Οκτώ μετρήσεις κοινής γνώμης στον πρώτο μήνα του 2025 καταγράφουν μια εικόνα που πολλοί βλέπουν ως «παγωμένη» που όμως δεν είναι έτσι μιας και μπορεί να δείχνει σχετικά οριακές διαφοροποιήσεις, αλλά κάποιες πιθανές δυναμικές που μπορεί να δούμε στο επόμενο διάστημα πιο καθαρά.
Η ΝΔ δείχνει για δεύτερο συνεχή μήνα να αυξάνει κατά 1%-2% τις δυνάμεις της στην εκτίμηση ψήφου, ξεφεύγοντας από τη ζώνη του αποτελέσματος των Ευρωεκλογών. Κινείται πια μεσοσταθμικά πιο σταθερά σε ποσοστά πάνω από 30%. Στην εκτίμηση ψήφου κινείται σε διάστημα από 30% -31.4% στην εκτίμηση ψήφου σε επτά από τις οκτώ δημοσκοπήσεις. Το βασικό όμως είναι ότι βελτιώνει την αξιολόγηση του κυβερνητικού έργου, την αξιολόγηση του Πρωθυπουργού και βέβαια στην καταλληλότητα για Πρωθυπουργός υπάρχει μια ισοπεδωτική υπεροχή με τον Κ. Μητσοτάκη να βρίσκεται στο 30%-32%, με τον δεύτερο Ν. Ανδρουλάκη να επιλέγεται από το 7%-8%.
Έτσι διευρύνει τη διαφορά από το δεύτερο ΠΑΣΟΚ κατά 12%-14%, αλλά ταυτόχρονα δείχνει ότι διαθέτει «αποθέματα». Ότι δεξιά της κινείται ένας αστερισμός κομμάτων με 18%-20% και στον χώρο του Κέντρου σημαντικά τμήματα παραμένουν στην γκρίζα ζώνη αναδεικνύουν προβλήματα, αλλά και δυνατότητες. Οι πολιτικές της πρωτοβουλίες για την επίλυση σοβαρών προβλημάτων όπως η ακρίβεια, η κατάσταση στο ΕΣΥ και η παραβατικότητα και ταυτόχρονα η δημιουργία αίσθησης ότι τη σταθερότητα και τη σιγουριά μέσα σε μια πολύπλοκη πραγματικότητα διεθνώς που μπορεί να τροφοδοτήσουν κρίσεις τη διασφαλίζει ο σημερινός Πρωθυπουργός, θα κρίνουν καθοριστικά την ανοδική πορεία της ΝΔ.
Αν το πρόβλημα της Κυβέρνησης είναι μέσα στο 2025 να βρεθεί σε ποσοστά της τάξης του 33%-35% που θα σηματοδοτούσαν ότι είναι σε πορεία εξασφάλισης μιας νέας αυτοδυναμίας, το στοίχημα της Αντιπολίτευσης και βασικά του ΠΑΣΟΚ φαίνεται να είναι ότι είναι χρήσιμη, ότι μπορεί να εκφράσει μια πειστική, προοδευτική εναλλακτική πρόταση. Δε φαίνεται να είναι εύκολο. Το ΠΑΣΟΚ καταγράφει μια πτωτική πορεία από τον Νοέμβριο μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με τις μετρήσεις βρίσκεται στο 16%-18%, χάνοντας δυνάμεις. Στις μετρήσεις της OPINION POLL βρισκόταν στο 20.4% τον Νοέμβριο, στο 18.6% τον Δεκέμβριο και στο 17.4% τον Ιανουάριο.
Είναι φανερό ότι κινδυνεύει να χάσει το momentum, ανεβάζοντας στροφές και ποσοστά. Κάνει μια προσπάθεια ανάληψης πυκνών πρωτοβουλιών, αλλά οι προστάσεις του χρειάζονται καλύτερη επεξεργασία, η αντιπαράθεση με την Κυβέρνηση να στηρίζεται σε πιο μελετημένα επιχειρήματα και να αποφεύγει την ισοπέδωση. Ας έχουν όλα τα κόμματα κατά νου ότι η συνεχής περιγραφή μιας δυστοπίας, μιας Ελλάδας που καταρρέει και η καταψήφιση των πάντων οδήγησε στο πρωτοφανές μεταπολιτευτικά ο ενωμένος ΣΥΡΙΖΑ να βρεθεί στο διάστημα 2019-2023 από το 32% στο 17%.
