Οι πολίτες της Τουρκίας καλούνται σήμερα εκ νέου στις κάλπες, για τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές που χαρακτηρίζονται εξαιρετικά κρίσιμες όσον αφορά το μέλλον μιας χώρας διχασμένης, σε τεταμένη κατάσταση, αντιμέτωπη με την αναζωπύρωση της κουρδικής σύρραξης, τη βία των τζιχαντιστών που εξαπλώνεται από τη Συρία και την αυταρχική εκτροπή της ισλαμοσυντηρητικής κυβέρνησής της.
Απόλυτος κυρίαρχος της τουρκικής πολιτικής, στην εξουσία επί δεκατρία χρόνια, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ελπίζει σε αυτές τις εκλογές το κόμμα του να ανακτήσει την πλειοψηφία των εδρών στην Εθνοσυνέλευση που απώλεσε πριν από πέντε μήνες.
Την 7η Ιουνίου, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν είχε μεν καταλάβει την πρώτη θέση με το 40,6% των ψήφων, αλλά δεν κατέλαβε παρά τις 258 από τις 550 έδρες της τουρκικής Βουλής, κάτι που φάνηκε να ενταφιάζει το όνειρό του να μεταρρυθμίσει το τουρκικό πολιτικό σύστημα, δημιουργώντας μια εκτελεστική προεδρία με ενισχυμένες εξουσίες.
Οι δημοσκοπήσεις ενόψει της σημερινής αναμέτρησης έφεραν το AKP να συγκεντρώνει από το 40% ως το 43% των προθέσεων ψήφου, ποσοστό που δεν του αρκεί για να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία.
Χθες ο απερχόμενος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, αντιμέτωπος με τον κίνδυνο νέας αποτυχίας, προσπάθησε να κινητοποιήσει την ύστατη ώρα τους οπαδούς του AKP, με την ελπίδα ότι τα προγνωστικά θα διαψευστούν.
«Η Τουρκία έχει ανάγκη μια κυβέρνηση ισχυρή και ικανή σε αυτή την κρίσιμη περίοδο», είπε σε ομιλία του στην Άγκυρα. «Θα σώσουμε την Τουρκία από τον τρόμο, τις συγκρούσεις, τη βία και τις αντιξοότητες», υποσχέθηκε.
Αυτές τις τελευταίες εβδομάδες, η δεύτερη προεκλογική εκστρατεία του 2015 διεξήχθη σε μια ατμόσφαιρα οξύτητας.
Από το καλοκαίρι, η ένοπλη σύρραξη που είχε ξεσπάσει το 1984 ανάμεσα στους αντάρτες του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (PKK) και τις τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας αναζωπυρώθηκε στη νοτιοανατολική Τουρκία, όπου η πλειονότητα των κατοίκων είναι Κούρδοι, τερματίζοντας την εύθραυστη ειρηνευτική διαδικασία που βρισκόταν σε εξέλιξη για τρία χρόνια.
Παράλληλα ο πόλεμος που μαίνεται επί τέσσερα χρόνια στη Συρία αιματοκύλισε και την Τουρκία. Έπειτα από εκείνη στο Σουρούτς τον Ιούλιο, μια επίθεση βομβιστών-καμικάζι, την ευθύνη για την οποία ανέλαβε η τζιχαντιστική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ), στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους την 10η Οκτωβρίου σε μια πορεία ειρήνης στην Άγκυρα.
Η κλιμάκωση της βίας ανησυχεί όλο και πιο ανοικτά τους δυτικούς συμμάχους της Τουρκίας, κυρίως τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που έχουν βρεθεί αντιμέτωπα με μια εντεινόμενη ροή προσφύγων, στην πλειονότητά τους Σύρων, από το τουρκικό έδαφος.
«Σημείο καμπής για τη χώρα»
Αν και απέφυγε να συμμετάσχει τόσο ενεργά σε αυτή την προεκλογική εκστρατεία όσο σε εκείνη πριν από τις εκλογές του Ιουνίου, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έριξε εμφανώς το βάρος του σε αυτή, αυτοπροβαλλόμενος ως ο μοναδικός εγγυητής της ασφάλειας και της ενότητας της χώρας.
«Η Κυριακή είναι ένα σημείο καμπής για τη χώρα μας», δήλωσε ο Ερντογάν. «Εάν ο λαός μας ταχθεί υπέρ μιας μονοκομματικής κυβέρνησης, η σταθερότητα θα συνεχιστεί», πρόσθεσε, και «κατόπιν αυτού ελπίζω πως η "νέα Τουρκία" δεν θα βιώσει ξανά τις δυσκολίες που γνώρισε κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε μηνών».
Οι αντίπαλοι του Ερντογάν καταγγέλλουν την αυταρχική εκτροπή του προέδρου, μετά τις θεαματικές εφόδους της αστυνομίας σε δύο τηλεοπτικά δίκτυα που πρόσκεινται στην αντιπολίτευση αυτή την εβδομάδα, την τελευταία της προεκλογικής εκστρατείας.
