Το «κρυφό» δωμάτιο στον Πύργο του Άιφελ
Shutterstock
Shutterstock

Το «κρυφό» δωμάτιο στον Πύργο του Άιφελ

Η μορφή ενός δημόσιου κτιρίου - σημείου κατατεθέν μας είναι γνωστή, όπως των ανθρώπων που συχνά συναντάμε. Τυγχάνει η μορφή να μας μαγνητίσει τόσο, που η επιθυμία της ανακάλυψης να ανασύρει την αρχαιολογική δραστηριότητα σε νοητό επίπεδο, και ανασκάπτοντας να ανασύρουμε έναν νέο κόσμο, όπως το μικρό, «κρυφό» δωμάτιο στον Πύργο του Άιφελ.

Το κτίριο μαγνητίζει με μία γοητεία συνώνυμη της σταθερότητας σε ένα εξωτερικά μεταβαλλόμενο περιβάλλον, το δε, «κρυφό» δωμάτιο, αποτελεί τρόπον τινά την καρδιά του κτιρίου. Αναφέρομαι στο δωμάτιο το οποίο είχε κατασκευάσει στην κορυφή του Πύργου ο δημιουργός του κτιρίου, ο αρχιτέκτοντας Γουσταύος Άιφελ (15/12/1932-27/12/1923), για αποκλειστικά δική του χρήση. Κι ίσως η επιλογή για την τοποθεσία – την κορυφή – να συνάδει συνυποδηλωτικά για τη διαφορετική ματιά που ρίχνουν στον κόσμο οι δημιουργοί· ευρισκόμενοι σε μία σκάλα που παρατηρούν τα πεπραγμένα των ανθρώπων.

Μπορούμε να φανταστούμε τον Άιφελ να παρατηρεί τον κόσμο στα «πόδια» του Πύργου και περιμετρικά του, αλλά και την πόλη έως εκεί όπου έφτανε το βλέμμα του. Κι αν τότε, η επίσκεψη στο ιδιωτικό διαμέρισμα του Γουσταύου Άιφελ, σε ύψος 300 μέτρων, δεν ήταν επιτρεπτή, δεν διαφέρει πολύ με σήμερα.

Η επίσκεψη στο εσωτερικό του διαμερίσματος δεν είναι δυνατή, ωστόσο, το κοινό μπορεί να το παρατηρήσει μέσω ενός γυάλινου χωρίσματος, εκείνο δε, που αντικρίζει το κοινό είναι μία ανακατασκευή με τρόπο τέτοιο ώστε να εισάγει το κοινό στο πώς ήταν το δωμάτιο όταν κατασκευάσθηκε. Μεταξύ άλλων, διακρίνονται κέρινα ομοιώματα του Γουσταύου Άιφελ, της κόρης του Κλερ και του επισκέπτη του, Τόμας Έντισον. Το διαμέρισμα, λέγεται ότι ήταν διασκοσμημένο μ’ ένα λιτό στυλ, καθίσματα ενδυμένα με βελούδο, ξύλινα τραπέζια, ράφια και πολύχρωμες ταπετσαρίες.

Εστιάζω στο «κρυφό» διαμέρισμα του Γουσταύου Άιφελ με αφορμή τη συμπλήρωση (στις 27/12/2023) εκατό χρόνων από το θάνατό του και αναλογιζόμενη τη μεταβολή ενός τοπίου σαν σε αυτό εγκατασταθεί ένα κτίριο – κομμάτι της διαρθρωτικής τέχνης. Είναι επίσης ένα παράδειγμα πώς ένα τέτοιο δημόσιο κτίριο μπορεί να αποτελέσει το σύμβολο μίας πόλης ακόμη και μίας χώρας. Συμβολικά θα μπορούσε επίσης να ιδωθεί η κατασκευή του: τα 18.038 κομμάτια σφυρήλατου σιδήρου (παρασκευασμένου σε φούρνους pudding με 2,5 εκατομμύρια πριτσίνια) αντίστοιχα των εκατοντάδων χιλιάδων και παραπάνω ανθρώπων που έχουν βρεθεί κάτω ή περιμετρικά του Πύργου του Άιφελ.

Για την ιστορία, ο Πύργος του Άιφελ κατασκευάστηκε το διάστημα μεταξύ των ετών 1887 και 1889 προκειμένου η χώρα να συμμετάσχει στη διεθνή έκθεση Universell και επί τη ευκαιρία της εκατονταετούς επετείου της Γαλλικής Επανάστασης. Η κατασκευή έγινε με τη στατική μελέτη του Μορίς Κεσλέν και η δημιουργία του επικρίθηκε αρχικά από το ευρύ κοινό προσάπτοντας στο οικοδόμημα τον χαρακτηρισμό του αντιαισθητικού.

Εγκαινιάσθηκε τον Μάρτιο 1889 και άνοιξε για το κοινό το Μάιο 1889, διήρκησε στον χρόνο και παραμένει σημείο κατατεθέν – σύμβολο της πόλης του Φωτός. Αναρωτιέμαι ποιο θα ήταν το σύμβολο της πόλης εάν ο Πύργος διαλυόταν εν τέλει το 1909 καθότι η άδεια είχε δοθεί μόλις για 20 χρόνια. Όπως είναι γνωστό, απεδείχθη χρήσιμος για σκοπούς επικοινωνίας και επετράπη η παραμονή του και μετά τη λήξη της άδειας, πλέον βρίσκεται (από το 1964) στον κατάλογο ιστορικών μνημείων της Γαλλίας.