Μία από τις μη δεκτές και μη επιτρεπτές πράξεις του Ισπανού Ντον Τζοβάννι, του κεντρικού προσώπου του ομώνυμου δίπρακτου ποιητικού έργου του Β. Α. Μότσαρτ, ήταν ότι προσπάθησε να βιάσει την Ντόννα Ελβίρα, την κόρη του Διοικητή του. Εκείνος άκουσε τις φωνές της και πήγε να τη βοηθήσει, οπότε και ο Ντον Τζοβάννι διέπραξε μία ακόμη αποτρόπαια πράξη: σκότωσε τον πατέρα της.
Η παρεμπόδιση μίας πράξης (απόπειρα βιασμού) δεν τον εμπόδισε να διαπράξει μία άλλη (δολοφονία), αλλά και να συνεχίσει την άσωτη και περιπετειώδη ζωή του, ακόμη και όταν ο Διοικητής τον επισκέφτηκε με μορφή φαντάσματος και απαίτησε να μετανοήσει για όσα ειδεχθή είχε διαπράξει· αντίστοιχες αποτρόπαιες πράξεις που θα λέγαμε ότι φθείρουν την ψυχή του θύτη και αμαυρώνουν εκείνη του θύματος, με τη διαφορά να έγκειται ότι ο θύτης συνεχίζει τη ζωή του, τα θύματα κλονίζονται, η ψυχή τους θρυμματίζεται.
Ο Ντον Τζοβάννι δεν μετανόησε για όσα είχε διαπράξει –παραδέχονται άραγε οι θύτες τα σφάλματά τους, ενίοτε τα εγκλήματά τους; Συνεπώς τιμωρήθηκε, και η τιμωρία του ήταν οι φωτιές της Κόλασης. «Ο κακός πηγαίνει στην Κόλαση» και τα υπόλοιπα πρόσωπα του λυρικού έργου συνέχισαν τη ζωή τους, απαλλαγμένα από την παρουσία εκείνου που τους έβλαπτε ή προσπαθούσε να τους βλάψει.
Η αποκάλυψη της ταυτότητας του θύτη και η τιμωρία θα μπορούσαν να είναι δύο από τα «λεγόμενα» του λυρικού έργου. Γίνεται συνειρμός -αν και όχι αντίστοιχος- με την αποκάλυψη αποτρόπαιων πράξεων των τελευταίων ημερών, θυτών-βιαστών απέναντι σε τρυφερές παιδικές ψυχές. Ορισμένα από τα εγκλήματα εν τέλει βγαίνουν στο φώς, η τιμωρία των εγκληματιών δεν συνεπάγεται την επούλωση των τσαλακωμένων ψυχών των θυμάτων. Ποια όμως, είναι η τίσις για αυτούς τους θύτες, ποιο θα είναι το δικό τους τέλος;
Ο Ντον Τζοβάννι, για την περιπετειώδη ζωή του, απόπειρα βιασμού, αποπλάνησης γυναικών, και δολοφονίας, πήγε στην Κόλαση. Ο δε Μότσαρτ, αποδίδει με τη μουσική του και στο πρόσωπο του Ντον Τζοβάννι, όλες τις όψεις της πορείας του ανθρώπου εκείνου που τα βάζει με το Θεό και παίρνει την τύχη του στα χέρια του.
Η μη ουσία των πράξεων του Ντον Τζοβάννι με το «βανδαλισμό» άλλων ψυχών, θα μπορούσε να είναι ένας σταδιακός θάνατος εν ζωή. Και το λυρικό έργο διατρέχεται από θάνατο. «Ο θάνατος που αποτελεί την πολυαναμενόμενη κορύφωση στην οποία οδηγείται η όπερα είναι αυτός του ίδιου του Ντον Τζοβάννι –γίνεται αναπόφευκτος και μάλιστα επιθυμητός από τον ίδιο, καθώς επιλέγει τον θάνατο, ακόμη και την Κόλαση, από το να απαρνηθεί το ποιος είναι– καθώς η ατομικιστική απειλή της πλήρους, ανεξέλεγκτης ελευθερίας την οποία αυτός αντιπροσωπεύει μπορεί να εξαφανιστεί μόνο με τον θάνατό του. Ο θάνατός του είναι μια έκφραση τάξης που επαναβεβαιώνεται. Όλα τα ίχνη του εξαφανίζονται και η κοινωνία συνεχίζει», αναφέρει, μεταξύ άλλων, στο σημείωμά του, ο Τζων Φούλτζεϊμς, πρώην καλλιτεχνικός διευθυντής της Βασιλικής Όπερας της Δανίας, και σκηνοθέτης της αριστουργηματικής όπερας «Ντον Τζοβάννι» (1787) – μία διεθνής συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ) με τις Όπερες του Γκαίτεμποργκ και της Κοπεγχάγης.
Η όπερα ανεβαίνει στην Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» της ΕΛΣ από τις 21 Οκτωβρίου και για πέντε παραστάσεις (23, 25, 27, 29 Οκτωβρίου, 19.30, Κυριακή: 18.30), υπό τη μουσική διεύθυνση του Οντρέι Όλος, ο οποίος διευθύνει την Ορχήστρα της ΕΛΣ. Συμμετέχει η Χορωδία της ΕΛΣ υπό τη διεύθυνση του Αγαθάγγελου Γεωργακάτου.
Στο ρόλο του Ντον Τζοβάννι ο διεθνώς καταξιωμένος Έλληνας βαρύτονος, Διονύσης Σούρμπης. Στους υπόλοιπους ρόλους οι Μυρσίνη Μαργαρίτη, Βασίλης Καβάγιας, Πέτρος Μαγουλάς, Τσέλια Κοστέα, Γιάννης Γιαννίσης, Νίκος Κοτενίδης και Μιράντα Μακρυνιώτη.
Στιγμιότυπο από την όπερα «Ντον Τζοβάννι» (Φωτογραφία: Α. Σιμόπουλος / Πηγή: Εθνική Λυρική Σκηνή)
Μετά την προετοιμασία και την πρεμιέρα της από τη διαδικτυακή πλατφόρμα της ΕΛΣ, GNO TV, στην Αθήνα το 2020/21, η όπερα παρουσιάστηκε με επιτυχία στην Κοπεγχάγη της Δανίας το 2022, ενώ μέσα στο 2023 θα ταξιδέψει στο Γκαίτεμποργκ της Σουηδίας.
*Εθνική Λυρική Σκηνή - Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (Λεωφ. Συγγρού 364)
**Προπώληση: Ταμεία ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ (2130885700, καθημερινά 9.00-21.00) & www.ticketservices.gr
Κεντρική φωτογραφία: Στιγμιότυπο από την όπερα «Ντον Τζοβάννι» (Φωτογραφία: Α. Σιμόπουλος / Πηγή: Εθνική Λυρική Σκηνή)
