Το 2024 φέρνει μια σημαντική καινοτομία στη διεξαγωγή των εκλογικών διαδικασιών στην Ελλάδα: τη θεσμοθέτηση της επιστολικής ψήφου, ακριβώς 50 χρόνια μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
Με ευρεία πλειοψηφία ψηφίστηκε επί της αρχής την Τετάρτη το νομοσχέδιο του ΥΠΕΣ. Οι διατάξεις θα εισαχθούν στην Ολομέλεια, την προσεχή εβδομάδα, όπου αναμένονται και οι παρεμβάσεις των πολιτικών αρχηγών.
Για την επιστολική ψήφο, η οποία χαρακτηρίζεται ως «βήμα προόδου» μίλησε στο Liberal ο ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Μανώλης Κεφαλογιάννης.
Ο κ. Κεφαλογιάννης εξήγησε τους λόγους που το συγκεκριμένο νομοσχέδιο σηματοδοτεί μια σημαντική, δημοκρατική μεταρρύθμιση, ενώ ανέφερε ότι ένα πάνδημο αίτημα των Ελλήνων που κατοικούν στο εξωτερικό, γίνεται επιτέλους πραγματικότητα.
«Με το νομοσχέδιο γίνεται μία διττή προσπάθεια να αυξήσουμε τη συμμετοχή. Αφενός η εισαγωγή της επιστολικής ψήφου μπορεί να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για την αύξηση της συμμετοχής και αφετέρου με τη διαδικασία εκκαθάρισης των εκλογικών καταλόγων», σημείωσε μεταξύ άλλων ο ευρωβουλευτής.
Συνέντευξη στην Κέλλυ Σαουάχ-Μαραγκουδάκη
Εισήχθη την Τετάρτη στη Βουλή το νομοσχέδιο για την επιστολική ψήφο, αλλά ψηφίζεται εντός του Ιανουαρίου. Τι προβλέπει, ποιους αφορά και πώς θα το χαρακτηρίζατε;
Η Παράταξή μας, η μεγάλη κεντροδεξιά παράταξη, ήταν αυτή που 50 χρόνια πριν αποκατέστησε τη Δημοκρατία στον τόπο μας. Ήταν αυτή με την εμβληματική επιλογή του ιδρυτή μας Κωνσταντίνου Καραμανλή την οδήγησε στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια, στην ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε μία περίοδο που ακούγονταν από την τότε αντιπολίτευση οι κραυγές «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο».
Στις ευρωεκλογές του 2024, 50 χρόνια μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας με την ψήφιση της επιστολικής ψήφου δεν θα υπάρχει κανένα εμπόδιο για τη συμμετοχή όλων των Ελλήνων όπου και αν βρίσκονται στις εκλογικές διαδικασίες.
Η επιστολική ψήφος, μία πολύ σημαντική μεταρρύθμιση, ένα πάνδημο αίτημα των Ελλήνων που κατοικούν στο εξωτερικό γίνεται επιτέλους πραγματικότητα.
Με την καθιέρωση της επιστολικής ψήφου, για πρώτη φορά στην ιστορία του τόπου μας, αίρονται όλα τα πραγματικά, νομικά και πρακτικά εμπόδια συμμετοχής στις εκλογές. Με μία απλή, εύκολη και απολύτως αδιάβλητη διαδικασία όλοι οι Έλληνες που έχουν δικαίωμα ψήφου και ζουν στο εξωτερικό αλλά και όσοι ζουν στην Ελλάδα και το επιθυμούν μπορούν πλέον να ψηφίσουν χωρίς να μετακινηθούν, χωρίς να ξοδέψουν χρήματα. Και για να μην υπάρχει καμία παρερμηνεία το νομοσχέδιο για την επιστολική ψήφο δεν χορηγεί δικαίωμα ψήφου αλλά διευκολύνει την άσκηση του ήδη υπάρχοντος δικαιώματος ψήφου.
