Τρία έργα του Έγκον Σίλε (1890-1918) τα οποία οι εισαγγελείς του Μανχάτταν υποστηρίζουν ότι δικαιωματικά ανήκουν στους κληρονόμους ενός συλλέκτη που ήταν θύμα του Ολοκαυτώματος, κατασχέθηκαν από αμερικανικά μουσεία καθότι είχαν κλαπεί από τον Εβραίο συλλέκτη.
Πρόκειται για τα έργα «Ρώσος αιχμάλωτος πολέμου» (1916), ένα έργο ακουαρέλας και μολυβιού σε χαρτί αξίας 1,25 εκατομμυρίου δολαρίων, το οποίο κατασχέθηκε από το Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο, «Πορτραίτο ενός άνδρα» (1917), ένα σχέδιο με μολύβι σε χαρτί αξίας 1 εκατομμυρίου δολαρίων και κατασχέθηκε από το Μουσείο Τέχνης Κάρνεγκι του Πίτσμπουργκ, και «Κορίτσι με μαύρα μαλλιά» (1911), ένα έργο ακουαρέλας και μολυβιού σε χαρτί αξίας 1,5 εκατομμυρίου δολαρίων και αφαιρέθηκε από το Μουσείο Τέχνης Allen Memorial του Κολεγίου Όμπερλιν στο Οχάιο.
Τα εν λόγω έργα θα μεταφερθούν στη Νέα Υόρκη σε μεταγενέστερη ημερομηνία, όπως αναφέρει δημοσίευμα των New York Times. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ερευνητές κατέσχεσαν τα τρία έργα την Τετάρτη κατόπιν σχετικών ενταλμάτων που εκδόθηκαν από το γραφείο της εισαγγελίας του Μανχάτταν. Στα εντάλματα αναφέρεται ότι «υπάρχει εύλογη αιτία να πιστεύεται» ότι τα έργα αποτελούν κλοπιμαία.
Ειδικότερα, οι εισαγγελείς ισχυρίζονται ότι τα έργα τέχνης ανήκουν δικαιωματικά σε τρεις εν ζωή κληρονόμους του Fritz Grünbaum, ενός διακεκριμένου Εβραίου συλλέκτη έργων τέχνης και καλλιτέχνη που σκοτώθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου στη Γερμανία το 1941.
Όσο για τις κατασχέσεις, αποτελούν μέρος μιας συνεχιζόμενης έρευνας για περίπου δώδεκα έργα του Αυστριακού ζωγράφου Σίλε, τα οποία –όπως η εισαγγελία ισχυρίζεται– λεηλατήθηκαν από τους Ναζί και διακινήθηκαν κάποια στιγμή μέσω της Νέας Υόρκης.
Εντάλματα και μουσεία
Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα των New York Times, τα εντάλματα μεταφέρουν στο ποινικό δικαστήριο μια ομάδα υποθέσεων ανάκτησης έργων τέχνης του Ολοκαυτώματος που αμφισβητούνταν στο αστικό δικαστήριο.
«Είτε είστε ενάγων, είτε εισαγγελέας είτε συνήγορος υπεράσπισης, οι δικηγόροι αναζητούν πάντα νέα προηγούμενα. Αυτός ο τομέας του δικαίου μεταβάλλεται, οπότε αυτή η κίνηση θα κάνει αναμφίβολα ορισμένα μέρη αρκετά νευρικά σχετικά με τον τρόπο επίλυσης των υποθέσεων», δήλωσε σε ηλεκτρονικό μήνυμα ο Mark Vlasic, επίκουρος καθηγητής νομικής στο Πανεπιστήμιο Georgetown και πρώην εισαγγελέας εγκλημάτων πολέμου των Ηνωμένων Εθνών.
Προτού η εισαγγελία ενεργήσει την Τετάρτη, οι κληρονόμοι του Grünbaum είχαν καταθέσει αστικές αγωγές κατά των τριών μουσείων και κατά του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης και της Βιβλιοθήκης και Μουσείου Morgan, αμφότερα στη Νέα Υόρκη, του Μουσείου Τέχνης της Σάντα Μπάρμπαρα στην Καλιφόρνια και διαφόρων μεμονωμένων κατηγορουμένων. Οι ενάγοντες σε αυτή την υπόθεση είχαν καταθέσει αγωγές που ζητούσαν την επιστροφή άλλων έργων του Σίλε σε άλλα μουσεία.
Έγκον Σίλε, «Ρώσος αιχμάλωτος πολέμου» (1916). Πηγή φωτ.: Twitter
Αμφίσημη είναι η απάντηση των τριών μουσείων σχετικά με το πώς τα έργα πέρασαν στις συλλογές τους.
«Είμαστε σίγουροι για τη νόμιμη απόκτηση και τη νόμιμη κατοχή αυτού του έργου. Το έργο αποτελεί αντικείμενο αστικής δίκης σε ομοσπονδιακό δικαστήριο, όπου η διαφορά αυτή εκδικάζεται κανονικά και όπου επίσης υπερασπιζόμαστε τη νόμιμη ιδιοκτησία μας», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο.
Από την πλευρά του, το Μουσείο Τέχνης Κάρνεγκι του Πίτσμπουργκ, δεσμεύεται να «ενεργεί σύμφωνα με τις ηθικές, νομικές και επαγγελματικές απαιτήσεις και κανόνες» και «φυσικά θα συνεργαστεί πλήρως με τις έρευνες των αρμόδιων αρχών», ενώ το μουσείο του Όμπερλιν δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.