Η κρίση στη Μέση Ανατολή απειλεί τη σταθερότητα της μεγαλύτερης αραβικής χώρας των 110 εκατομμυρίων και της πιο κρίσιμης για την ασφάλεια όλης της περιοχής.
Εάν «πέσει» η Αίγυπτος, δηλαδή καταρρεύσει η δοκιμαζόμενη οικονομία της, προκληθεί κοινωνική αναστάτωση και χάος, τότε ο εφιάλτης για ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη, μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Η κρίση που θα ξέσπαγε από τυχόν κατάρρευση της Αιγύπτου δεν θα αφορούσε μόνο την Ελλάδα ή την Ιταλία, αλλά ολόκληρη την Ευρώπη.
Εδώ και καιρό η Αίγυπτος πιέζεται από την παρουσία 6 εκατομμυρίων προσφύγων από χώρες της Κ. Αφρικής, αριθμός που θα αυξηθεί με παλαιστινιακό πληθυσμό, μετά από τυχόν επίθεση του Ισραήλ στη Ράφα.
Κυρίως όμως η Αίγυπτος πιέζεται οικονομικά. Η απώλεια εσόδων λόγω της παράκαμψης του Σουέζ από τη διεθνή ναυτιλία εξαιτίας των Χούθι, από τη διακοπή εξαγωγών φυσικού αερίου στην Ευρώπη και τις μειωμένες αφίξεις τουριστών, λόγω φόβων για τρομοκρατικά χτυπήματα, κλυδωνίζουν την οικονομία της.
H αιγυπτιακή οικονομία χρειάζεται στήριξη. Η Δύση και ειδικά η Ευρώπη φοβάται ότι μια τυχόν κατάρρευση θα οδηγούσε σε κοινωνικές εκρήξεις και στη δημιουργία μιας ακόμη μαύρης τρύπας δίπλα στη Λιβύη, ειδικά τρεις μόλις μήνες πριν τις ευρωεκλογές όπου το μεταναστευτικό φουσκώνει τα πανιά και τα ποσοστά της Ακροδεξιάς.
Η βοήθεια προς την Αίγυπτο με ένα πακέτο 7,4 δισ. ευρώ επιχειρεί ακριβώς αυτό, να στηρίξει την οικονομία της, να προλάβει τυχόν ανεξέλεγκτες καταστάσεις αποσταθεροποίησης του καθεστώτος Αλ Σίσι και να στείλει το μήνυμα ότι θα κάνει ό,τι μπορεί για να κρατήσει όρθια την πιο κομβική για τη σταθερότητα της περιοχής, αραβική χώρα.
Η ευρωαιγυπτιακή συμφωνία που υπεγράφη σήμερα στο Κάιρο, κατά τις συναντήσεις της επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λαίνεν, με τον αιγύπτιο πρόεδρο Αλ Σίσι δεν αφορούν μόνο το μεταναστευτικό. Το πείραμα της Τυνησίας, όπου η ΕΕ χρηματοδότησε τη κυβέρνηση, με αντάλλαγμα στην ουσία να συγκρατήσει στο έδαφος της τους πρόσφυγες και μετανάστες, όχι μόνο δε λειτούργησε, αλλά και έχει προκαλέσει σφοδρή κριτική.
Η προσέγγιση που ακολουθεί η ΕΕ με την Αίγυπτο είναι διαφορετική. Οι συμφωνίες που υπεγράφησαν από την επικεφαλής της ευρωπαϊκής ηγεσίας, την οποία συνοδεύει μεταξύ άλλων ευρωπαίων ηγετών και ο Πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης, αφορούσαν ένα σύνθετο πλέγμα από κεφάλαια, από τη μετανάστευση, και την οικονομία, έως το εμπόριο, τις επενδύσεις, την ασφάλεια, τους υδάτινους πόρους, το δημογραφικό και το ανθρώπινο κεφάλαιο.
Ένα πακέτο συμφωνιών, που πέραν της οικονομικής ενίσχυσης της Αιγύπτου, συνιστά μια σημαντική κίνηση πολιτικής στήριξης της Ε.Ε. προς τον Πρόεδρο Αλ Σίσι, ειδικά σε μια συγκυρία που δοκιμάζεται και που του ασκείται έντονη κριτική για τη κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα.
Το μήνυμα της ευρωπαϊκής ηγεσίας και των κυβερνήσεων των χωρών της Ε.Ε. είναι ότι θέλουν τον Αλ Σίσι στην εξουσία, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι όσο βρίσκεται σε εξέλιξη ο πόλεμος στη Γάζα, τόσο οι Αιγύπτιοι ριζοσπαστικοποιούνται. Τόσο ενισχύεται το σενάριο να αναζωπυρωθεί ο κίνδυνος της τρομοκρατίας, αλλά και ενός ακραίου ισλαμικού πολιτικού κινήματος.
Τόσα χρόνια, η σταθερότητα της Αιγύπτου αποτελεί ανάχωμα στον ριζοσπαστικό φονταμενταλισμό, αλλά και στις μεταναστευτικές ροές από την Αφρική, ενώ ταυτόχρονα η χώρα λειτουργεί εξισορροπητικά στην αντιπαράθεση Αράβων - Ισραήλ για το Παλαιστινιακό. Αν πάψει να παίζει αυτό το ρόλο, ουδείς θα ήθελε να φανταστεί τι θα μπορούσε να συμβεί.