Ελπίζω και εύχομαι όλα τα κόμματα της Ελληνικής Βουλής να ανταποκριθούν θετικά χωρίς διάθεση για αντιπολιτευτικό οίστρο. Να μην κρυφτούν πίσω από ψευτό-ανθυπολεπτομέρειες του νομοσχεδίου που δήθεν δεν συμφωνούν και αυτή η πραγματική μεταρρύθμιση να ψηφιστεί στο Κοινοβούλιο ομόφωνα.
Πόσο σημαντικό είναι για τους Έλληνες του εξωτερικού; Τι συναισθήματα προκάλεσε στους απόδημους το άκουσμα μιας τέτοιας είδησης;
Η επιστολική ψήφος αποτελούσε ένα πάνδημο αίτημα της ελληνικής ομογένειας, των Ελλήνων της διασποράς. Όλων αυτών που αν και ζουν μακριά από την Πατρίδα αλλά έχουν την Ελλάδα στην ψυχή τους. Με το νομοσχέδιο αυτή η ψυχική επαφή γίνεται και πραγματική επαφή με τη συμμετοχή τους στις εκλογές. Η Πολιτεία τους δίνει το δικαίωμα της συμμετοχής τους στις εκλογές ένα δικαίωμα που τους είχε αποστερήσει άδικα τα τελευταία 50 χρόνια. Μία συμμετοχή που τους ενώνει ξανά με την Ελλάδα.
Ποιους ψηφοφόρους πρόκειται να διευκολύνει;
Όλους αυτούς τους συμπατριώτες μας που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και διαμένουν είτε στο εξωτερικό, είτε στην Ελλάδα. Σας επαναλαμβάνω ότι με το νομοσχέδιο της επιστολικής ψήφου δεν δίνεται δικαίωμα ψήφου αλλά διευκολύνεται η άσκηση του ήδη υπάρχοντος δικαιώματος του «εκλέγειν». Όσοι το επιθυμούν μπορούν πλέον να ψηφίσουν χωρίς να χρειαστεί να μετακινηθούν, χωρίς να χρειαστεί να υποστούν δαπάνες και έξοδα μετακίνησης.
Η επιστολική ψήφος εφαρμόζεται ευρέως διεθνώς και η Ελλάδα ήταν από τις λίγες χώρες στην Ευρώπη που δεν είχε κάνει ακόμη χρήση αυτής της μεθόδου διευκόλυνσης των εκλογέων. Στην Ευρώπη ειδικότερα η διαδικασία της επιστολικής ψήφου είναι δοκιμασμένη σε 21 χώρες. Με εξαίρεση την Ισλανδία όπου εφαρμόζεται μόνο για τους εντός της επικράτειας εκλογείς σε όλες τις άλλες χώρες ισχύει και για τους διαμένοντες στην επικράτεια και για τους διαμένοντες εκτός χώρας. Για τους εντός επικράτειας η επιστολική ψήφος έχει καθιερωθεί στις 13 χώρες, στις επτά χωρίς περιορισμούς και στις άλλες έξι υπό προϋποθέσεις. Στην Ιρλανδία και στη Λιθουανία για παράδειγμα ισχύει μόνο για τους ενόπλους και για όσους έχουν λόγο υγείας, στην Ισπανία για τους ετεροδημότες και στην Ολλανδία για τα άτομα άνω των 70 ετών.
Πείτε μας, με ποιον τρόπο διασφαλίζεται η ανωνυμία του ψηφοφόρου και η μυστικότητα της ψήφου;
Για τον σχεδιασμό της μεθοδολογίας της επιστολικής ψήφου μελετήθηκαν εκτενώς περιπτώσεις εφαρμογής της στην Ευρώπη, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και στην Αυστραλία.
Σημαντικό βάρος δόθηκε στην πλήρη και αυστηρή ικανοποίηση των οδηγιών του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία (ΟΑΣΕ). Με το σχέδιο νόμου θεσπίζεται η δημιουργία ηλεκτρονικής εφαρμογής για την υποβολή αιτήσεων των εκλογέων για τη δυνατότητα άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο.
