Ο πρώτος χρόνος της διακυβέρνησης του Χαβιέρ Μιλέι στην Αργεντινή, που ολοκληρώθηκε χθες, σηματοδότησε μια τομή, όχι μόνο για τη χώρα του, αλλά και για τη διεθνή πολιτική σκηνή. Ο Μιλέι, ένας ακτιβιστής οικονομολόγος με πολεμική ρητορική κατά του κράτους και υποστήριξη από προσωπικότητες όπως ο Έλον Μασκ, κατάφερε να εκλεγεί υποσχόμενος ριζικές αλλαγές σε μια χώρα καταρρακωμένη από δεκαετίες οικονομικής κρίσης και πολιτικού λαϊκισμού.
Ο Μιλέι εξελέγη με ένα πρόγραμμα που έβαλε στο στόχαστρο τον κρατισμό, τον πληθωρισμό και την εξάρτηση από το πελατειακό σύστημα που είχε ριζώσει βαθιά στην Αργεντινή. Υποσχέθηκε να καταργήσει την κεντρική τράπεζα, να αντικαταστήσει το πέσο με το δολάριο, και να επιβάλει ένα ριζικό κούρεμα στα δημόσια έξοδα, ξεκινώντας από την κατάργηση ολόκληρων υπουργείων. Σε μια χώρα που μαστίζεται από τριψήφιο πληθωρισμό και μια εθνική οικονομία που ακροβατεί στα όρια της χρεοκοπίας, αυτές οι δεσμεύσεις φάνταζαν ως η μόνη λύση για πολλούς, αλλά προκαλούσαν τρόμο σε άλλους.
Οι παραδοσιακές πολιτικές ελίτ και τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης προεξοφλούσαν την αποτυχία του. Οι επικριτές του τον παρουσίαζαν ως έναν αναρχικό με επικίνδυνες ιδέες, έναν ασταθή ηγέτη που θα οδηγούσε τη χώρα στην καταστροφή. Οι συστημικοί «παντογνώστες» προειδοποιούσαν, ότι οι πολιτικές του Μιλέι θα κατέστρεφαν το κοινωνικό κράτος και ότι η προσέγγισή του στις διεθνείς σχέσεις θα απομόνωνε την Αργεντινή. Ωστόσο, η πραγματικότητα διέψευσε πολλές από αυτές τις προβλέψεις. Παρά τις αναπόφευκτες δυσκολίες, ο πληθωρισμός άρχισε να επιβραδύνεται, η οικονομική δραστηριότητα δείχνει σημάδια ανάκαμψης, και το κλίμα για επενδύσεις έχει βελτιωθεί.
Η επιτυχία του Μιλέι, όμως, δεν μετριέται μόνο σε οικονομικούς δείκτες. Κατάφερε να αλλάξει την πολιτική συζήτηση, φέρνοντας στο προσκήνιο ζητήματα που οι παραδοσιακοί πολιτικοί προτιμούσαν να αγνοούν. Η κατάργηση ολόκληρων υπουργείων, για παράδειγμα, έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα κατά της γραφειοκρατικής σπατάλης. Η δημοσιονομική προσαρμογή που εφάρμοσε, αν και οδυνηρή για μέρος του πληθυσμού, προσέλκυσε την προσοχή διεθνών επενδυτών και έθεσε τις βάσεις για ένα πιο σταθερό νομισματικό περιβάλλον.
Παράλληλα, ο Μιλέι δεν δίστασε να συγκρουστεί με διεθνείς οργανισμούς και δυνάμεις που θεωρούσε ότι διαιωνίζουν την κρίση της Αργεντινής. Επανέφερε τη συζήτηση για την κυριαρχία της χώρας απέναντι σε εξωτερικές πιέσεις, είτε αυτές αφορούσαν δανειακές υποχρεώσεις, είτε διεθνείς εμπορικές σχέσεις. Η αντισυμβατική του στάση κέρδισε την υποστήριξη, όχι μόνο στο εσωτερικό, αλλά και σε άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα.
Ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν. Η μετάβαση σε ένα νέο οικονομικό μοντέλο είναι δύσκολη και συνοδεύεται από κοινωνικές αντιδράσεις. Τα συνδικάτα και οι οργανώσεις της αριστεράς αντιτίθενται σθεναρά στις μεταρρυθμίσεις του, ενώ οι πολιτικοί του αντίπαλοι προσπαθούν να εκμεταλλευτούν κάθε δυσκολία, για να υπονομεύσουν τη δημοτικότητά του. Παρά τις πιέσεις, ο Μιλέι συνεχίζει να εφαρμόζει το πρόγραμμά του, παραμένοντας πιστός στις δεσμεύσεις που ανέλαβε απέναντι στους συμπολίτες του.
Η περίπτωση του Μιλέι προσφέρει σημαντικά διδάγματα για τον υπόλοιπο κόσμο. Δείχνει ότι οι πολίτες είναι έτοιμοι να υποστηρίξουν ριζικές αλλαγές, όταν το κατεστημένο αποτυγχάνει συστηματικά. Αποτελεί επίσης, μια υπενθύμιση, ,ότι η αντισυστημική ρητορική, όταν συνοδεύεται από σαφές σχέδιο και αποφασιστικότητα, μπορεί να αποτελέσει κινητήρια δύναμη για την αλλαγή.
Συμπερασματικά, ο πρώτος χρόνος του Χαβιέρ Μιλέι είναι μια επιβεβαίωση ότι οι ιδέες, όσο ριζοσπαστικές και αν φαίνονται, μπορούν να γίνουν πράξη, όταν υπάρχει πολιτική βούληση. Οι «παντογνώστες» που προεξοφλούσαν την καταστροφή, καλούνται τώρα να εξηγήσουν γιατί οι δικές τους πολιτικές απέτυχαν για δεκαετίες. Ο Μιλέι δεν είναι τέλειος, αλλά αντιπροσωπεύει κάτι που έλειπε από την πολιτική: Το θάρρος να αμφισβητηθεί το status quo με σχέδιο και όχι απλά με άναρθρες κραυγές.