Ο Ερντογάν μάλλον θεωρεί τον εαυτό του «τον πνευματικό ηγέτη ενός χαλιφάτου», είπε σαρκαστικά ο Σελαχατίν Ντεμίρτας, ο ηγέτης του Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP), και βασικός στόχος των πυρών του κυβερνώντος κόμματος. «Ορισμένοι θέλουν να επανιδρύσουν το σουλτανάτο σε αυτή τη χώρα, μην τους το επιτρέψετε!», ήταν η ταυτόσημη προτροπή του ηγέτη του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Σε αυτό το κλίμα ακραίας πόλωσης, πολλοί πολιτικοί αναλυτές αμφιβάλλουν ότι θα είχαν αποτέλεσμα ενδεχόμενες νέες διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού—εάν οι δημοσκοπήσεις επαληθευτούν—και ήδη προβλέπουν, σε περίπτωση νέας αποτυχίας του AKP, κι άλλες πρόωρες εκλογές, την άνοιξη.
«Το πιθανότερο σενάριο παραμένει το ίδιο: περισσότερη αναταραχή», συνόψισε ο αναλυτής Ασλί Αϊντιντασμπάς του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.
Περίπου 400.000 αστυνομικοί και στρατοχωροφύλακες έχουν κινητοποιηθεί για να εγγυηθούν την ασφάλεια της εκλογικής διαδικασίας, κυρίως στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας.
Σε αυτό το τμήμα της χώρας, η ελεύθερη διεξαγωγή της προεκλογικής εκστρατείας «περιστάλθηκε σημαντικά λόγω των άσχημων συνθηκών, κυρίως στις περιοχές όπου έχει κηρυχθεί απαγόρευση κυκλοφορίας», επισήμανε η αποστολή του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) στην Τουρκία.
Τα κόμματα εξάλλου ανακοίνωσαν την κινητοποίηση δεκάδων χιλιάδων υποστηρικτών και στελεχών τους για να αποφευχθούν κρούσματα νοθείας.
Τα πρώτα εκλογικά τμήματα άνοιξαν στις 07:00 [06:00 ώρα Ελλάδας] στο ανατολικό τμήμα της χώρας και τα τελευταία θα κλείσουν στις 17:00 [16:00] στο δυτικό. Τα αποτελέσματα αναμένεται να ανακοινωθούν νωρίς το βράδυ.
Η συμμετοχή θα κρίνει το αποτέλεσμα στις βουλευτικές εκλογές που διεξάγονται σήμερα στην Τουρκία, σύμφωνα με τους αναλυτές
Στη σημερινή εκλογική διαδικασία ψηφίζουν συνολικά 54.049.851 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι. Η ψηφοφορία στις διπλωματικές και προξενικές αντιπροσωπείες της Τουρκίας ολοκληρώθηκε πριν από μερικές μέρες. Υπήρχαν συνολικά 2.895.885 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι.
Στην ανατολική Τουρκία οι εκλογές άρχισαν στις 7 το πρωί και θα ολοκληρωθούν στις 4 το απόγευμα. Στη δυτική Τουρκία η διαδικασία άρχισε στις 8 το πρωί και θα ολοκληρωθεί στις 5 το απόγευμα.
Μέχρι τις έξι το απόγευμα τα μέσα ενημέρωσης απαγορεύεται να μεταδίδουν οποιαδήποτε πληροφορία για τις εκλογές. Αποτελέσματα θα μεταδίδονται μετά τις 9 το βράδυ. Εκτός αν υπάρξει απόφαση της Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής για την επίσπευση της μετάδοσης αποτελεσμάτων.
Η συμμετοχή θα κρίνει σε σημαντικό βαθμό το αποτέλεσμα. Η μεγάλη πλειοψηφία των δημοσκοπήσεων έχει δείξει ότι το πιθανότερο είναι να μην προκύψει κυβέρνηση συνασπισμού, όπως έγινε και μετά τις εκλογές της 7ης Ιουνίου. Ταυτόχρονα, περίπου 35 έδρες (με βάση τα αποτελέσματα του Ιουνίου) θα κριθούν με μικρά ποσοστά, της τάξης του 0,3-3%. Συνεπώς αν αυξηθεί η συμμετοχή μπορεί να αλλάξουν τα πράγματα. Κι αυτό επειδή, τουλάχιστον σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας «Konda», αυτοί που απείχαν τον Ιούνιο, ήταν κατά 52% ψηφοφόροι του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, κατά 17% ψηφοφόροι του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών, κατά 16% του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και κατά 16% του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος.
Η ίδια εταιρεία υποστηρίζει ότι η συμμετοχή θα αγγίξει το 91%. Στις εκλογές του Ιουνίου το ποσοστό αυτό ήταν 83,92%.
Τα αποτελέσματα του Ιουνίου είχαν ως εξής:
Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης 40,87% (258 έδρες), Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα 24,95% (132 έδρες), Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος 16,29% (80 έδρες), Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών 13,12% (80 έδρες).
