Τέσσερα χρόνια χρειάστηκαν για να δικαστεί και να καταδικαστεί ο Γιαν Φαμπρ επειδή ασκούσε βία, παρενοχλούσε σεξουαλικά και πρόσβαλε την αιδώ χορευτριών του θιάσου του στην εργασία τους. Ο Βέλγος καλλιτέχνης καταγγέλθηκε για τις πράξεις του με ανοικτή επιστολή το 2018 και τώρα καταδικάστηκε σε φυλάκιση 18 μηνών με αναστολή από δικαστήριο της Αμβέρσας.
Κατά τη διάρκεια της δίκης, οι ενάγουσες περιέγραψαν τον Γιαν Φαμπρ ως άνθρωπο τυραννικό, που ταπείνωνε συστηματικά τις χορεύτριες και εξασκούσε σε ορισμένες περιπτώσεις σεξουαλικό εκβιασμό εναντίον τους. Μίλησαν για φωτογραφίσεις ερωτικού χαρακτήρα μερικές από τις οποίες τελείωναν με ερωτικές πράξεις. Είναι ένας «ρομαντικός αναρχικός» είπε η υπεράσπισή του. Εννοείται, πως δεν έπεισε. Ο εισαγγελέας, μάλιστα, είχε προτείνει 3ετή κάθειρξη.
Αν έχετε ξεχάσει τον Γιαν Φαμπρ, για το χατίρι του, ο ΣΥΡΙΖΑ κόντεψε την άνοιξη του 2016 να τα σπάσει με ολόκληρο τον καλλιτεχνικό κόσμο. Ο τότε υπουργός Πολιτισμού, Αριστείδης Μπαλτάς, είχε φέρει στην Αθήνα τον Βέλγο καλλιτέχνη, για να του αναθέσει τη διεύθυνση του Ελληνικού Φεστιβάλ. Μέσα σε ελάχιστες μέρες από την ανακοίνωση του προγράμματος είχαν ξεσηκωθεί όλοι εναντίον του, καθώς η «πρότασή» του να φέρει κατά πλειονότητα βελγικές παραγωγές στην Ελλάδα, χαρακτηρίστηκε ως εισαγόμενη αποικιοκρατία.
Δεν ήταν πολλοί, τότε, που είχαν επισημάνει το καλλιτεχνικό του παρελθόν. Την παράσταση με τα όπως ονομάστηκαν «παλλόμενα πέη» επί σκηνής του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης (οι χορευτές να περιφέρονται ολόγυμνοι). Τους βασανισμούς ζώων προκειμένου να βγάλει το επιθυμητό για εκείνον καλλιτεχνικό (;) αποτέλεσμα. Τέλος, τις κατηγορίες πως είχε παρεκκλίνουσα συμπεριφορά.
Ύστερα από τη μεγάλη αναταραχή στους καλλιτεχνικούς κύκλους της Ελλάδας, ο Φαμπρ χαρακτηρίστηκε Persona non grata και έφυγε, μιλώντας για «εχθρικό καλλιτεχνικό περιβάλλον». Ο Αλέξης Τσίπρας, με τον οποίο είχε συναντηθεί και συζητήσει ο κ. Φαμπρ, έκανε προσπάθειες να συμβιβάσει τα πράγματα, το ίδιο και ο εκ των μεντόρων του τότε πρωθυπουργού. Αρ. Μπαλτάς. Δεν τα κατάφεραν. Δεν παραδέχτηκαν ποτέ ότι έκαναν λάθος, αν και έκαναν. Όχι ακριβώς αυτά για τα οποία τους κατηγορούσε το κομματικό τους ακροατήριο. Κυρίως επειδή μεταφύτευσαν «στα γρήγορα» έναν καλλιτέχνη που δεν διακρίνεται για σωφροσύνη και μειλιχιότητα, και διαθέτει αλαζονεία, ενώ θεωρεί εαυτόν αλάνθαστο!
Ο άνθρωπος στα χέρια του οποίου βρέθηκε για λιγότερο από δύο μήνες η κορυφαία πολιτιστική διοργάνωση της χώρας αποκαλούσε ανοιχτά «εθνικιστές», «μέτριους» και «απογοητευμένους», τους Έλληνες που εξέφρασαν ανοιχτά τη διαφωνία του με το πρόγραμμα που σκόπευε να στήσει.
Μια διετία μετά, το 2018, έγινε πρωταγωνιστής του βελγικού #metoo. Γύρω στους 20 χορευτές και χορεύτριες, πρώην συνεργάτες του Ζαν Φαμπρ σε θίασο της Αμβέρσας είχαν καταγγείλει με ανοικτή επιστολή πως «η ταπείνωση ήταν ο επιούσιος άρτος» στους κόλπους του θιάσου Troubleyn. Του θιάσου που διηύθυνε ο Φαμπρ, δηλαδή.
Η δικαιοσύνη μίλησε. Ωστόσο, είναι αμφίβολο αν ο Φαμπρ θα συμμαζευτεί. Άκρως φρικιαστικά, για τα οποία θα έπρεπε να είχε αντιμετωπίσει τη δικαιοσύνη, είναι όσα έκανε σε γάτες για ένα βίντεο που αναγκάστηκε να αποσύρει από έκθεσή του.
Το θέμα του: η εκτόξευση γατιών. Ζωντανών γατιών. Συγκεκριμένα, τα γατιά πετιούνταν από βοηθούς (;) του καλλιτέχνη στον αέρα, σε ύψος 2-3 μέτρων, και προσγειώνονταν σε μια σκάλα πρόχειρα στρωμένη με χοντρό μουσαμά. Τα ζώα ήταν, αν μη τι άλλο, εμφανώς φοβισμένα και σε πολλές περιπτώσεις νιαούριζαν σπαρακτικά. Άλλοτε προλαβαίνουν να προσγειωθούν στα πόδια τους, άλλοτε πάλι όχι.
Κατακλύστηκε τότε από email διαμαρτυρίας, με αποτέλεσμα να αποσύρει σύντομα το εν λόγω βίντεο. Ακόμα και ο αντιδήμαρχος της Αμβέρσας διαμαρτυρήθηκε εντονότατα. Ο Φαμπρ έχει χρησιμοποιήσει πολλές φορές βαλσαμωμένα ζώα, ιδίως κουκουβάγιες και άλλα πουλιά. Το 2010 όμως είχε προξενήσει και πάλι σάλο όταν συμπεριέλαβε σε installation νεκρά γατιά και σκυλιά, βαλσαμωμένα, τα οποία είχε να κρέμονται από τσιγκέλια.
Φανταστείτε να τον είχαμε στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου…
