Του Νίκου Μελέτη
Με δυο ακόμη «χαρτιά», την απειλή βέτο σε κάθε ευρωπαϊκή απόφαση για το μέλλον της Λιβύης και με την στήριξη στον Στρατάρχη Χαφτάρ, η Αθήνα δίνει την μάχη, παρά τον αποκλεισμό της από την Διάσκεψη του Βερολίνου, για να αναδειχθεί η ακυρότητα όχι μόνο του στρατιωτικού Μνημονίου Τουρκίας -Λιβύης αλλά και εκείνου που αφορά τις θαλάσσιες ζώνες.
Η άφιξη του Χαφτάρ χθες το βράδυ στην Αθήνα και οι συνομιλίες που θα έχει με τον πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη και τον ΥΠΕΞ Ν.Δένδια, συνιστούν μια σημαντική παρέμβαση, που επιχειρεί να αποκαταστήσει τον ρόλο που πρέπει να έχει η Ελλάδα σε μια κρίση η οποία είναι στα σύνορά της και επηρεάζει άμεσα, όχι μόνο την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και τα δικά της στρατηγικά συμφέροντα και κυριαρχικά δικαιώματα.
Αλλά και η δήλωση του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη ότι η Ελλάδα θα μπλοκάρει με βέτο κάθε ευρωπαϊκή απόφαση για την Λιβύη πριν ακόμη φθάσει προς συζήτηση σε επίπεδο Αρχηγών Κρατών, εάν δεν προβλέπει την απόρριψη του Μνημονίου, στέλνει μήνυμα και προς το Βερολίνο και στην κ. Μερκελ που κρατούν «ισορροπίες», προκειμένου να μην δυσαρεστηθεί ο κ. Ερντογάν ο οποίος συνεχίζει να εκβιάζει την Γερμανική ηγεσία με το μεταναστευτικό.
Η έλευση του Χαφτάρ στην Αθήνα δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, καθώς η Αθήνα από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε η κρίση με την υπογραφή των δυο Μνημονίων στις 27 Νοεμβρίου επεδίωξε και αποκατέστησε διαύλους επικοινωνίας με τις δυνάμεις του στρατηγού Χαφτάρ και το Κοινοβούλιο της Λιβύης που εδρεύει στο Τομπρούκ, ο κ. Δένδιας πήρε το ρίσκο και επισκέφθηκε τον Χαφτάρ στην Βεγγάζη, ενώ προσεκλήθη στην Αθήνα ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ακίλα Σάλεχ. Ο υπουργός Εξωτερικών επισκέφθηκε μια σειρά χώρες του Αραβικού Κόσμου που αντιτίθενται στην τουρκική εμπλοκή στα εσωτερικά των Αράβων, οργανώθηκε η τετραμερής στο Κάιρο, με την συμμετοχή και της Ιταλίας ως χώρας - παρατηρητή, μεσολάβησε και η επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον και συγχρόνως με την στήριξη και της Γαλλίας, έγινε σαφές στην Ε.Ε. ότι η Ελλάδα δεν θα αποδεχθεί τετελεσμένα με βάση το συγκεκριμένο Μνημόνιο και ότι θα επιδιώξει με κάθε τρόπο την ακύρωσή του.
Καθώς ο Χαφτάρ αποτελεί τον πιο κρίσιμο κρίκο στην διαδικασία για την επίλυση της Λιβυκής κρίσης είτε Στρατιωτικής είτε μέσω διαπραγματεύσεων, η δέσμευσή του εφόσον δοθεί ρητά και κατηγορηματικά, ότι αποτελεί προϋπόθεση η κατάργηση των δυο μνημονίων, που προβλέπουν την Τουρκική εμπλοκή στην Λιβύη, για να συνομολογήσει σε ειρηνευτική συμφωνία, είναι η μοναδική ίσως ελπίδα της Αθήνας για οριστική εξουδετέρωση των Μνημονίων.
Σε κάθε άλλη περίπτωση το Μνημόνιο θα διατηρηθεί έστω και «παγωμένο», και θα έρχεται στην επιφάνεια κάθε φορά που η Τουρκία θα θέλει να επιβάλει τετελεσμένα προωθώντας τις ακραίες διεκδικήσεις της και η εκάστοτε Λιβυκή κυβέρνηση θα θέλει να ασκήσει πίεση στην Αθήνα.
Η πρόσκληση Χαφτάρ στην Αθήνα αποτελεί για την κυβέρνηση και μια κίνηση που απαντά στην κριτική που ασκήθηκε από την αντιπολίτευση ότι δεν αντέδρασε στο «παιγνίδι» των Τούρκων στην Λιβύη και ότι δεν πέτυχε να προσκληθεί η Ελλάδα στην Συνάντηση του Βερολίνου, κάτι εξάλλου που δεν ήταν στο χέρι της ελληνικής κυβέρνησης και ούτε είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον από την προηγούμενη κυβέρνηση για συμμετοχή στην διαδικασία του Βερολίνου.
Οι χθεσινές δηλώσεις Ερντογάν πάντως καταδεικνύουν την αναγκαιότητα και τον επείγοντα χαρακτήρα που έχει η προσπάθεια ακύρωσης του Μνημονίου.
Ο Τούρκος πρόεδρος στηρίζει σημαντικό κομμάτι της πολιτικής του ατζέντας σε αυτό το Μνημόνιο. Έτσι υποστήριξε ότι ο αγωγός East Med δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς την άδεια της Τουρκίας, με το επιχείρημα ότι διέρχεται από την περιοχή που αποτελεί όπως είπε «τουρκική υφαλοκρηπίδα» βάσει της οριοθέτησης που έκανε ο ίδιος με τον Σάρατζ. Κάτι που φυσικά δεν ισχύει. Αλλά για τον κ. Ερντογάν αυτό που είχε σημασία είναι να θέσει υπό αμφισβήτηση το καθεστώς στην περιοχή ώστε να υπονομεύσει ένα έργο το οποίο η Τουρκία θεωρεί ότι αντιτίθεται στα στρατηγικά συμφέροντά της, μιας και προσφέρει εναλλακτική οδό μεταφοράς ενέργειας προς την Ευρώπη, παρακάμπτοντας την ίδια την Τουρκία.
Και φυσικά η απειλή που εκτόξευσε ο κ. Ερντογάν ότι θα στείλει εντός του 2020 το σκάφος Oruc Reis για έρευνες στην περιοχή που με βάση το παράνομο Μνημόνιο θεωρείται από την Τουρκία ως τουρκική υφαλοκρηπίδα, αναδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος που δημιουργείται για την Ελλάδα, καθώς ο κ. Ερντογάν θα χρησιμοποιεί το Μνημόνιο ως νομιμοποιητική βάση για την επιβολή τετελεσμένων εις βάρος της Ελλάδας.
Και εκτός των δηλώσεων Ερντογάν, τα δείγματα γραφής της Τουρκίας με τα ρεκόρ παραβιάσεων του Ελληνικού Εναέριου Χώρου και των υπερπτήσεων, αλλά και της επαναφοράς των διεκδικήσεων περί «γκρίζων ζωνών» από τον Τούρκο ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου διαμορφώνουν σταδιακά ένα εκρηκτικό σκηνικό στα Ελληνοτουρκικά.
