Στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού όπου η αρμονία συνάδει με το κάλλος πλημμύρισαν την Τρίτη βράδυ στίχοι και λέξεις από την ελληνική γραμματεία και γνώση – στίχοι, λέξεις και μελωδίες που στέκονται αρωγοί όταν το φως στο μονοπάτι σβήνει. Τους στίχους και τις νότες καθοδήγησε ο Σταύρος Ξαρχάκος (γενν. 1939) που τριγύριζε ανάμεσα στην Ορχήστρα και τους ερμηνευτές – Μαρία Φαραντούρη, Γιάννης Κότσιρας, Ηρώ Σαΐα – διευθύνοντάς τους κατά τη δεύτερη sold out συναυλία «Σταύρος Ξαρχάκος» που δόθηκε (4/7) στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.
Οι βηματισμοί του 84χρονου συνθέτη απείχαν ελάχιστα από τις πρώτες θέσεις των θεατών καθώς η σκηνή ήταν ανύπαρκτη. Τραγουδιστές, Ορχήστρα και Ξαρχάκος βρισκόντουσαν στο δάπεδο του ρωμαϊκού ωδείου και μας ταξίδεψαν στις μουσικές του (σ.σ του συνθέτη) διαδρομές αλλά και σε νέες συνθέσεις του επάνω σε κείμενα Ελλήνων ποιητών.
Αυτοεξόριστος στο Παρίσι κατά τη δικτατορία, ο Σταύρος Ξαρχάκος σύντομα ένιωσε το νόστο και στάθηκε στην ελληνική γραμματεία και γνώση· αναζήτησε εκδόσεις ποιημάτων, σε δίσκους άκουσε τον Γιάννη Ρίτσο να απαγγέλλει την «Κυρά των αμπελιών», ανέφερε ο Ξενοφών Ραράκος σε ρόλο αφηγητή εισάγοντας το κοινό στο πρώτο μέρος της συναυλίας.
Ρόλο που διατήρησε καθ' όλη τη συναυλία μεταφέροντας το κοινό στην περίοδο που γράφτηκαν τα κομμάτια που ερμηνεύτηκαν στη συναυλία. Τραγούδια που πλάι στην υπογραφή του Ξαρχάκου βρίσκονται εκείνες των Λευτέρη Παπαδόπουλου, Μάνου Ελευθερίου και Νίκου Γκάτσου.
Σταδιακά, στο κατάμεστο Ηρώδειο ήχησαν «Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα», η «Καισαριανή», το «Μεγάλο μας τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, η «Ιθάκη» του Μάνου Ελευθερίου, «Το δίχτυ», «Στου Όθωνα τα μέρη», «Μάνα μου Ελλάς», «Νυν και αεί», «Ο μαύρος ήλιος», «Μα τι γυρεύουν οι ψυχές μας ταξιδεύοντας» του Γιώργου Σεφέρη από το «Μυθιστόρημα» - τραγούδια που μεταξύ άλλων αφορούν σε σημαντικές στιγμές του Ελληνισμού, μιλώντας για τη δικτατορία, την προσφυγιά.
Από τους κορυφαίους της ελληνικής μουσικής, αξεδιάλυτα συνδεδεμένος με την έκφραση της συλλογικής μας περιπέτειας από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα, ο Σταύρος Ξαρχάκος επιστρατεύει τη δύναμη των τραγουδιών, τα οποία, όπως ο ίδιος γράφει, «είναι σύμμαχοι στον αγώνα για μια καλύτερη ζωή».
«Δεν ξέρω πόσο χρήσιμος είναι ο διαχωρισμός των τραγουδιών σε πολιτικά και ερωτικά-λαϊκά – ορισμένα από αυτά, άλλωστε, μπορούν να είναι είτε το ένα είτε το άλλο ανάλογα από ποια πλευρά θα τα δούμε, τον χρόνο και την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε όταν τα ακούμε και, φυσικά, ανάλογα με τους "καιρούς" που διανύουμε σε εθνικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο.
Σε αυτή τη συναυλία παρουσιάζω το κομμάτι αυτό του ρεπερτορίου μου που εστιάζει κατ᾽ αρχάς σε θέματα κοινωνικοπολιτικά, αλλά δεν στερείται απαραίτητα και ενός ερωτικού-λαϊκού χαρακτήρα, ίσως σε μια δεύτερη ματιά» ανέφερε στο σημείωμά του για τη συναυλία ο Σταύρος Ξαρχάκος.
«Άνοιξα τα –ερμητικά κλειστά– συρτάρια μου και άρχισα να ψάχνω αλλά και να ανακαλύπτω ξεχασμένα μουσικά χειρόγραφα που κάποτε με είχαν συντροφεύσει, σε χρόνους δύσκολους. Στη σημερινή τόσο κρίσιμη συγκυρία παγκοσμίως, που όλα καλύπτονται έντονα από το σύννεφο της ανασφάλειας, επιστρατεύω τη δύναμη αυτών των τραγουδιών, τα οποία μας δείχνουν το δρόμο, είναι σύμμαχοι στον αγώνα για μια καλύτερη ζωή, διώχνουν το φόβο και υμνούν τη ζωή, ο έρωτας είναι επανάσταση και το αιώνιο "Άγιο Δισκοπότηρο" για τον άνθρωπο είναι η Ελευθερία!», συμπλήρωσε.
Οι μουσικοί που ερμήνευσαν στη συναυλία ήταν οι Νεοκλής Νεοφυτίδης (πιάνο), Βασίλης Δρογκάρης (ακορντεόν), Ηρακλής Ζάκκας (μπουζούκι), Δημήτρης Ρέππας (μπουζούκι), Αλέξανδρος Καψοκαβάδης (έγχορδα), Παντελής Ντζιάλας (ηλεκτρική και ακουστική κιθάρα), Βαγγέλης Πασχαλίδης (σαντούρι), Γιάννης Δίσκος (πνευστά), Στέφανος Χατζηαναγνώστου (φλάουτο) και Χάρης Κελλάρης (ηλεκτρικό μπάσο).
Τους φωτισμούς σχεδίασε η Κατερίνα Μαραγκουδάκη, στην ηχοληψία οι Γιώργος Κορρές και Γιώργος Κολεβέντης.
* Στις 4/7 δόθηκε στο Ηρώδειο η δεύτερη sold out συναυλία «Σταύρος Ξαρχάκος». Η πρώτη είχε δοθεί στις 18 Ιουνίου, από την οποία και προέρχονται οι φωτογραφίες του παρόντος σημειώματος. Τραβήχθηκαν από την Έλλη Πουλουλίδου και πηγή είναι το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.
