Οι ειδήσεις από τη Σουηδία, όπου οι συμμορίες έχουν κυριαρχήσει και το οργανωμένο έγκλημα εργαλειοποιεί ανηλίκους με μεταναστευτικό υπόβαθρο που ζουν σε υποβαθμισμένες γειτονιές - γκέτο, έχουν προκαλέσει σοκ. Μια αφόρητη κατάσταση που διαρκεί εδώ και χρόνια και δείχνει πόσο σοφή ήταν η απόφαση του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, όταν το 2020 έδωσε εντολή να βρεθούν και να προστατευτούν οι ασυνόδευτοι ανήλικοι.
Δε συνέβη κάτι τέτοιο στη Σουηδία, όπου η συντηρητική κυβέρνηση Κρίστερσον κατηγορεί τους προκατόχους της σοσιαλιστές της Μαγκνταλένα Άντερσον ότι μετά την πολιτική ανοιχτών συνόρων του 2015 δεν έλαβαν καμιά πρόνοια για ένταξη των προσφύγων και μεταναστών που η χώρα υποδέχθηκε.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο προάστιο Μποτκύρκα, νοτιοδυτικά της Στοκχόλμης, ο μισός σχεδόν πληθυσμός κατοικεί σε φτωχογειτονιές, όπου παιδιά μεταναστών γίνονταν ο εύκολος στόχος του οργανωμένου εγκλήματος.
Τα κέντρα νεότητας στην περιοχή είχαν εξελιχθεί σε χώρους συνάντησης των συμμοριών, με την αστυνομία να βρίσκει συνεχώς ναρκωτικά και όπλα.
Μια εσωτερική έρευνα που παραγγέλθηκε από τη δημαρχιακή αρχή είχε δείξει ότι σε αυτά τα κέντρα νεότητας άνθρωποι καταδικασμένοι για σοβαρά εγκλήματα προσλαμβάνονταν ως… καθηγητές, παντού κυκλοφορούσαν ναρκωτικά και μέλη της συμμορίας Varbynatverket με αλεξίσφαιρα γιλέκα μπαινόβγαιναν στα κτίρια.
Έτσι έδιωξαν τη γενναία Δήμαρχο
Πέρσι, η σοσιαλδημοκράτισσα Δήμαρχος Έμπα Έστλιν αποφάσισε να βάλει λουκέτο σ’ αυτά τα κέντρα ανομίας, τη λειτουργία των οποίων ανέλαβε ο Δήμος. Λίγο μετά, τον Ιανουάριο του 2023, η Έστλιν υποχρεώθηκε σε παραίτηση.
Αμέσως, ο σουηδικός Τύπος δημοσίευσε συγκλονιστικές πληροφορίες. Σύμφωνα με αυτές, μέλη των εγκληματικών συμμοριών είχαν διεισδύσει στους κόλπους του τοπικού κόμματος!
Η μεγάλη σουηδική εφημερίδα Aftonbladet έγραψε ότι η δήμαρχος που αποφάσισε να πολεμήσει το έγκλημα εκπαραθυρώθηκε όταν στην τοπική οργάνωση του κόμματος έγιναν δεκτά 50 νέα μέλη, μεταξύ των οποίων και μέλη των εγκληματικών δικτύων!
Σύμφωνα με την εφημερίδα, η Έστλιν έχασε την εμπιστοσύνη του κόμματός της με 91 ψήφους έναντι 88, με αποτέλεσμα να υποχρεωθεί σε παραίτηση!
Κατά την γνώμη μελών του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος που υποστήριζαν τη δήμαρχο, η οργάνωση ABF, που συνδέεται με τους σοσιαλδημοκράτες, βρίσκεται πίσω από την εγγραφή των νέων μελών.
Το 2020, στην πόλη, όπου το 60% των 95.000 κατοίκων της δεν είναι Σουηδοί, ένα 12χρονο κοριτσάκι έπεσε νεκρό από τις σφαίρες της συγκεκριμένης εγκληματικής οργάνωσης.
Και αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που ένα παιδί έπεφτε θύμα ανταλλαγής πυρών μεταξύ συμμοριών.
