Του Clemens Bomsdorf
Μια τουρκική έκθεση βρήκε “άσυλο” στη Γερμανία μετά τη ματαίωσή της στην Τουρκία στις αρχές του 2016. Το “Post-Peace”, που εκτίθεται στο Wurttemberger Kunstverein (WKV) στη Στουτγάρδη από τις 25 Φεβρουαρίου έως τις 7 Μαΐου, περιλαμβάνει ένα έργο από την Τουρκάλα καλλιτέχνιδα Belit Sag, το οποίο, σύμφωνα με τους διοργανωτές, ήταν η αιτία που η έκθεση ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή στην Κωνσταντινούπολη,
Ο Hans Christ, ένας από τους δύο διευθυντές του WKV, είπε στην εφημερίδα German Deutschlandradio ότι η ματαίωση ήταν “μια ξεκάθαρη πράξη πολιτικής λογοκρισίας”. Το βίντεο της Sag, με τίτλο “Ayhan and Me”, επικεντρώνεται σε έναν άντρα που εξομολογείται ότι ήταν μέρος μιας ανεπίσημης παραστρατιωτικής πτέρυγας των Τουρκικών Δυνάμεων Ασφαλείας, οι οποίοι ήταν ενεργοί κατά τις μαζικές εκτελέσεις του κουρδικού πληθυσμού τη δεκαετία του 1990.
Η έκθεση αρχικά ήταν να πραγματοποιηθεί το 2016 στον εκθεσιακό χώρο του τουρκικού χρηματοπιστωτικού ιδρύματος Akbank, ως μέρος του Διεθνούς Επιμελητικού Διαγωνισμού του. Ο Christ ήταν ένα από τα μέλη της κριτικής επιτροπής που επέλεξαν την επιμελήτρια Katia Krupennikova ως νικήτρια του διαγωνισμού. Παρ' όλ' αυτά λίγες μόνο μέρες πριν τα εγκαίνια της έκθεσης, το Akbank Sanat, το πολιτιστικό τμήμα της τράπεζας, ακύρωσε την έκθεση αναφέροντας τη βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα το Μάρτη, στην οποία έχασαν τη ζωή τους 37 άνθρωποι. Αλλά συναυλίες συνέχιζαν να πραγματοποιούνται στο χώρο, σύμφωνα με τον Christ. Το Akbank Sanat δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα της The Art Newspaper για κάποιο σχόλιο.
Καλλιτέχνες από τη Ρωσία, την Ολλανδία, την Παλαιστίνη και την Τουρκία συμμετέχουν στην έκθεση, το θέμα της οποίας είναι “σχέσεις μεταξύ πολέμου και ειρήνης”. Ο καλλιτέχνης και κάτοικος της Κωνσταντινούπολης Koken Ergun λέει: “Xρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ τις δομές υποστήριξης του κόσμου της τέχνης αυτού του είδους.” Στη Στουτγάρδη, εκθέτει το βίντεο “The Flag”, το οποίο αφορά τις τελετές των εθνικών εορτών της γενέτειράς του.
Η συμπατριώτισσα του, Pinar Ogrenci, προβάλλει το “Erika and The Night”, μια ταινία που παρακολουθεί μια μεγάλη σε ηλικία γυναίκα να μιλά για το πώς μεγάλα κομμάτια της πόλης της Νυρεμβέργης της Γερμανίας, καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Στην Τουρκία, η Ogrenci έχει κατηγορηθεί για τρομοκρατία και αντιμετωπίζει έως και 18 χρόνια φυλάκισης για τη συμμετοχή της σε πορεία ειρήνης. “Η χώρα έχει γίνει πολύ επικίνδυνη”, λέει η Ogrenci, η οποία μένει ακόμα στην Τουρκία. Η δικαστική υπόθεση εναντίον της συνεχίζεται. Η Ogrenci ελπίζει ότι και εκθέσεις όπως η Μπιενάλε της Κωνσταντινούπολης θα φέρουν και ξένους καλλιτέχνες στην Τουρκία.
Σύμφωνα με τον Ergun, η λογοκρισία μπορεί να αποδειχτεί πρόβλημα και αλλού. “Σήμερα είναι η Τουρκία, αύριο μπορεί να είναι η Γαλλία, η Γερμανία ή οι Ηνωμένες Πολιτείες που θα χρειαστούν αυτού του είδους την αλληλεγγύη”, λέει, προσθέτοντας: “Πήρε στον Ερντογάν 10 χρόνια για να απαγορεύσει κάποια μέσα ενημέρωσης από τις συναντήσεις τύπου, αλλά ο Τραμπ το έκανε στον πρώτο του μήνα.”
Απόδοση: Χρόνης Μούγιος
