Τη χρονιά που δολοφονήθηκε ο Ρήγας Φεραίος από τους Τούρκους και το άψυχο κορμί του πετάχτηκε στο Δούναβη, γεννήθηκε ο Διονύσιος Σολωμός (8 Απριλίου 1798 – 9 Φεβρουαρίου 1857). Αυτός ο μέγιστος ποιητής που οι στίχοι του είναι η ομορφιά, είναι η νοσταλγία, είναι η ανδρεία, η τιμή και ο θάνατος. Είναι η λάμψη, η ελευθερία και η αλήθεια όλη! Αλήθεια, πόσο υπερήφανος θα ήταν ο Ρήγας που μετά τα Δίκαια του Ανθρώπου που έγραψε, τον ακολούθησε ο Σολωμός με τον Ύμνον Εις την Ελευθερίαν...
Σήμερα 9 Φεβρουαρίου, Ημέρα Μνήμης για τον εθνικό μας ποιητή και Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας, επαναφέρουμε στη σκέψη μας, τον άριστο τεχνίτη του λόγου που θεωρείται αυθεντία. Γιατί όμως αυτός; Τόσοι ποιητές πέρασαν από την Ελλάδα, αναρωτιούνται ψιθυριστά οι νεότερες γενιές. Γιατί αυτός και όχι ο Σεφέρης που είναι και πιο σύγχρονος;
Καταρχάς, σπανιότατα συμβαίνει να γεννιέται μία γλώσσα, να αργοπεθαίνει και ύστερα να αναγεννιέται - και η ελληνική αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η γλώσσα του Ομήρου που πάλεψε σφόδρα στο πέρασμα των αιώνων με αποκορύφωμα τις ιδεολογικές μάχες με τους καθολικούς του μεσαίωνα κι ύστερα με τους οθωμανούς, κατάφερε να επιβιώσει. Σήμερα όταν μιλούμε για ποίηση - την ύψιστη δηλαδή τέχνη του λόγου, βάζουμε δίπλα στον Αισχύλο και τον Ησίοδο ευκόλως και συνειδητά το όνομα του Σολωμού. Γιατί ο Σολωμός στέκεται αντάξια δίπλα τους, ως μια βουνοκορφή από το Έβερεστ της ποίησης!
Είναι αυτός που κατάφερε να αναστήσει τη γλώσσα. Να αναστήσει την Ελλάδα, καθώς η μοίρα του ήταν να γεννηθεί στην ψηλότερη ώρα της πολιτικής μας ιστορίας και να πλάσει στίχους σώζοντας το μύθο της Ελληνικής Επανάστασης. Να εκφράσει το βαθύτερο δηλαδή νόημα και την ουσία της, διαδίδοντας στην οικουμένη τα γεγονότα της Εξόδου του Μεσολογγίου, όπως ο Ντελακρουά τη Γαλλική Επανάσταση με τον πίνακα «Η Ελευθερία οδηγεί το Λαό».
Φωτογραφία: Eugène Delacroix, Η Ελευθερία οδηγεί το Λαό, Wikipedia
«Τα μάτια μου δεν είδαν τόπον ενδοξότερον από τούτο το αλωνάκι»...«Με χίλιες βρύσες χύνεται, με χίλιες γλώσσες κρένει, όποιος πεθαίνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει», γράφει για τα γεγονότα στο Μεσολόγγι στο ποίημα «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι».
Η ποίηση του Σολωμού είναι πολιτική. Η γραφή του έχει πειθαρχία. Στη γραμμή του κυριαρχεί ο τρόμος και ο σεβασμός. Η ομορφιά της φύσης και ο ρυθμός της ζωής. Η έννοια της ελευθερίας και της γλώσσας καθίσταται πρωταρχικό ζητούμενό του.
Ποιοι είμαστε εμείς να τον αμφισβητήσουμε; «Η Ελλάδα περιμένει τον Δάντη της», του είπε κάπου στα τέλη του 1822 ο Σπυρίδων Τρικούπης, κι ο ποιητής εμπνεύστηκε και έσπευσε να γράψει τον Ύμνον Είς την Ελευθερίαν.
Ἡ ψυχή μου ἀναγαλλιάζει
πως ὁ κόρφος καθεμιᾶς
γλυκοβύζαστο ἑτοιμάζει
γάλα ἀνδρείας κι’ ἐλευθεριᾶς.
Μές στ χόρτα, τ λουλούδια,
τό ποτήρι δέν βαστῶ·
φιλελεύθερα τραγούδια
σαν τόν Πίνδαρο ἐκφωνῶ.
Ἀπ’ τά κόκαλα βγαλμένη
τῶν Ἑλλήνων τα ἱερά,
καί σάν πρῶτα ἀνδρειωμένη,
χαῖρε, ὢ χαῖρε, Ἐλευθεριά!
[ 85-87: Ύμνος Είς την Ελευθερίαν]
