Κάθε μέρα από εδώ και πέρα ο πρωθυπουργός θα βρίσκεται σε μια κρίσιμη αναμέτρηση με την αντιπολίτευση αλλά και με κύκλους του κόμματος του, τονίζει στο liberal η Αννα Διαμαντόπουλου, εκτιμώντας ότι είναι έτοιμος να συγκρουστεί, ενόψει των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων σε δικαιοσύνη, παιδεία, ασφαλιστικό, εργασία που πρέπει να γίνουν τώρα, μέσα στην κρίση.
«Δεν γίνεται να περιμένουμε αιωνίως την σωστή στιγμή.. οι χριστιανοί περιμένουν την Δευτέρα Παρουσία και οι κομμουνιστές την ώρα μηδέν της επανάστασης. Η κυβέρνηση πρέπει να τα κάνει τώρα όλα, εξηγώντας με πολιτικά επιχειρήματα την κάθε της κίνηση και όχι αμυνόμενη απέναντι σε κοινοτοπίες του προηγούμενου αιώνα», σημειώνει με νόημα η πρώην υπουργός.
Μιλά για τις επιλογές που πρέπει να γίνουν στην οικονομία και το παραγωγικό μοντέλο, τον ρόλο της Αριστεράς, τονίζοντας ότι απέναντι στα διλήμματα της οικονομίας και του 5G ο ΣΥΡΙΖΑ αντιτάσσει «τα σφυριά και τα αμόνια», αλλά και για την αναγκαία ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς, για την οποία, όπως λέει, τα παλαιάς κοπής εργαλεία δεν πουλάνε, χρειάζεται ένα Big Bang.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Στην παρούσα φάση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δείχνει απόλυτα κυρίαρχος στο πολιτικό σκηνικό, ωστόσο τα δύσκολα βρίσκονται μπροστά, αφορούν την οικονομία και τις μεταρρυθμίσεις, οι οποίες απαιτούν συγκρούσεις με μικροσυμφέροντα, νοοτροπίες και κατεστημένες αντιλήψεις. Πόσο έτοιμη είναι η κυβέρνηση να συγκρουσθεί;
Απόλυτη κυριαρχία στην πολιτική προϋποθέτει την ύπαρξη δύο συστατικών στοιχείων: Μεταρρυθμιστική βούληση και πολιτική υπεροχή. Αυτά τα δύο σαρώνουν τα υπόλοιπα, όταν υπάρχει αξιοποίηση της πολιτικής υπεροχής για να υλοποιηθεί η βούληση.
Πόσο μάλλον σε μία τόσο κρίσιμη περίοδο που όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά η Δύση χρειάζεται άμεσες δομικές αλλαγές για την διατήρηση και την παραγωγή πλούτου αλλά και για την διατήρηση του ίδιου του δημοκρατικού μοντέλου της.
Το τέλος της πανδημίας, η καλπάζουσα νέα ψηφιακή εποχή, ο παγκόσμιος ανταγωνισμός, απαιτούν ηγέτες που βάζουν στην άκρη μικροσυμφέροντα, ισορροπίες και εύκολους λαϊκισμούς. Κάθε μέρα από εδώ και πέρα ο πρωθυπουργός θα βρίσκεται σε μία κρίσιμη αναμέτρηση με την αντιπολίτευση αλλά και με κύκλους του κόμματος του. Εκτιμώ ότι είναι έτοιμος να συγκρουστεί.
Το ρωτώ γιατί οι μεταρρυθμίσεις θέλουν μεταρρυθμιστές με γνώση, βούληση και αποφασισμένους να θυσιάσουν προσωπικούς στόχους απέναντι στο κοινό καλό. Υπάρχουν;
Από την γνώση και την εμπειρία μου για τις ελληνικές αλλά και ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι ότι οι πραγματικοί μεταρρυθμιστές, αυτοί δηλαδή που έχουν τη γνώση και αναλαμβάνουν το ρίσκο, είναι λιγότερο από το 10% κάθε κυβέρνησης. Αυτό όμως είναι αρκετό όταν ο πρωθυπουργός δώσει δείγμα και στόχους. Μια μικρή κρίσιμη μάζα υπουργών και βουλευτών μπορούν να δώσουν πρωτοπορία και να καθορίσουν το κυβερνητικό έργο.
Σας ανησυχεί ότι σε αυτή την προσπάθεια να γυρίσουμε σελίδα, θα πέσουμε ξανά πάνω στον κακό εαυτό μας που θα κάνει ό,τι μπορεί για να εμποδίσει αλλαγές, ονομάζοντας την στασιμότητα πρόοδο;
Οι αλλαγές που είναι αναγκαίες στη δικαιοσύνη, στην παιδεία, στην υγεία, στο ασφαλιστικό, στην εργασία, στο ψηφιακό κράτος και εν τέλει στο παραγωγικό μοντέλο, πρέπει να γίνουν τώρα! Μέσα στην κρίση!
