Η επιθυμία της κοινωνίας για αλλαγή νοοτροπίας στο βαθύ κράτος των ΔΕΚΟ υπάρχει. Η κυβέρνηση πρέπει να το εκμεταλλευτεί, «καβαλώντας» τώρα το κύμα που φουσκώνει για τελείως διαφορετικά μοντέλα υπηρεσιών και ένα τέλος στις προκλητικές συμπεριφορές των λίγων που ταλαιπωρούν τους πολλούς.
Η αλλαγή στις ΔΕΚΟ είναι ένα ώριμο τέκνο της ανάγκης. Σε ένα χρόνο από τώρα θα είναι αργά, ο πολιτικός χρόνος της κυβέρνησης θα έχει ήδη αρχίσει να μετρά αντίστροφα.
Και γι’ αυτό έχει αξία ότι ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κωστής Χατζηδάκης σκέφτεται να φέρει ακόμη και το Μάρτιο, το νομοσχέδιο που ετοιμάζει για την αλλαγή υποδείγματος στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, ώστε να μπολιαστούν επιτέλους με λίγο από το πνεύμα του ιδιωτικού τομέα.
Να μπορεί ο μάνατζερ μιας ΔΕΚΟ να ανανεώνει τη διοικητική πυραμίδα με μεσαία και ανώτερα στελέχη από την ιδιωτική αγορά, με ανοιχτές διαδικασίες πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος και φυσικά με εύλογες απολαβές.
Δεν νοείται να έχουμε την απαίτηση να διοικούνται οι κοινωφελείς επιχειρήσεις από άξια στελέχη, αλλά με πολύ χαμηλότερους μισθούς από αντίστοιχες θέσεις στον ιδιωτικό τομέα. Αν τα στελέχη αυτά επιλέγονται αξιοκρατικά, πρέπει να έχουν και τις ανάλογες απολαβές. Διαφορετικά, να μην γκρινιάζουμε που ενδιαφέρον για τις θέσεις αυτές θα δείχνουν μόνο οι αυλικοί του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος.
Επίσης, τα στελέχη αυτά να υπογράφουν συμβάσεις με στοχοθεσία, όπως έγινε στον ΕΦΚΑ που ανανεώθηκε με νέο αίμα και ήδη φαίνονται τα αποτελέσματα. Και οι προμήθειες υλικού χαμηλής αξίας να διέπονται επιτέλους από ένα μοντέλο πιο ευέλικτο, πολύ λιγότερο χρονοβόρο. Να μπορούν να βρεθούν αύριο ανταλλακτικά για τα λεωφορεία της ΟΣΥ και όχι να είναι καθηλωμένα για μήνες στα αμαξοστάσια, επειδή έτσι θέλει ο νόμος 4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις.
Αν δεν είχαν γίνει πιο ευέλικτες οι διαδικασίες για τις προμήθειες με το νόμο του 2019 για τη ΔΕΗ, τότε ο ΔΕΔΔΗΕ ακόμη θα περίμενε να παραλάβει τους χιλιάδες ξύλινους στύλους που παρήγγειλε κατ’ επείγοντος το 2020, απόρροια των ελλιπών επενδύσεων όλα τα προηγούμενα χρόνια.Ο Κωστής Χατζηδάκης φιλοδοξεί ότι θα καταφέρει να «φυσήξει» στις συγκοινωνίες και στα ΕΛΤΑ ένας αέρας ιδιωτικού μάνατζμεντ, με έμπνευση πολλές από τις ευελιξίες του νόμου για τη ΔΕΗ. Απαλλάσσοντάς την από το «ζουρλομανδύα» του Δημοσίου και δίνοντας της κίνητρα για προσέλκυση στελεχών από την αγορά, έβαλε τις βάσεις για τη διεθνοποιημένη ΔΕΗ που βλέπουμε σήμερα.
Επομένως, το νομοσχέδιο θα έρθει και απ' ότι φαίνεται σύντομα. Είναι αυτονόητο και ότι θα εφαρμοστεί; Καθόλου. Σίγουρα θα βρεθούν δύο τρία ή περισσότερα μέλη σε κάποιο διοικητικό συμβούλιο οργανισμού να εκφράσουν τις αντιρρήσεις τους και να αρνηθούν να εγκρίνουν τις προτάσεις της διοίκησης. Μπορεί οι αντιρρήσεις να προέλθουν και από τις ίδιες τις διοικήσεις. Αλλά σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει να πάνε στο σπίτι τους.
Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα δεν είναι και τα καλύτερα. Τρία χρόνια τώρα ο νόμος για τις απεργίες (μετρό, λεωφορεία, κλπ) παραμένει στα χαρτιά. Αναφερόμαστε στο νόμο του 2021 που απαγορεύει την κήρυξη απεργίας σε επιχείρηση κοινής ωφελείας χωρίς να έχει προηγουμένως καθοριστεί το προσωπικό ασφαλείας, και όπου απαιτείται, το προσωπικό ελάχιστης εγγυημένης υπηρεσίας.
Αλλά ο νόμος ουδέποτε εφαρμόστηκε. Τι θα έπρεπε να έχει γίνει; Απλούστατα, οι διοικήσεις και τα σωματεία των συνδικαλιστών στις ΔΕΚΟ, όπως του ΟΑΣΑ, να έχουν έρθει σε συμφωνία για το πόσα άτομα χρειάζεται η εταιρεία, ώστε να φέρει σε πέρας το ελάχιστο συγκοινωνιακό έργο (πέραν του προσωπικού ασφαλείας). Και όταν, μετά την κήρυξη μιας απεργίας δεν εξασφαλίζεται το προσωπικό, η διοίκηση της εταιρείας να προσφεύγει αυτόματα στη Δικαιοσύνη.
Τίποτα απ’ αυτά δεν έχει συμβεί. Τρία χρόνια τώρα, διοικήσεις και συνδικαλιστές παίζουν ένα κρυφτούλι και επικαλούνται ότι υπάρχουν ζητήματα ασφάλειας των μετακινήσεων για να παραχθεί το ελάχιστο συγκοινωνιακό έργο, συνήθως το 30% του κανονικού.
Απεργίες όμως στο μετρό έχουν γίνει κανονικά, παρ' ότι δεν θα έπρεπε, εφόσον δεν πληρούνται τα παραπάνω, σύμφωνα τουλάχιστον με το νόμο, ο οποίος υπάρχει, απλά δεν εφαρμόζεται.
Το παραπάνω είναι μόνο ένα παράδειγμα. Υπάρχουν και άλλα, στρεβλώσεις και ξεπερασμένες αντιλήψεις, τις οποίες θα αντιμετωπίζει ο νόμος στον οποίο αναφέρθηκε ο Κωστής Χατζηδάκης από την πρόσφατη εκδήλωση του Economist.
Η μπάλα είναι στο γήπεδο της κυβέρνησης και ο αντίπαλος είναι ανύπαρκτος. Η κοινωνία περιμένει τομές που θα βελτιώσουν την καθημερινότητά της. Συνθήκες για καλύτερες προοπτικές σε απλά, μικρά ζητήματα. Να πάψει, για παράδειγμα, να ταλαιπωρείται στις απεργίες του μέτρο και των λεωφορείων επειδή διοικήσεις και εργαζόμενοι δεν εφαρμόζουν ψηφισμένους νόμους. Οι πολίτες αυτοί είναι οι καλύτεροι σύμμαχοι για την κυβέρνηση, η οποία καλείται να δείξει ότι τους αφουγκράζεται. Καλύτερους συμμάχους από αυτούς ούτε έχει, ούτε θα βρει.