Αυτός ο κίνδυνος ισχύει για όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Επίσης, η μη εικόνα συστράτευσης ευρύτερων δυνάμεων δε δημιουργεί όρους δυναμικής, ενώ η μοναδικά αυτοκαταστροφική Βαβέλ που εμφανίστηκε πρόσφατα για το θέμα των συνεργασιών - συζήτηση που άνοιξε με ευθύνη του Ν. Ανδρουλάκη - διώχνει δυνάμεις αφού ενισχύει μια εικόνα ότι δεν ξέρει τι θέλει και που το πάει.
Ήταν μια ακατανόητη, άκαιρη, ανούσια και χωρίς προγραμματικό περιεχόμενο συζήτηση που ανέδειξε σε κάθε περίπτωση ότι το θέμα είναι ανοικτό και θα εκδηλώνεται ανά διαστήματα. Το ΠΑΣΟΚ έχει μπροστά του περιθώρια, αυτά να τα διορθώσει, έχει όμως και ένα διπλό κίνδυνο: Από τη μία να ξεμείνει από δεξαμενές νέων ψηφοφόρων αφού και η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ οργανώνουν καλύτερα τις άμυνές τους ώστε να περιορίσουν σε πρώτη φάση τις διαρροές που εμφάνισαν η μεν ΝΔ κεντρώων ψηφοφόρων προς το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ κεντροαριστερών ψηφοφόρων προς το ΠΑΣΟΚ. Από την άλλη να χάσει τη θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, στην περίπτωση που ΣΥΡΙΖΑ και ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ έβρισκαν πατέντα συνεργασίας στη Βουλή. Σε κάθε περίπτωση το επόμενο διάστημα είναι κρίσιμο για το ΠΑΣΟΚ, αφού ακόμα και αν δείξει ότι σταθεροποιείται στα σημερινά δημοσκοπικά ευρήματα, δε θα είναι και ότι πιο ενθαρρυντικό υπάρχει για τη συνέχεια.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να σταθεροποιείται στο 7%-8%, να στέκεται στα πόδια του και να προσπαθεί να εισπράξει δυνάμεις, αλλά ως εδώ. Δεν είναι εύκολη προσπάθεια, πολύ περισσότερο όσο δε συνειδητοποιεί ότι επειδή εξεδίωξαν τον Σ. Κασσελάκη, θα πάνε όλα καλά επειδή θα γίνει μια οργανωτική προσπάθεια μαζέματος. Έχει βαθύ υπαρξιακό, πολιτικό πρόβλημα που αναδείχθηκε από τη βαριά ήττα και συρρίκνωση των δυνάμεών του το 2023 που αποφεύγει να κατανοήσει γυρνώντας στο παρελθόν. Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν «γιόρτασαν» τα δέκα χρόνια της «πρώτης φορά αριστεράς».
Δεν μπορούν να κατανοήσουν ότι ο λαϊκισμός και εχθροπάθεια που εξέφρασαν και τους έφερε στην εξουσία, η συγκυβέρνηση με μια ακραία μορφή της λαϊκίστικης δεξιάς σαν τους ΑΝΕΛ του τραμπιστή Π. Καμένου, το καταστροφικό δημοψήφισμα, το κλείσιμο των Τραπεζών, η πολιτική τους που πλήγωσε τη μεσαία τάξη και η καταδίκη της διακυβέρνησής τους το 2019 παραμένουν χαραγμένα σαν αρνητικά υποδείγματα πολιτικής στο λαϊκό υποσυνείδητο. Γι αυτό άλλωστε στην τελευταία δεκαετία από το 36.5% έχουν βρεθεί σήμερα σε μονοψήφια δημοσκοπικά ποσοστά και στην Πέμπτη θέση μετά από Κ.Κ.Ε και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ. Αν δεν αλλάξουν δεν έχουν πολλά περιθώρια ανόδου και αν δε βρουν πατέντα συνεργασίας με τη ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ θα δυσκολευτούν και οι δύο πάρα πολύ. Η δε καθημερινή επανάληψη της πρότασης περί «προοδευτικής παράταξης»
Αξιοσημείωτο είναι το σταθερά 18%-20% ποσοστό αθροίσματος των κομμάτων της πέραν της ΝΔ δεξιάς. Δεν μπορεί κάποιος να πει σίγουρα αν αυτό είναι το «ταβάνι» τους, ωστόσο ας μην υπάρχει βιασύνη που εντοπίζεται σε αναλύσεις ότι η επικράτηση Τραμπ θα τροφοδοτήσει τραμπικό ρεύμα, άρα και άνοδο όσων προσπαθούν να τον μιμηθούν.
Δεν πρέπει να αγνοείται η ανομοιομορφία των δυνάμεων του χώρου, η έλλειψη ηγετικής φυσιογνωμίας που θα μπορούσε να ενώσει διατυπώνοντας μια συνολική πολιτική πρόταση, ο «εμφύλιος» ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΥΣΗΣ, ΦΩΝΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ αφού διαπιστώνουν ότι οι δεξαμενές από Ν.Δ κάπου κλείνουν και αρχίζει η διεκδίκηση του ήδη υπάρχοντος χώρου.
Έπειτα, ας μη γελιόμαστε. Ο Ν. Τραμπ με ό,τι εκφράζει, με τον λαϊκισμό και τον αυταρχισμό, με τις τάσεις εκδίκησης και τις νεοϊμπεριαλιστικές τάσεις εξέφρασε μια συνολική πρόταση με την οποία επικράτησε των Δημοκρατικών κατά κράτος. Κάτι τέτοιο δε διαφαίνεται στη χώρα και οι προσπάθειες μιμητισμού του στυλ του μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική ανάλογα με τις πολιτικές επιλογές του Προέδρου των Η.Π.Α και τις επιδράσεις τους στην ΕΕ και στην Ελλάδα.
Κατά τα άλλα δεν υπάρχει κάτι αξιοπερίεργο. Η ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ εμφανίζει σκαμπανεβάσματα, το ΚΙΝΗΜΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ εμφανίζει πτώση και θα φανεί σύντομα το μέλλον του, ενώ η ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ δίνει μάχη επιβίωσης αμφίβολης αποτελεσματικότητας. Είναι φανερό ότι συνολικά στο επόμενο διάστημα θα κριθεί και θα φανεί αν τα πιο μικρά κόμματα θα αντέξουν ή θα συμπιεστούν ανάμεσα στον διαγκωνισμό των πέντε πρώτων σε σειρά κομμάτων.
Το πολιτικό παιχνίδι θα ενταθεί το 2025 και θα κρίνει πολλά για την πορεία προς τις εκλογές. Η Κυβέρνηση πρέπει, έχοντας κλείσει σχετικά τον κύκλο των εσωκομματικών προβλημάτων με κινήσεις συμβολικής αξίας και εσωτερικής διευθέτησης που δε συνιστούν δεξιά στροφή, να κινηθεί όπως το έλεγε στη Δ.Ε.Θ: Πιο γρήγορα, πιο αποτελεσματικά, πιο δίκαια. Να τολμήσει μεταρρυθμίσεις. Η αντιπολίτευση πρέπει να δείξει ότι αντιλαμβάνεται τη δίνη στην οποία βρίσκεται, μην μπορώντας να κατανοήσει την πραγματικότητα και να αμφισβητήσει στα σοβαρά την Κυβέρνηση.
Όλοι δε μαζί, το πολιτικό σύστημα συνολικά πρέπει να κατανοήσουν ότι έχουμε μπει σε μια νέα παγκόσμια εποχή που καθορίζει η εκλογή του Τραμπ, οι κίνδυνοι εμπορικών πολέμων, οικονομικών και κοινωνικών κρίσεων, οι γεωστρατηγικές αναταράξεις αλλά και οι μεγάλες αλλαγές που έρχονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα λόγω της ψηφιοποίησης και της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Το 2025 θα είναι από όλες τις απόψεις μια πολύ ενδιαφέρουσα χρονιά και θα κερδίσει έδαφος όποιος πείσει ότι διασφαλίζει σταθερότητα, ότι έχει σχέδιο για το μέλλον, σύγχρονο λόγο, αποτελεσματικότητα και μπορεί με πρακτικό πνεύμα να αντιμετωπίσει τις μεγάλες προκλήσεις αλλαγών στη χώρα και βελτίωσης της ζωής των πολιτών.
* Ο Ζαχαρίας Ζούπης είναι Διευθυντής Ερευνών της OPINION POLL - Πολιτικός Αναλυτής.