Το 2022, στη Σουηδία, σε 391 περιστατικά με πυροβολισμούς, έχασαν τη ζωή τους 62 άνθρωποι και μόνο τον περασμένο Σεπτέμβριο τα θύματα της βίας ήταν δώδεκα.
Από τους δρόμους στην πολιτική
Ο πολυβραβευμένος Σουηδός δημοσιογράφος Φεντερίκο Μορένο, που μεγάλωσε στην Μποτκύρκα και εντάχθηκε στην ομάδα των δημοσιογράφων η οποία ερευνά την έξαρση των εγκλημάτων στη χώρα και τη διείσδυση των συμμοριών στον χώρο της πολιτικής, προειδοποιεί πως «όταν οι συμμορίες κυριαρχούν στους δρόμους, γρήγορα επιδιώκουν να κυριαρχήσουν στην πολιτική».
Κάθε άλλο παρά τυχαία, έξι χρόνια πριν από την εκδίωξη της Έστλιν, ένας άλλος δήμαρχος, που ανήκε στο συντηρητικό κόμμα των Μετριοπαθών, είχε επίσης χάσει τον δημαρχιακό του θώκο.
Αλλά και σε άλλες πόλεις μέλη δημοτικών συμβουλίων αποκάλυψαν στους δημοσιογράφους ότι τα εγκληματικά δίκτυα κατάφεραν να «πείσουν» τους δημοτικούς υπαλλήλους να κάνουν τα στραβά μάτια όταν τα ναρκωτικά πωλούνται ελεύθερα μπροστά τους.
Η κατάσταση αυτή σοβούσε επί χρόνια μέσα σε ένα κλίμα δήθεν ελευθεριότητας και πλέον έχει καταλήξει σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο!
Όπως ήταν αναμενόμενο – και με δεδομένο ότι η ανηλικότητα προστατεύεται σε όλες τις δημοκρατικές κοινωνίες – το οργανωμένο έγκλημα αναζήτησε τα θύματά του μεταξύ των ανηλίκων, κυρίως παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες και τα περισσότερα με πλημμελή υποστήριξη ή ασυνόδευτα. Και τα μετέτρεψε σε θύτες, που όχι μόνο λαμβάνουν εντολές ακόμη και για δολοφονίες, αλλά και επικοινωνούν τα ίδια με τις εγκληματικές οργανώσεις αναζητώντας… «εργασία»!
Σε πολλές τέτοιες «επιχειρήσεις» τα παιδιά, με όπλα στα χέρια και μοιρασμένα σε συμμορίες, εμπλέκονται σε περιστατικά βίας μεταξύ τους και χάνουν την ζωή τους.
Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο στην Σουηδία πραγματοποιούνται ακόμη και εκατό βομβιστικές επιθέσεις.
Δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις
Σε όλα αυτά έχουν συντείνει οι αποτυχημένες πολιτικές ένταξης – όπως και τα δύο μεγάλα κόμματα έχουν παραδεχθεί – με αποτέλεσμα την περιθωριοποίηση, τα γκέτο, την ριζοσπαστικοποίηση και τελικά την έξαρση της εγκληματικότητας.
Εφαρμόστηκε μια πολιτική δικαιωμάτων χωρίς υποχρεώσεις – μόλις πρόσφατα ο συντηρητικός νέος πρωθυπουργός αποφάνθηκε ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες πρέπει να μάθουν τη γλώσσα και να ενσωματωθούν στην σουηδική κοινωνία.
Έτσι, τα πράγματα πήραν μοιραία μια αναπότρεπτη πορεία. Κυρίως επειδή δεν διαγνώστηκε έγκαιρα πως η φτώχεια, η έλλειψη εκπαίδευσης και η παρουσία στους δρόμους χιλιάδων παιδιών που δεν έχουν να φάνε ή πού να κοιμηθούν οδηγούν με βεβαιότητα στην εργαλειοποίηση από το οργανωμένο έγκλημα.
Τι έκανε και τι κάνει η Ελλάδα
Κάθε άλλο παρά τυχαία η Ελλάδα, με την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, πήρε σοβαρά μέτρα για την αποφυγή τέτοιων φαινομένων.
