Τα τελευταία χρόνια ο Πόρος βρίσκεται σταθερά ψηλά στον χάρτη των καλοκαιρινών εκθέσεων που ξεχωρίζουν. Δεν είναι μόνο η φυσική ομορφιά που ο τόπος διατηρεί, χωρίς να έχει αλλοιωθεί από την αλόγιστη τουριστική ανάπτυξη. Το φιλότεχνο κοινό γνωρίζει πια καλά πως έχει δημιουργηθεί μία σχέση γόνιμη με την Τατιάνα Σπινάρη, την ψυχή της γκαλερί Citronne που είναι άνθρωπος με γερή θεωρητική κατάρτιση.
Το κάνει μάλιστα με τρόπο απρόσμενο, ως ευφάνταστος συνομιλητής με το Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού, όπου τα τελευταία χρόνια στήνουν, από κοινού, εκθέσεις αρμονικής συνύπαρξης αλλά και δημιουργικής αλληλεπίδρασης της αρχαιότητας με το σήμερα (εδώ, πρέπει να επισημανθεί κι ο ρόλος της αρχαιολόγου Μαρίας Γιαννοπούλου).
Φέτος το καλοκαίρι έγινε γνωστό ότι οι δύο φορείς συμπράττουν ξανά κι οργανώνουν έκθεση του Αλέκου Κυραρίνη (27 Μαΐου τα εγκαίνια). Η σχέση του ζωγράφου με το νησί δεν είναι υπόθεση τωρινή. Έχει εκθέσει κι άλλα καλοκαίρια στη Citronne, με πιο πρόσφατη την περσινή παρουσίαση του έργου του μαζί με αυτό του Νίκου Ποδιά. Επιπλέον, η σχέση του με την παράδοση είναι ορατή στην τέχνη του, ενώ έχει δείξει δουλειά του στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Επομένως, το αφιέρωμα που του γίνεται στον Πόρο έρχεται, θα λέγαμε, φυσικά.
Αλέκος Κυραρίνης, «Επί τύμβω», 2023. Μεικτή τεχνική σε χαρτόνι, 40 x 30 εκ.
Μέσα από δεκαπέντε έργα στο Αρχαιολογικό μουσείο του Πόρου, ο Κυραρίνης επανέρχεται σε ένα θέμα που τον απασχολεί: στην άρρηκτη συνέχεια του χρόνου. Αναφέρεται λυρικά στη σχέση ανάμεσα σε ζώντες και νεκρούς, στην ανάγκη μιας ζώσας, αιωνίας μνήμης η οποία κρατά παρόντες τους κεκοιμημένους.
Αυτή η ανάγκη υπάρχει από την αρχαιότητα και εκφράζεται με επιγραφές, με σχέδια, με γλυπτά - όλα όσα ορίζονται ως επιτύμβια. Αντλεί έμπνευση από συνθέσεις, μορφές και διακοσμητικά μοτίβα από την αρχαία τέχνη για να δώσει τη δική του εκδοχή σε αυτά.
Ο τίτλος της έκθεσης «Επί τύμβω» αναφέρεται στην προσπάθειά του να αποτυπώσει τα «κλέα ανδρών», αλλά και ανώνυμα καθημερινά πρόσωπα, σε κάποιους οικεία και αγαπητά, στο πέρασμά τους από τη ζωή. Ο εικαστικός κόσμος του σύγχρονου καλλιτέχνη βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με το περιεχόμενο του Μουσείου.
Στον πυρήνα του ανιχνεύονται οι θεμελιώδεις προβληματισμοί για την έννοια και τη λειτουργία της μνήμης, το πέρασμα του χρόνου, το φευγαλέο αποτύπωμα της ζωής στην ύλη. Επιρροές από τα επιτύμβια γλυπτά και τις παραστάσεις των αγγείων αφομοιώνονται δημιουργικά, ενώ η λιτή χρωματική κλίμακα των γήινων τόνων, η απλότητα των υλικών και οι μικρές διαστάσεις συντελούν σε ένα διάλογο χαμηλόφωνο και διακριτικό.
Αλέκος Κυραρίνης, «Επί τύμβω», 2023. Μεικτή τεχνική σε χαρτόνι, 40 x 30 εκ.
Αυτό συμβαίνει διότι τα έργα, όλα πρόσφατα, πρόκειται να παρουσιαστούν στις αίθουσες του μουσείου σε επιλεγμένα σημεία, ώστε να μην εμποδίζεται η λειτουργία της μόνιμης έκθεσης. Συγκεκριμένα, δεκατέσσερα δισδιάστατα ζωγραφικά έργα θα αναρτηθούν στους τοίχους του ισογείου και του πάνω ορόφου και ένα τρισδιάστατο μαρμάρινο γλυπτό θα τοποθετηθεί σε λευκή βάση, στον επάνω όροφο επίσης.
Ο Κυραρίνης αφουγκράζεται το βάρος και το κύρος του «μουσειακού» παρελθόντος το οποίο, όμως, δεν διαχωρίζει από το παρόν. Οι φιγούρες που σχεδιάζει λειτουργούν από κοινού με τις παραστάσεις των αγγείων και τις επιτύμβιες στήλες του Μουσείου· ταυτοχρόνως, όμως, παραπέμπουν και στη χριστιανική πίστη και εικονογραφία. Φύλακες Άγγελοι προστατεύουν και επαγρυπνούν ως σύνδεσμοι με το επέκεινα, με το άγνωστο σύμπαν όπου βρίσκονται οι απελθόντες.
Η παρουσία των αγγέλων στο έργο του είναι καταγωγική, καθώς ο ζωγράφος (1976) γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Τήνο. Κοντά στον μαρμαρογλύπτη πατέρα του γνώρισε τη λαϊκή και ανατολική χριστιανική παράδοση που τον βοήθησε κατόπιν να επεξεργαστεί και να κατανοήσει βασικές αρχές από τη δυτική τέχνη του μοντερνισμού μα και το αντίστροφο.
Ο Αλέκος Κυραρίνης
Ως νεοφώτιστος ζωγράφος διδάχτηκε τη δυτική τέχνη από τον Γιάννη Ψυχοπαίδη, αλλά με την πορεία του χρόνου συνδυάστηκαν όλα αυτά και δημιουργήθηκε εντός του μια σχέση μέθεξης με την παράδοση.
Κι όπως μου έχει πει ο ίδιος στο παρελθόν: «Δεν ζωγραφίζω αυτά που δεν μπορώ να πω, αλλά αυτά που με όλες τι αισθήσεις μου και μέσα από μία παράδοση αναλυτική έχω συλλάβει».
Ἐπὶ τύμβῳ στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου, 27 Μαΐου - 30 Σεπτεμβρίου, 2023. Αρχαιολογικό Μουσείο Πόρου Πλατεία Κορυζή, 18020 Πόρος, Ελλάδα. Ώρες λειτουργίας Δευ, Τετ-Κυρ: 08.30-16.00
