Οι φράσεις «Carpe diem» (αδράξτε τη μέρα), «O Captain! My Captain!» και «διαβάζουμε και γράφουμε ποίηση επειδή ανήκουμε στο ανθρώπινο γένος και το ανθρώπινο γένος ξεχειλίζει από πάθος» είναι ορισμένες από όσες είχαμε συγκρατήσει την πρώτη φορά που παρακολουθήσαμε την ταινία «Ο Κύκλος των χαμένων ποιητών» (1989) σε σκηνοθεσία Πίτερ Γουίαρ και σενάριο Τομ Σούλμαν.
Με τον Ρόμπιν Γουίλλιαμς στον ρόλο του καθηγητή λογοτεχνίας Τζον Κήτινγκ και ένα εξαιρετικό καστ νέων –τότε– ηθοποιών που εξελίχθηκαν στα επόμενα υποκριτικά τους βήματα, η ταινία αφήνει ένα γλυκόπικρο συναίσθημα («πικρό» λόγω της απώλειας και της ανάγκης εύρεσης ενός αποδιοπομπαίου τράγου), κυρίως τη δύναμη που έχει ο ποιητικός λόγος. Μία δύναμη που δεν υποχωρεί, αλλά στέκει δίπλα σε όποιον ασχολείται με την ποίηση, προσφέροντάς του νέους τρόπους αντίληψης του γύρω του περιβάλλοντος, θωρακίζοντάς τον με αξίες και εφόδια απέναντι στα τροχοπέδη.
Οι «μαγικές» αυτές, οι θεραπευτικές λειτουργίες της ποίησης αναδεικνύονται και στην ομώνυμη θεατρική παράσταση που ολοκληρώνεται στο θέατρο «Βρετάνια» γι’ αυτή τη σεζόν, και συνεχίζεται ξανά, τη νέα θεατρική σεζόν. Ανεβαίνει σε θεατρική διασκευή του τιμημένου με Όσκαρ Τομ Σούλμαν και σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ασπιώτη, πλημμυρίζοντας τη θεατρική αίθουσα με συναίσθημα που πηγάζει από τις ερμηνείες των ηθοποιών, αποτελώντας άρτιο παράδειγμα παράστασης που καταφέρνει να «ταξιδέψει» το κοινό που την παρακολουθεί· καθότι εκτυλίσσεται ένας κόσμος διαφορετικός από εκείνον έξω από τη θεατρική αίθουσα.
Ο κόσμος αυτός (σ.σ του θεατρικού έργου) είναι εξ ίσου ρεαλιστικός και η ποίηση έρχεται να τον ωραιοποιήσει. Η υπόθεση εκτυλίσσεται στη δεκαετία του ’60, στη συντηρητική Ακαδημία Γουέλτον (Βερμόντ), η οποία λειτουργεί στηριζόμενη στις θεμελιώδεις αρχές «παράδοση, τιμή, πειθαρχία, υπεροχή». Είναι οι αρχές με τις μεγαλώνουν οι μαθητές του σχολείου ώσπου έρχεται ο καθηγητής λογοτεχνίας Τζον Κήτινγκ, διδάσκοντάς τους πώς να αγνοούν τις προκαταλήψεις, τις συνήθειες και τις επιρροές που επιβάλλονται από το περιβάλλον τριγύρω, και την κοινωνία.
Μέθοδός του, η ποίηση: «Δεν διαβάζουμε ή γράφουμε ποίηση για να δείξουμε εκκεντρικοί! Διαβάζουμε και γράφουμε ποίηση επειδή ανήκουμε στο ανθρώπινο γένος και το ανθρώπινο γένος ξεχειλίζει από πάθος! Η ιατρική, η νομική, η διοίκηση επιχειρήσεων – ναι, αυτά είναι σεβαστά επαγγέλματα, απαραίτητα για να συνεχίζεται η ζωή… Η ποίηση, όμως, ο ρομαντισμός, η ομορφιά, ο έρωτας! –αυτά είναι που μας κρατάνε στη ζωή».
«Μέσα από την απαγγελία ταξιδεύαμε στον μαγικό κόσμο της ποίησης» και «η μουσική των λέξεων που εκφέραμε ήταν οι ποιητές που ανέπνεαν ξανά», διηγείται στους μαθητές ο Άκης Σακελλαρίου υποδυόμενος τον Τζον Κήτινγκ. Η αλλαγή που θα φέρει στις ψυχές των μαθητών, είναι – θα λέγαμε – διακριτή από την πρώτη στιγμή που μπαίνει στην τάξη: είναι σκοτάδι και με τον πρώτο βηματισμό του η τάξη φωτίζεται.
Μία παρομοίωση, αντίστοιχη όμως του έργου που επιτελεί ένας καθηγητής με πνεύμα, που επιθυμεί οι μαθητές του να γίνουν επίσης ελεύθερα πνεύματα, να ανοίξουν τα φτερά τους και να πετάξουν. Διότι, από τους νέους μαθητές ξεκινά ένας νέος κύκλος μάθησης και διάδοσης της ποίησης, ώστε να ανιχνεύσουν την ποίηση πέρα από τη γραπτή μορφή της.
Ανάλαφρος ο βηματισμός του Σακελλαρίου σε ορισμένα σημεία της παράστασης, στιβαρός του Τάσου Χαλκιά που υποδύεται τον αυστηρό διευθυντή του σχολείου, εξ ίσου αυστηρός και αποφασιστικός εκείνος του Σπύρου Τσεκούρα στον ρόλο του τραγικού πατέρα κ. Πέρι.
Τους μαθητές υποδύονται οι ηθοποιοί της νέας γενιάς Πάνος Ζυγούρος, Θοδωρής Θεοδωρακόπουλος, Νικόλας Παπαϊωάννου, Θησέας Παπαπαναγιώτου, Στέφανος Παπατρέχας, Σταύρος Τσουμάνης, Τάσος Τυρογαλάς, Αλέξανδρος Τωμαδάκης, Ειρήνη Λαφαζάνη και Λυδία Στέφου. Χαρίζοντάς μας – μεταξύ άλλων – μία τρυφερή στιγμή όταν διαβάζουν ποίηση στη σπηλιά – τονίζοντας, με τα συγκεκριμένα σκηνικά και τον πολύ χαμηλό φωτισμό που «σπα» από το φώς των φακών χειρός, τη μυστηριακή ατμόσφαιρα της ποίησης.
Όσο για τους υπόλοιπους συντελεστές, την μετάφραση υπογράφει η Νικολέτα Κοτσαηλίδου, τα σκηνικά η Αρετή Μπουστάκα, τα κοστούμια η Ηλένια Δουλαδίρη, τη μουσική έγραψε η Μαρίζα Ρίζου, την κινησιολογία - χορογραφία επιμελήθηκε η Φαίδρα Νταϊόγλου, τους φωτισμούς σχεδίασε η Ζωή Μολυβδά Φαμέλη.
Ο Κύκλος των χαμένων ποιητών – Θέατρο Βρετάνια, Πανεπιστημίου 7, 210 3221579
