγμένα φθάνουν στα ελληνικά νησιά από το τουρκικό έδαφος.
Η Τουρκία αν και εισέπραξε μεγάλα ποσά που προβλέπονταν από τη συμφωνία, είδε την Ε.Ε. να μην έχει διάθεση λόγω και των εσωτερικών πολιτικών συσχετισμών για την ικανοποίηση του άλλου όρου της συμφωνίας για την απελευθέρωση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες και το ξεμπλοκάρισμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και των συνομιλιών για την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης.
Σε μια προεκλογική χρονιά για την Ευρώπη, τα αντιμεταναστευτικά λαϊκιστικά κόμματα, που τροφοδοτούνται από την οικονομική κρίση και την ακρίβεια, δεν αφήνουν περιθώρια στις κυβερνήσεις να αγνοήσουν την αυξανομένη «απειλή» από την επανάληψη των μεταναστευτικών ροών. Η κατάρρευση της ζώνης Σαχέλ, η αποσταθεροποίηση στον Καύκασο, οι περιβαλλοντικές καταστροφές στη Νοτιοανατολική Ασία, ο συνεχιζόμενος πόλεμος στη Συρία, τροφοδοτούν νέες μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές.
Παρ όλα αυτά και ενώ ακόμη και στο Βερολίνο υπάρχει στροφή σε πιο σκληρή γραμμή στο μεταναστευτικό, σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν υπάρχει φως στις διαπραγματεύσεις για τη νέα πολιτική ασύλου, που θα διευκόλυνε τη διαμόρφωση κοινής μεταναστευτικής πολιτικής.
Η Αθήνα έχει περιορισμένα περιθώρια δράσης. Η επιλογή της αύξησης των θεωρήσεων που δίνονται σε Τούρκους πολίτες που επισκέπτονται τα νησιά είναι ένα δέλεαρ αλλά προφανώς δεν ισοσταθμίζει την απαίτηση της Τουρκίας για απελευθέρωση της βίζας για την Ε.Ε.
Επίσης, σημαντικό είναι να λειτουργήσει η Συμφωνία στο σκέλος που προβλέπει την επιστροφή στην Τουρκία όσων μεταναστών φθάνουν από την τουρκική ακτή στα νησιά και συγχρόνως τη μετεγκατάσταση των Σύρων προσφύγων σε αναλογία μία επιστροφή / μία μετεγκατάσταση από την Τουρκία σε χώρα της Ευρώπης.
Η Αθήνα ορθά εξετάζει την επιλογή νομιμοποίησης για εργασία σε τομείς που υπάρχει έλλειψη εργατικών χεριών, όπως ο αγροτικός και ο κατασκευαστικός τομέας, παράτυπων μεταναστών που έχουν φθάσει στην Ελλάδα, καθώς έτσι θα μπορέσει να καταγράψει έναν σημαντικό αριθμό μεταναστών που μετεγκαθίστανται από την Τουρκία σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Όλα όμως θα κριθούν στην πράξη, καθώς η Αθήνα έχει κάθε λόγο να επωφεληθεί της συγκυρίας και μέχρι να υπάρξει νέα επαναδιαπραγμάτευση Ε.Ε. - Τουρκίας, να έχει αποσπάσει τη δέσμευση της Τουρκικής κυβέρνησης για έστω και μικρή ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών και στοιχειώδη συνεργασία σε επιχειρησιακό επίπεδο.
Βεβαίως, θα πρέπει να αντιμετωπισθούν και μια σειρά προβλημάτων που συνδέονται με τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και άπτονται θεμάτων που αφορούν τον πυρήνα των ελληνοτουρκικών προβλημάτων. Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την ελληνική Περιοχή Ευθύνης Έρευνας και Διάσωσης και διεκδικεί την επέκταση της δικής της αρμοδιότητας για Έρευνα και Διάσωση μέχρι το μέσο του Αιγαίου στον 25ο μεσημβρινό εκεί που εκτείνεται και η διεκδίκηση της με στόχο την επιχειρησιακή διχοτόμηση του Αιγαίου, ενώ επίσης αμφισβητεί την ελληνική αρμοδιότητα για Έρευνα και Διάσωση σε περιοχές που θεωρεί «γκρίζες ζώνες».