Με εντολή του πρωθυπουργού δημιουργήθηκε η Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, με πρώτη γραμματέα την Ειρήνη Αγαπηδάκη και διάδοχό της τον Ηρακλή Μοσκώφ, η οποία εντάχθηκε στο χαρτοφυλάκιο της Ένταξης (το οποίο ο πρωθυπουργός μου έκανε την τιμή να μου εμπιστευθεί) και πλέον έχει ενταχθεί στη νεοϊδρυθείσα Γενική Γραμματεία Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας.
Εκεί δημιουργείται και ειδικό τμήμα για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων (τράφικινγκ) που αποτελεί ένα από τα πιο σκοτεινά εγκλήματα, με θύματα σε ένα ποσοστό 99% ανθρώπους με μεταναστευτικό υπόβαθρο.
Το 2020, πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη πανευρωπαϊκά επιχείρηση εντοπισμού ασυνόδευτων ανηλίκων και βρέθηκαν 5.500 έφηβοι στη ζούγκλα της Μόριας, στις φαβέλες της Σάμου, στους δρόμους της ενδοχώρας και στα αστυνομικά τμήματα - στη λεγόμενη «προστατευτική φύλαξη» που καταργήθηκε με νόμο.
Δημιουργήθηκαν τάξεις Ένταξης και οργανώθηκε άτυπη εκπαίδευση – γέφυρα προς την τυπική και το δημόσιο σχολείο, οπότε και σταμάτησαν οι εντάσεις στα σχολεία.
Οι δομές που φιλοξενούν ανηλίκους λειτουργούν με έλεγχο και κανόνες, διασφαλίζοντας την προστασία των παιδιών και την κοινωνική συνοχή, στη βάση της νέας Εθνικής Στρατηγικής για την Προστασία των Ασυνόδευτων Ανηλίκων.
Λειτουργεί με μεγάλη επιτυχία η τηλεφωνική γραμμή του Εθνικού Μηχανισμού Επείγουσας Ανταπόκρισης, μέσω της οποίας έχουν σωθεί πάνω από 4.000 ανήλικοι και πάνω από 7.000 ευάλωτοι.
Δημιουργήθηκαν το Εθνικό Σύστημα Επιτροπείας και το Εθνικό Μητρώο Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων και πλέον γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή πού βρίσκονται οι ανήλικοι.
Δημιουργήθηκε η νέα Εθνική Στρατηγική για την Ένταξη, που στοχεύει στην πραγματική ένταξη και όχι στην περιθωριοποίηση, την ριζοσπαστικοποίηση και την δημιουργία παράλληλων κοινωνικών συστημάτων. Αλλά και στην εξοικείωση με τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής, τους δημοκρατικούς θεσμούς και το κοινοβουλευτικό πολίτευμα, την αποφυγή κάθε μορφής βίας.
Λειτουργεί με επιτυχία το εμβληματικό ενταξιακό πρόγραμμα Ήλιος, ενώ η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που χρησιμοποιεί κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης για την εκπαίδευση προσφύγων και μεταναστών σε τομείς της ελληνικής οικονομίας που χρειάζονται εργαζομένους.
Πολύ σύντομα θα λειτουργήσει και το πρόγραμμα Ήλιος για τους ασυνόδευτους που ενηλικιώνονται, ώστε να οδηγούνται ομαλά και κυρίως ακίνδυνα σε μια αυτόνομη ζωή.
Τέλος, ακόμη και σε περιόδους κρίσης και μεταναστευτικής πίεσης λαμβάνονται ειδικές πρόνοιες για τους ανηλίκους, προκειμένου τα παιδιά και οι νέοι να προστατεύονται και να μην εργαλειοποιούνται από τα εγκληματικά δίκτυα.
Όλα αυτά, δημιουργούν ένα πλέγμα προστασίας και ασφάλειας που επιβεβαιώνει ότι πολιτική είναι η τέχνη του προβλέπειν.
Κάτι που δε συνέβη στη Σουηδία, όπου, όπως η ίδια η σοσιαλδημοκράτισσα πρώην πρωθυπουργός παραδέχθηκε, δημιουργήθηκαν παράλληλα κοινωνικά συστήματα…
*Η Σοφία Βούλτεψη είναι Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος
