Στις συγκρούσεις που απαιτεί το Συνταξιοδοτικό, όχι μόνο στην Γαλλία, αλλά παντού όπου χρειάζονται τομές για να μην υπονομεύσει το μέλλον μιας χώρας, αναφέρεται, μιλώντας στο Liberal, ο πρώην υπουργός Τάσσος Γιαννίτσης.
Ο άνθρωπος που έχει συνδέσει το όνομά του με την απόπειρα μεταρρύθμισης του Ασφαλιστικού στην Ελλάδα το 2001, εξηγεί γιατί η εμμονή στην ακαμψία οδηγεί σε μεγαλύτερα ελλείμματα και γιατί η αποτροπή των όποιων αλλαγών σήμερα, δεν θα αποτρέψει πιο επώδυνες αλλαγές αύριο.
Μιλά για το πολιτικό κόστος που ανέλαβε ο Μακρόν απέναντι στις αντιδράσεις του μεγαλύτερου μέρους της γαλλικής κοινωνίας, το πλήγμα που θα επέφερε η αναβολή μιας τέτοιας μεταρρύθμισης στον ρόλο της Γαλλίας ως ηγέτιδας δύναμης στην Ευρώπη και γιατί σε παρόμοιες περιπτώσεις, τα πράγματα δεν μπορούν να αφεθούν ως έχουν.
«Στην ουσία, η αντίδραση σήμερα, θα οδηγήσει σε μια πρόσκαιρη ικανοποίηση, αλλά με ένα μεγάλο τμήμα: Σημαντικά βαρύτερες περικοπές στο Ασφαλιστικό μετά από λίγο διάστημα, όταν η συντήρηση ενός ελλειμματικού συστήματος φτάσει να έχει μεγάλο κόστος για όλους και για την κοινωνία την ίδια και μάλιστα σε συνθήκες πιο δύσκολες από σήμερα», όπως λέει ο ομότιμος καθηγητής του πανεπιστημίου Αθηνών.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Η Γαλλία έχει την 3η μεγαλύτερη δαπάνη για συντάξεις στην ΕΕ (14% του ΑΕΠ) μετά από Ελλάδα και Ιταλία. Προφανώς για να δέχεται να πάρει ένα τόσο μεγάλο πολιτικό κόστος ο Μακρόν, θα βλέπει ότι το σύστημα δεν είναι βιώσιμο. Ποια η γνώμη σας;
Ένα τόσο πολύπλοκο και ευαίσθητο σύστημα, όπως το Ασφαλιστικό έχει πάντα πτυχές, που θα ήταν υπεροπτικό να νομίζει κάποιος έξω από τη γαλλική πραγματικότητα, ότι τις γνωρίζει καλά. Σίγουρες απαντήσεις που τις διαβάζουμε ή τις ακούμε καθημερινά πάνω στο θέμα, κατά κανόνα δεν στηρίζονται πουθενά.
Ούτε και εγώ είμαι σίγουρος. Κάνω την υπόθεση, ότι ο ηγέτης μιας μεγάλης χώρας που προχωράει στις αλλαγές αυτές, γνωρίζοντας τις αντιδράσεις του σήμερα και του χθες, θα πρέπει να είναι εκτός πραγματικότητας να αποδέχεται το πολιτικό κόστος που βλέπουμε, αν πράγματι δεν υπάρχει μεγάλο πρόβλημα.
Πηγή: φωτ.: AP / Lewis Joly
- Αρκετοί επιμένουν ότι ο Μακρόν θα έπρεπε να περιμένει και ότι η συγκυρία δεν είναι κατάλληλη για μια τέτοια τομή. Είναι σωστή η μετάθεση τέτοιων μεταρρυθμίσεων στο μέλλον σε μια εποχή όπου οι κρίσεις διαδέχονται η μια την άλλη, και η γήρανση του πληθυσμού επιδεινώνεται διαρκώς;
Αν ισχύει η απάντησή μου στο πρώτο σας ερώτημα, θα έλεγα, ότι η μετάθεση στο μέλλον μάλλον κινδυνεύει να συνδυαστεί με ακόμα πιο δύσκολο περιβάλλον και κινδύνους –οικονομικού, κοινωνικού, πολιτικού, διεθνοπολιτικού χαρακτήρα– που θα κάνουν αλλαγές ακόμα πιο δύσκολες και επώδυνες απ’ ό,τι σήμερα.
