Τις ημέρες που οργιάζει η συζήτηση της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου, η Ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera αναδεικνύει μια πρόσφατη ενδιαφέρουσα ανταλλαγή επιστολών που έλαβε χώρα μεταξύ του διευθυντή του Εθνικού Ρωμαϊκού Μουσείου, Stéphan Verger, στον συνάδελφό του Florian S. Knauß, διευθυντή της Γλυπτοθήκης στο Μόναχο.
Ο Verger ζήτησε την επιστροφή της μαρμάρινης βάσης του αγάλματος του Δισκοβόλου, το οποίο “θεωρείται το ωραιότερο ρωμαϊκό αντίγραφο του χαμένου χάλκινου πρωτοτύπου του Μύρωνα”, που βρέθηκε το 1781 στον λόφο Εσκουιλίνο της Ρώμης και στη συνέχεια “πωλήθηκε δια της βίας από τον Ρωμαίο πρίγκιπα Lancellotti, στον οποίο ανήκε, στη ναζιστική Γερμανία το 1938 με εντολή του Μπενίτο Μουσολίνι και του ΥπΕξ Τζιαν Γκαλεάτσο Τσιάνο”.
Όπως υπενθυμίζει η Corriere della Sera “ο Αδόλφος Χίτλερ εντυπωσιάστηκε από το άγαλμα κατά την επίσκεψή του στη Ρώμη τον Μάιο του 1938” που “αποτελούσε επί μακρόν το έμβλημα της ναζιστικής αισθητικής, η σκηνοθέτις Leni Riefenstahl μετέτρεψε τον Δισκοβόλο σε άρειο ιδεώδες στην ταινία ντοκιμαντέρ “Olympia” για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 στο Βερολίνο”.
Η αγορά του αγάλματος έγινε έναντι 5 εκατομμυρίων λιρετών, και “παραδόθηκε από τον Χίτλερ στο μουσείο του Μονάχου ως δώρο στον γερμανικό λαό” όπου και παρέμεινε μέχρι τις 16 Νοεμβρίου 1948, όταν “ο πληρεξούσιος υπουργός Rodolfo Siviero κατάφερε να το συμπεριλάβει στον μακρύ κατάλογο των έργων τέχνης που μεταφέρθηκαν παράνομα στη ναζιστική Γερμανία και επέστρεψαν” στην Ιταλία.
Η απάντηση του διευθυντή της Γλυπτοθήκης του Μονάχου, Florian S. Knauß, υπήρξε εμβληματική: “Δεν είμαι σε θέση να εγκαταλείψω τη νομική μας αξίωση για την επιστροφή του Δισκοβόλου στο μουσείο μας”. Και πρόσθεσε: “Το γλυπτό αποκτήθηκε νόμιμα από το γερμανικό κράτος αφού προσφέρθηκε στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Οι ιταλικοί θεσμοί που βρίσκονταν τότε στην εξουσία συμφώνησαν στην εξαγωγή του. Δεν ήταν καν ‘δώρο’ προς τον Αδόλφο Χίτλερ” υπογράμμισε ο Knauß, ο οποίος μάλιστα ισχυρίστηκε πως “ο επαναπατρισμός στην Ιταλία παραβίασε το νόμο, σύμφωνα με τη νομική γνωμοδότηση του βαυαρικού κράτους και του μουσείου μας”.
Όπως καταλήγει η ιταλική εφημερίδα, η απάντηση συνεπάγεται πως “όχι επιστροφή της βάσης, αλλά επίσημο αίτημα για την επιστροφή του Δισκοβόλου στη Γερμανία”.
Ιταλός Υπουργός Πολιτισμού: Πρέπει να περάσουν πάνω από το πτώμα μου
Σφοδρότατη η τοποθέτηση του υπουργού Πολιτισμού, Τζενάρο Σαντζουλιάνο, ο οποίος φέρεται πως είπε: “Πρέπει να περάσουν πάνω από το πτώμα μου…”, αφήνοντας να εννοηθεί πως δεν πρόκειται να εξεταστεί καν το ενδεχόμενο επιστροφής.
Ο Ιταλός ΥπΠολ πρόσθεσε επίσης: “Το έργο πρέπει οπωσδήποτε να παραμείνει στην Ιταλία, διότι αποτελεί κληρονομιά του έθνους. Ελπίζω ότι η βάση του 18ου αιώνα θα μας επιστραφεί” ενώ τόνισε πως σύμφωνα με τον ίδιο μάλλον η Γερμανίδα ομόλογός του Κλαούντια Ροθ “δεν γνωρίζει τίποτα γι’ αυτό. Και είμαι βέβαιος ότι η συνεργασία μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας, η οποία είναι ήδη πολύ καλή σε πολλούς τομείς, θα βελτιωθεί στο μέλλον και στον πολιτιστικό τομέα”.
Σε αυτό το σημείο η Corriere della Sera καταλήγει με ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα. “Το αίτημα για την επιστροφή του Δισκοβόλου ανοίγει ένα ριψοκίνδυνο κεφάλαιο: το να μιλάμε για κανονική πώληση στον Χίτλερ, όταν το έργο εξήχθη με εντολή του Μουσολίνι και του Τσιάνο, σημαίνει ότι αρνούμαστε μια από τις πιο σκοτεινές σελίδες -την κλοπή έργων τέχνης- της τραγικής σχέσης μεταξύ φασισμού και ναζισμού”.
Πηγή: ΕΡΤ