Οι δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν από διάφορες εταιρείες τον τελευταίο ένα μήνα έδιναν τα εξής ποσοστά στα κόμματα:
Εταιρεία ΚΔΑ ΡΛΚ ΚΕΚ ΔΚΛ
KONDA 41,7 27,9 14,2 13,8
Andy-AR 43,7 27,1 14 13
A&G 47,2 25,3 13,5 12,2
Metropoll 42,5 26,3 16,3 13
Gezici 43 26,1 14,9 12,2
Perspektif 42,3 27,6 14,7 12,8
SONAR 40,05 27,3 15,2 13,1
AKAM 40,45 28,22 14,33 14,17
Konsensus 43 28,6 13,1 11,9
MAK 43,5 27,8 13,6 12,1
Denge 43,4 25,9 13,7 13,6
Argetus 43,1 26,2 15,1 12,6
Πάντως είναι οφθαλμοφανής η ανοδική πορεία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης στις δημοσκοπήσεις τον τελευταίο ένα μήνα.
Το κυβερνών κόμμα του προέδρου Ερντογάν μπορεί να προσφύγει και πάλι στις κάλπες αν δεν πετύχει την αυτοδυναμία
Συνέχεια στην πολιτική κουλτούρα του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης που κρατά από το 2002, κυβέρνηση συνασπισμού ή χάος. Αυτό είναι το «1-2-Χ» των σημερινών εκλογών στην Τουρκία.
Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης που κανείς πλέον δεν κρύβει ότι ταυτίζεται με τον Πρόεδρο της χώρας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δέχτηκε σημαντικό πλήγμα στις εκλογές της 7ης Ιουνίου 2015. Έχασε την αυτοδυναμία και στόχος του είναι να την επανακτήσει. Το τι θα γίνει αν δεν τα καταφέρει, είναι λίγο αόριστο. Η αοριστία αυτή προκύπτει από την πρακτική του ίδιου μετά τις εκλογές του Ιουνίου, αλλά κι από τις σημαντικές διαφορές που έχουν μεταξύ τους τα κόμματα τα αντιπολίτευσης, πράγμα που, τουλάχιστον στην περίπτωση του Ιουνίου, στάθηκε εμπόδιο στο σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού από τα κόμματα αυτά.
Δεν υπάρχει απολύτως καμία ένδειξη ότι το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος θα δεχτεί τη σύμπραξη με το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών. Από την άλλη, το ΚΔΑ δείχνει ότι θα ακολουθήσει το τουρκικό γνωμικό «ο παλαιστής που χάνει δε χορταίνει την ήττα» και θα επιδιώξει νέες, τρίτες εκλογές, αν το σημερινό αποτέλεσμα δεν φέρει την πολυπόθητη αυτοδυναμία.
Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα φαίνεται ότι αποκτά νέες δυνάμεις, όχι όμως αρκετές που θα του έδιναν τη δυνατότητα να είναι ο ισχυρός ρυθμιστικός παράγοντας. Το ψυχολογικό όριο του 30%, δεν είναι εύκολη υπόθεση, δείχνουν οι δημοσκοπήσεις.
Το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος έχει εγκλωβιστεί στην αντικουρδική στάση, πράγμα που φαίνεται να είναι το μοναδικό του ιδεολογικό και πολιτικό στίγμα. Αυξομειώνεται η εκλογική του δύναμη ανάλογα με το κατά πόσο έντονα είναι τα πράγματα στο κουρδικό. Κι αυτό είναι δική του επιλογή.
Το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών έκανε το μεγάλο άλμα τον Ιούνιο, κι από το 6,5% πήγε στο 13,1%. Το ερώτημα είναι κατά πόσο θα διατηρήσει ή θα αυξήσει τη δύναμη αυτή. Πράγμα που είναι συνάρτηση του κατά πόσο θα συνεχίσει να μετατρέπεται σε κόμμα που αγκαλιάζει όχι μόνο τους Κούρδους, αλλά και διάφορα άλλα τμήματα της τουρκικής κοινωνίας. Αυτή είναι η φιλοδοξία της ηγεσίας του, ή πιο συγκεκριμένα του ηγέτη Σελαχατίν Ντεμιρτάς, αλλά παραμένει πολύ ισχυρή η κουρδική-εθνικιστική παράμετρος στο κόμμα.
Οι εκλογές πραγματοποιούνται κατά από συνθήκες όπου το ΚΔΑ ζητεί αυτοδυναμία για τη σταθερότητα και χαρακτηρίζει ανίερη συμπαιγνία όλη την αντιπολίτευση, όπου η αντιπολίτευση κάνει λόγο για δικτατορία Ερντογάν και όπου στο βαθμό που εκλείπει η τυπικότητα και η σοβαροφάνεια της πολιτικής, διατυπώνεται, ευρέως πλέον, η άποψη ότι «θα κάνει πραξικόπημα», ο Ερντογάν αν το ΚΔΑ δεν πάρει την αυτοδυναμία!
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