Δηλαδή τυχόν αναβολή μιας τέτοιας μεταρρύθμισης θα μπορούσε να επιδράσει αρνητικά στην ανταγωνιστικότητα της γαλλικής οικονομίας και άρα στο ρόλο της ως ηγέτιδα δύναμη στην Ευρώπη;
Εδώ και πάνω από μια δεκαετία, η ανταγωνιστικότητα αυτή επιτρέπει στη Γαλλία να είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη κοινωνική προστασία στον ΟΟΣΑ (33,6% του ΑΕΠ).
Όταν υπάρχει πραγματικό πρόβλημα, οι αρνητικές επιδράσεις της εμμονικότητας είναι δεδομένες. Και όχι μόνο για την ανταγωνιστικότητα, που σημαίνει για το επίπεδο παραγωγής, της απασχόλησης, των μισθών και των εισοδημάτων, ή και το επίπεδο κοινωνικής προστασίας.
Κοινωνική προστασία στη Γαλλία δεν σημαίνει μόνο συντάξεις. Αφορά και την υγεία, την αναπηρία, την ανεργία, τη στέγαση κ.α. των πιο αδύναμων τμημάτων. Αν αυξηθεί το μερίδιο των συντάξεων στην κοινωνική δαπάνη, τόσο αυτό θα γίνει είτε σε βάρος των άλλων μορφών κοινωνικής προστασίας, είτε με αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης, είτε με μείωση επενδύσεων.
Προφανώς, θα μπορούσε επίσης και να επηρεάσει τη δυνατότητα της Γαλλίας να συνεισφέρει σε δράσεις της Ε.Ε. που αποτελούν έκφραση αλληλεγγύης για τις πιο αδύναμες χώρες της Ε.Ε., όπως η Ελλάδα.
Πηγή φωτ.: AP / Lewis Joly
Αρκετοί υποστηρίζουν ότι η γαλλική κοινωνία αρνείται να δει την πραγματικότητα, δηλαδή ότι η οικονομία της δεν είναι πλέον σε θέση να στηρίζει τόσο γενναιόδωρες παροχές για μια χώρα με τόσο δυσοίωνες δημογραφικές προβλέψεις. Ποια η γνώμη σας;
Αυτό δεν το γνωρίζω. Γνωρίζω, ότι στα επόμενα χρόνια ακολουθεί περίοδος χαμηλών επιδόσεων και πολλαπλών απειλών, ότι η Γαλλία έχει το 5ο μεγαλύτερο χρέος προς ΑΕΠ στην Ε.Ε., ότι χαρακτηρίζεται από μείωση πληθυσμού και ότι η σχέση εξάρτησης των ηλικιών πάνω από 65 ετών προς τον απασχολούμενο πληθυσμό θα αυξηθεί από 49% το 2019 σε 67% το 2030. Ανήκει στον καθένα να εκτιμήσει τη σημασία αυτών και πολλών άλλων παραγόντων για να βγάλει συμπέρασμα.
Στο γαλλικό συνταξιοδοτικό, το 42% των συνταξιούχων είναι κάτω των 65 ετών, (το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη), ενώ σε αντίθεση με άλλα συστήματα βασίζεται αποκλειστικά στις εισφορές χωρίς στοιχεία ιδιωτικών παροχών. Μπορεί ένα Ασφαλιστικό να βασίζεται μόνο στο αναδιανεμητικό μοντέλο;
Μπορούσε όσο επικρατούσαν σχέσεις (π.χ. εργαζόμενοι προς συνταξιούχους, χρέος προς ΑΕΠ, γεννητικότητα, ρυθμοί μεγέθυνσης κ.α.) χωρίς επιπτώσεις που «βυθίζουν» όλο το σύστημα, όπως επικράτησαν στις περισσότερες χώρες στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες.
Όταν η προϋπόθεση αυτή παύει να υφίσταται, η εμμονή στην ακαμψία θα οδηγεί σε μια αυξανόμενη ελλειμματικότητα. Τα πράγματα μπορεί να αφεθούν ως έχουν, αλλά με εξαιρετικό σημαντικό κόστος για πολλά άλλα τμήματα της κοινωνίας. Η αποτροπή αλλαγών σήμερα δεν θα αποτρέψει αλλαγές και μάλλον πιο επώδυνες αύριο.
Στην ουσία, η αντίδραση σήμερα, θα οδηγήσει σε μια πρόσκαιρη ικανοποίηση, αλλά με ένα μεγάλο τίμημα: σημαντικά βαρύτερες περικοπές στο Ασφαλιστικό μετά από λίγο διάστημα, όταν η συντήρηση ενός ελλειμματικού συστήματος φτάσει να έχει μεγάλο κόστος για όλους και για την κοινωνία την ίδια συνολικά, και μάλιστα σε συνθήκες πιο δύσκολες από σήμερα.