Δεν γίνεται να περιμένουμε αιωνίως τη σωστή στιγμή… Oι χριστιανοί περιμένουν τη Δευτέρα Παρουσία και οι κομμουνιστές την ώρα μηδέν της επανάστασης. Η κυβέρνηση πρέπει να τα κάνει τώρα όλα εξηγώντας με πολιτικά επιχειρήματα την κάθε της κίνηση και όχι αμυνόμενη απέναντι σε κοινοτοπίες του προηγούμενου αιώνα.
Για να «περπατήσουν» οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να έχουν ευρεία και ουσιαστική πολιτική στήριξη από τον ευρύτερο χώρο του κέντρου. Είναι ο χώρος αυτός έτοιμος να τις στηρίξει;
Στην ιστορία της χώρας, οι πολίτες του ευρύτερου κέντρου ήταν που στήριξαν ριζοσπαστικές αλλά όχι ευκολόπεπτες μεταρρυθμίσεις. Ο δε χώρος του κέντρου ανεξάρτητα από το που στεγάζεται κάθε φορά είναι αυτός που γεννά τις μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες.
Σε αυτή την πολύπλοκη εποχή, μπορεί η Αριστερά να απαντήσει πειστικά στις προκλήσεις; Το ρωτώ με την ευκαιρία και το γεγονός ότι η επόμενη μεγάλη σύγκρουση θα δοθεί για τα εργασιακά, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να έχει πάρει θέση μάχης, ενόψει και της απεργίας της Πέμπτης…
Η συζήτηση για τα εργασιακά -ευελιξία, τηλεργασία, λειτουργία συνδικάτων- έλαβε χώρα στην Κεντρική Ευρώπη και στη Σκανδιναβία στις αρχές του 2000.
Τότε οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις κυρίως στη Σκανδιναβία και στη Γερμανία υλοποιούσαν το μοντέλο της ευελιξίας με ασφάλεια επιτρέποντας πολλών ειδών ευελιξίες, πρωτόγνωρες για την εποχή, στην αγορά εργασίας.
Αντίθετα, στην Ιταλία του Μπερλουσκόνι υπήρξε το πιο προστατευτικό εργασιακό καθεστώς όπου μια επιχείρηση όσο μικρή και αν ήταν μπορούσε να απολύσει εργαζόμενο μόνο με απόφαση δικαστηρίου. Είκοσι χρόνια μετά μπορούμε να δούμε πιο μοντέλο ήταν υπέρ του εργαζόμενου, υπέρ της παραγωγής του εθνικού πλούτου και της αναδιανομής του.
Είμαστε στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα, η ψηφιακή εργασία, ο αυτοματισμός στη βιομηχανία, η παγκοσμιοποίηση όλων των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών, απαιτούν θεσμικό πλαίσιο που να λαμβάνει υπόψη του τα νέα δεδομένα. Να ενσωματώνει τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης, τις χρήσεις των ρομπότ, την εποχικότητα της παραγωγής, τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, και να φέρνει νέες δυνατότητες για την προστασία του εργαζόμενου μεγάλες και επείγουσες πολιτικές προκλήσεις.
Ο ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στα διλλήματα της οικονομίας της πλατφόρμας και του 5G, αντιτάσσει «τα σφυριά και τα αμόνια». Επιστροφή στη 2η Βιομηχανική επανάσταση που μπορεί να δημιουργεί φασαρία αλλά δεν προσφέρει τίποτα στη χώρα.
Έχετε πει ότι ο «ευκαιριακός ακτιβισμός του ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να λειτουργήσει ως υποκατάστατο πολιτικού λόγου για το αύριο», και ότι δεν μπορεί να προσφέρει κανένα μέλλον στη χώρα, μόνο πισωγύρισμα. Βλέπετε τις προϋποθέσεις για μια ανατροπή του σκηνικού στην κεντροαριστερά;
Το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα προφανώς χρειάζεται τον άλλο πόλο. Ένα κόμμα που θα υποστηρίζει τις αξίες της Σοσιαλδημοκρατίας, οι οποίες παραμένουν σταθερές αλλά που αντιλαμβάνεται ότι χρειάζονται νέες πολιτικές και νέος λόγος.
Όσο η Κεντροαριστερά επιμένει στα παλαιάς κοπής εργαλεία δεν έχει δυνατότητα να ανατρέψει το σκηνικό. Μόνο ένα νέο Big Bang θα δώσει τη δυνατότητα να ξαναβγεί στο προσκήνιο. Εναλλακτική θα υπάρξει όταν επανεξετάσει το θέμα της παραγωγής πλούτου στην εποχή της ψηφιακής αλλαγής και της κλιματικής απειλής και όχι της αναδιανομής κρατικών επιδομάτων μέσα από βερμπαλιστικές διεκδικήσεις.
