Όταν μια προσωπικότητα εγνωσμένου κύρους αναχωρεί για το μεγάλο ταξίδι πολλοί προσπαθούν να οικειοποιηθούν ή να ερμηνεύσουν κατά το δοκούν την πορεία του. Αυτό συμβαίνει και με τον Μίκη Θεοδωράκη.
Ευθύς εξ αρχής να το ξεκαθαρίσω. Ο Μίκης Θεοδωράκης ανήκει στην Αριστερά. Εκεί ανδρώθηκε πολιτικά και οι δημιουργίες τους αφουγκραζόταν τα αιτήματα και τις ευαισθησίες αυτού του χώρου. Ακόμα και όταν έκανε την υπέρβαση και έγινε υπουργός στην κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ακολούθησε, σε προσωπικό επίπεδο, την ανάλογη υπέρβαση της ενιαίας πλέον Αριστεράς το 1989. Συνεπώς, όποιος επιχειρεί να τον αποσπάσει από τον πολιτικό χώρου που υπηρέτησε σε όλα τα επίπεδα και με όλες τους τις δυνάμεις διαπράττει κραυγαλέα λαθροχειρία.
Όμως ο Μίκης είχε μιαν άλλη εντελώς αντίληψη για τον πατριωτισμό από αυτήν της Αριστεράς. Η μεν ορθόδοξη Αριστερά στο όνομα του προλεταριακού διεθνισμού ακολουθούσε άκριτα την πολιτική της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ η ανανεωτική Αριστερά προσπαθούσε να κρατήσει ισορροπίες, ώστε να μην κατηγορηθεί από τη μια μεριά για αντισοβιετισμό και από την άλλη να ακολουθήσει μια πιο ανεξάρτητη γραμμή.
Ο Μίκης ξέφυγε από αυτές τις δεσμεύσεις. Τήρησε σε όλα τα εθνικά θέματα μια στάση που η Αριστερά θα την κατήγγειλε ως «εθνικιστική», αν δεν την εκπροσωπούσε ο Μίκης. Τον Απρίλιο του 1992 μπήκε μπροστά στην υπόθεση της ονομασίας των Σκοπίων, καθώς πίσω από την καπηλεία του ονόματος έβλεπε τα σχέδια για μια «μεγάλη Μακεδονία». Και τις θέσεις του τις κατέστησε γνωστές στο υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στην οποία συμμετείχε. Αυτή η στάση του τον έδεσε με μια βαθιά φιλία με τον Αντώνη Σαμαρά, μια φιλία που κράτησε μέχρι τέλους.
Να υπενθυμίσω το συγχαρητήριο μήνυμα που έστειλε ο Μίκης στον Αντώνη Σαμαρά όταν αυτός εκλέχτηκε αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας τον Νοέμβριο του 2009. Γράφει:
«Αγαπητέ μου Αντώνη,
Πανηγυρίζω κι εγώ μαζί σου τη θριαμβευτική σου νίκη που διανοίγει μια νέα προοπτική για την Ελλάδα μας.
Με αγάπη, δικός σου
Μίκης 30.ΧΙ.09».
Αυτή η πατριωτική διαδρομή επιβεβαιώθηκε με τη συμμετοχή του Μίκη στη συγκέντρωση του 1.000.000 πολιτών στην πλατεία Συντάγματος ενάντια στην επικείμενη συμφωνία με την FYROM. Στο αναπηρικό καρότσι του, μέσα στο κρύο του Φεβρουαρίου, θεώρησε εθνικό καθήκον την παρουσία του στην εκδήλωση. Αυτή η πατριωτική διάσταση της προσωπικότητας τού εκλιπόντος αποτελεί μια ουσιαστική διαφοροποίηση από τις πάγιες αντιλήψεις της Αριστεράς για τον πατριωτισμό και το εθνικό συμφέρον.
Συνεπώς, ναι ο Μίκης ανήκει στην Αριστερά, ο Μίκης του εμφυλίου και των διώξεων, ο Μίκης της Δραπετσώνας, της Ρωμιοσύνης και των Λαμπράκηδων, αλλά υπάρχει και ο Μίκης της Μακεδονίας και του αριστερόστροφου φασισμού.
Αυτά για μια πιο πλήρη εικόνα.