Δεν τίθεται κανένας περιορισμός πέραν της εγγραφής του εκλογέα στους εκλογικούς καταλόγους παραδείγματος χάριν γεωγραφικός και δεν απαιτείται η επίκληση οποιουδήποτε λόγου επιλογής της επιστολικής ψήφου. Στη διαδικασία δεν εμπλέκονται τα πολιτικά κόμματα ή οι υποψήφιοι και προβλέπονται αυστηρές ποινές για όποιους διακινούν φακέλους ψηφοφορίας ή τους ανοίγουν χωρίς αυτό να προβλέπεται από τις διατάξεις του νόμου.
Ενώ γίνεται ειδική μνεία ότι ο εκλογέας συνυποβάλλει υπεύθυνη δήλωση με την οποία βεβαιώνει ότι συμπλήρωσε μόνος του το ψηφοδέλτιο και ότι εκφράζει την προσωπική του βούληση και μόνο. Για τη διασφάλιση της διαδικασίας και ιδίως της γνησιότητας της έκφρασης της λαϊκής βούλησης και της μυστικότητας της ψήφου μεταξύ άλλων προβλέπεται: οι αιτήσεις των εκλογέων γίνονται σε ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα με τα διαπιστευτήρια που έχει ο εκλογέας ενώ χρησιμοποιείται κωδικός μίας χρήσης με χρήση κινητού τηλεφώνου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Οι επιτροπές συλλογής και οι εφορευτικές επιτροπές διαλογής προεδρεύονται από δικαστικό και τα μέλη τους είναι νομικοί. Οι ειδικές κάλπες φύλαξης σφραγίζονται καθημερινά με ειδική διαδικασία και υπάρχει συνεχής καταγραφή σε κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης των χώρων όπου βρίσκονται ενώ η Ελληνική Αστυνομία αναλαμβάνει τη φύλαξη του χώρου. Ενώ το εκλογικό υλικό διατηρείται στο Πρωτοδικείο Αθηνών επί τριετία.
Πιστεύετε ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο θα μπορούσε να λύσει το σοβαρό ζήτημα της αποχής από τις εκλογές;
Το πρόβλημα της αποχής από τις εκλογικές διαδικασίες συζητείται εδώ και πολλά χρόνια στη χώρα μας. Ασφαλώς έχει καλλιεργηθεί μία κουλτούρα απολιτίκ και στην ελληνική κοινωνία, ιδίως στις νεότερες γενιές. Και αυτός είναι ένας λόγος αποχής κάποιων ψηφοφόρων από τις εκλογές. Και εδώ όλοι εμείς θα πρέπει να πείσουμε τα νέα παιδιά για την ανάγκη της συμμετοχής στις εκλογές. Γιατί με την αποχή εκχωρείς το δικαίωμά σου να αποφασίσεις για το μέλλον σου σε αυτόν που συμμετέχει.
Με το νομοσχέδιο γίνεται μία διττή προσπάθεια να αυξήσουμε τη συμμετοχή. Αφενός η εισαγωγή της επιστολικής ψήφου μπορεί να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για την αύξηση της συμμετοχής και αφετέρου με τη διαδικασία εκκαθάρισης των εκλογικών καταλόγων. Ένα πρόβλημα που είναι στην επικαιρότητα και συζητείται πολλές δεκαετίες. Και δημιουργεί ασφαλώς μία στρεβλή εικόνα συμμετοχής. Καθώς υπάρχουν ακόμη στους εκλογικούς καταλόγους άνθρωποι που έχουν αποβιώσει.
Με το νομοσχέδιο προτείνεται μια αναλυτική διαδικασία εκκαθάρισης των εκλογικών καταλόγων που θα αφορά τους άνω των 80 ετών οι οποίοι δεν έχουν υποβάλλει φορολογική δήλωση ή δεν εμφανίζονται ως εξαρτώμενα άτομα σε φορολογικές δηλώσεις του 2022 και άτομα που δεν λαμβάνουν σύνταξη. Ασφαλώς τα άτομα αυτά δεν στερούνται του εκλογικού τους δικαιώματος και εφόσον εμφανιστούν θα έχουν το δικαίωμα να ψηφίσουν.