Συμπερασματικά, ποιο πρέπει να είναι το πολιτικό αφήγημα για την επόμενη ημέρα;
Μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση στους «τίγρεις της Ανατολής» η Νότια Κορέα είχε ως σύνθημα «εξαγωγές ή θάνατος». Πίσω από αυτό το σύνθημα το πολιτικό αφήγημα έλεγε πως η οικονομία θα ανακάμψει μόνο όταν θα κάνει εξαγωγές, οι εξαγωγές προϋποθέτουν επενδύσεις, οι επενδύσεις ζωντανεύουν την παραγωγή, η παραγωγή δημιουργεί θέσεις απασχόλησης και τροφοδοτεί το κοινωνικό κράτος. Με απλά λόγια η χώρα πρέπει να παράγει. Και στα δύο βιβλία μου «Η Έξυπνη Ελλάδα» και «από το Ντεσεβό στο Drone» επιμένω αναλυτικά στην ανάγκη ενός έξυπνου μοντέλου παραγωγής.
Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε ότι το διεθνές και εγχώριο κεφάλαιο αγοράζουν Ελλάδα, επειδή προφανώς οσμίζονται ανάπτυξη, ενώ οι εκτιμήσεις για το 2022 μιλούν για ρυθμό 6%. Πώς θα είναι η Ελλάδα έπειτα από 4 χρόνια;
Με προϋπόθεση την πολιτική σταθερότητα ο στόχος μας πρέπει να είναι η διατηρήσιμη - βιώσιμη ανάπτυξη. Έχει μεγάλη σημασία ο ρυθμός ανάπτυξης να συνδεθεί με μακροχρόνιες επενδύσεις στη μεταποίηση.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις εντάσεως κεφαλαίου, τεχνολογίας, ενέργειας θα πρέπει να δημιουργούν και αλυσίδες παραγωγής πχ. στο λιμάνι του Πειραιά θα πρέπει να δημιουργηθούν προϋποθέσεις για εργοστάσια συναρμολόγησης ηλεκτρικών συσκευών και στην ενέργεια θα πρέπει να δούμε σοβαρά την παραγωγή ανεμογεννητριών. Αντίστοιχες επιλογές θα πρέπει να γίνουν στην άμυνα και βεβαίως στον πολιτισμό. Έτσι θα μπορούμε να δούμε τα επόμενα 20 χρόνια και όχι βραχύβιες ευημερίες.
Εκτός του ότι το μεγάλο στοίχημα του Σχεδίου Ανάκαμψης περνά από τη σωστή σχεδίαση και διαχείριση των πόρων, όπου το ιστορικό δεν είναι με το μέρος μας, έτερο στοίχημα είναι να φτάσει η ουσία του και οι στόχοι του σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό πολιτών. Πώς θα γίνει αυτό;
Το Ταμείο Ανάκαμψης προσφέρει μία πολλή μεγάλη ευκαιρία μέσα στην κρίση. Οι βασικές του κατευθύνσεις και το σχέδιο της κυβέρνησης επικεντρώνονται πραγματικά στις ανάγκες του 21ου αιώνα. Το μεγάλο στοίχημα είναι το πώς θα δοθεί προτεραιότητα στους νέους στην ένταξη τους στην παραγωγή. Οι νέοι κινούν το μέλλον της χώρας και οι δύο αλλεπάλληλες κρίσεις τους πήραν χώρο από τη ζωή τους και από τις ευκαιρίες που θα έπρεπε να έχουν.
Η ένταξη τους στο μεγάλο σχέδιο Ανάκαμψης της χώρας προϋποθέτει ενδογενή ανάπτυξη για την οποία μιλήσαμε πριν και ταχεία συγκρότηση της τεχνολογικής εκπαίδευσης, των πανεπιστημίων και της συνεχούς ψηφιακής επανακατάρτισης.
Στην Ελλάδα με το τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα και την ηλικιακή κυριαρχία των άνω των 60 χρειάζονται πολύ σοβαρές πολιτικές που να κρατήσουν όλους τους νέους και να φέρουν πίσω όσους έχουν φύγει. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό. Οι πολιτικές πρέπει να αφορούν όλους, και να χρησιμοποιήσουν σωστά το έμπειρο δυναμικό της λεγόμενης «ασημένιας οικονομίας».
Τα γκρίζα δηλαδή μαλλιά που μπορούν να προσφέρουν εμπειρία και γνώση σε μια οικονομία που ζωντανεύει και τους χρειάζεται όλους. Οι πιο αναπτυγμένες οικονομίες της Δύσης ανασχεδιάζουν παραγωγικό μοντέλο και κοινωνικό κράτος με τα νέα δεδομένα της δημογραφίας, πρέπει να το κάνουμε και εμείς.
* Η Άννα Διαμαντοπούλου είναι Πρόεδρος του Δικτύου για την Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη – πρ. Επίτροπος ΕΕ – πρ. Υπουργός