Σύμφωνα με τα όσα έγιναν γνωστά, από τη συνολική στήριξη της Ε.Ε. προς την Αίγυπτο, ύψους 7,4 δισ ευρώ, άμεσα, θα αποδεσμευτεί το 1 δισ. ευρώ που έχει στόχο να καλύψει βραχυπρόθεσμες ανάγκες, ενώ σε δεύτερο επίπεδο, θα ακολουθήσουν 4 δισ. ευρώ τα οποία αφορούν ανάγκες της περιόδου 2024- 2027 και για τα οποία χρειάζεται η έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Εξ αυτών, το 1,8 δισ ευρώ στοχεύει σε επενδύσεις σε συνεργασία με ευρωπαϊκές αρχές, ενώ τα 600 εκατ. σχετίζονται με έργα κυρίως στον τομέα της μετανάστευσης και την τεχνική βοήθεια (π.χ ενίσχυση συνόρων, κέντρα υποδοχής, εκπαίδευση συνοριοφυλάκων). Το πακέτο συμπληρώνουν δάνεια, ενίσχυση μέσα από τα πάμπολα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία και είναι πολύ πιθανό να αυξηθεί στο άμεσο μέλλον.
Η στρατηγική σχέση Ελλάδας - Αιγύπτου και το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας
Η Ελλάδα γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα το ειδικό γεωπολιτικό και στρατηγικό, για την ίδια, βάρος της Αιγύπτου. Τα θεμέλια των στενών σχέσεων που έχει οικοδομήσει η Αθήνα με το Κάιρο τα τελευταία χρόνια έχουν αποδειχθεί πολύ γερά.
Η στρατηγική σχέση των δύο πλευρών έχει αναμφίβολα ενισχύσει τη σταθερότητα στην ταραγμένη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου και της Μ. Ανατολής, τόσο για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, όσο και μέσα από ένα πλέγμα συνεργασιών, όπως και για την ανάδειξη της Αιγύπτου ως εναλλακτικού προμηθευτή καθαρής ενέργειας για την Ευρώπη.
Κυρίως όμως οι δύο χώρες έχουν ταυτότητα αντιλήψεων για περιφερειακά θέματα, με την Αίγυπτο να είναι από τις χώρες που έχουν αποδοκιμάσει το Τουρκολυβικό Μνημόνιο, έχει συνάψει συμφωνία μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ελλάδα, επικαλύπτοντας στην ουσία την περιοχή της «Γαλάζιας Πατρίδας» και εδώ και χρόνια λειτουργεί ως ο καλύτερος σύμμαχος της Ελλάδας στην περιοχή απέναντι στον τουρκικό αναθεωρητισμό και επεκτατισμό.
Τις γερές αυτές βάσεις της στενής σχέσης των δύο χωρών σε επίπεδο αμυντικό, πολιτικό, ασφάλειας αλλά και ενεργειακό, επιβεβαίωσαν σήμερα ο Κυρ. Μητσοτάκης με τον πρόεδρο Αλ Σίσι, με τον έλληνα Πρωθυπουργό να κάνει ειδική αναφορά στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Αιγύπτου (Gregy), όπου οι εξελίξεις είναι ιδιαίτερα θετικές, το ενδιαφέρον επενδυτών να μπουν στο έργο, μεγάλο και οι μελέτες έχουν ήδη ξεκινήσει.
Την περαιτέρω ενίσχυση της στρατηγικής σχέσης των δύο χωρών δείχνει το γεγονός ότι οι δύο ηγέτες συμφώνησαν στη σύσταση Ανώτατου Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Αιγύπτου, με τη πρώτη συνεδρίαση του συμβουλίου, όπως έλεγαν κυβερνητικές πηγές, να πραγματοποιείται το επόμενο διάστημα στην Αθήνα.
Ανάσχεση των ροών
Ειδική αναφορά έκανε ο Έλληνας πρωθυπουργός και στο μεταναστευτικό τονίζοντας την ανάγκη συνεργασίας με το Κάιρο για τη διαχείριση της παράνομης μετανάστευσης προκειμένου να μην ανοίξει νέος μεταναστευτικός διάδρομος από την Λιβύη προς την Κρήτη
Είναι εξαιρετικά σημαντικό για την Ελλάδα, να αναλάβει το Κάιρο, με τη στήριξη της ΕΕ, ρόλο ανάσχεσης των ροών κυρίως μέσω του ελέγχου των αιγυπτιακών συνόρων με τη Λιβύη, μια κυριολεκτικά «μαύρη τρύπα» στην περιοχή.
Η αλήθεια είναι ότι το τελευταίο διάστημα η αύξηση των ροών από την Αίγυπτο προς τη Κρήτη έχει σημάνει συναγερμό. Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε πρόσφατα ο υπουργός Μετανάστευσης, Δημήτρης Καιρίδης, το τελευταίο τρίμηνο έχουν φτάσει στην Κρήτη, περίπου 1.500 άτομα, αριθμός που μπορεί να μην είναι μεγάλος, ωστόσο αυτό που προκαλεί ανησυχία είναι η τάση που όλο και αυξάνεται και προβληματίζει.
