Ο Πρόεδρος Χαβιέρ Μιλέι έφτασε στο Νταβός 2025 με μια ομιλία που, πέρα από το να καταγράψει τη μεταβολή της διεθνούς εικόνας της Αργεντινής, στόχευσε ευθέως στην καρδιά του σύγχρονου δυτικού πολιτικού λόγου. Παρουσιάστηκε ως εκφραστής ενός νέου «μοντέλου ελευθερίας» και χρησιμοποίησε έντονη, καταγγελτική ρητορική για να ασκήσει κριτική στην ατζέντα του woke-ισμού, όπως ο ίδιος την ονομάζει.
Την ίδια στιγμή, προέβαλε την Αργεντινή ως παράδειγμα προς μίμηση και προοπτικά ως σύμμαχο ενός αναδυόμενου διεθνούς ρεύματος ηγετών που, κατά τον ίδιο, παλεύουν υπέρ της ελευθερίας.
Η πρώτη σημαντική πτυχή της ομιλίας ήταν η αυτοπεποίθηση με την οποία ο Μιλέι παρουσίασε την Αργεντινή ως «παγκόσμιο παράδειγμα δημοσιονομικής υπευθυνότητας», ενώ μόλις πριν από λίγα χρόνια η χώρα ταλανιζόταν από αλλεπάλληλες κρίσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ίδιος χρησιμοποίησε τη φράση: «Η Αργεντινή έχει γίνει ένα παγκόσμιο παράδειγμα… στη δέσμευση να επιλύσουμε το πρόβλημα του πληθωρισμού».
Αυτή η δήλωση, σε συνδυασμό με την κατηγορηματική υπεράσπιση της ανάγκης «να λες την αλήθεια κατάμουτρα στους ανθρώπους», υπογραμμίζει την πίστη του Προέδρου σε μια νέα μορφή πολιτικού λόγου, λιγότερο «κομψή», καθόλου ξύλινη, και πολύ πιο αιχμηρή.
Όμως το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας αφιερώθηκε στη σφοδρή πολεμική εναντίον του woke-ισμού, τον οποίο χαρακτήρισε «πνευματικό ιό» και «καρκίνο» που πρέπει να ξεριζωθεί. Το πλέον αποκαλυπτικό απόσπασμα - και πιθανότατα αυτό που θα πυροδοτήσει τις εντονότερες αντιδράσεις - είναι η αποστροφή του «μέχρι να απομακρύνουμε αυτή την αποκρουστική ιδεολογία από τον πολιτισμό μας, τους θεσμούς μας και τους νόμους μας, ο δυτικός πολιτισμός… δεν θα μπορέσει να επιστρέψει στην πορεία της προόδου».
Εδώ αποτυπώνεται ξεκάθαρα η θέση του ότι η πολιτική και πολιτιστική ατζέντα της Δύσης έχει παρεκκλίνει, υποκύπτοντας σε «συστημικές αδικίες» που διογκώνονται και χειραγωγούνται από ένα διευρυμένο και παρεμβατικό κράτος.
Η κριτική του προς τον ριζοσπαστικό φεμινισμό, τη λεγόμενη «κουλτούρα ακύρωσης», αλλά και την «αρνητική στάση» απέναντι στην οικονομική ανάπτυξη εκδηλώθηκε μέσα από σκληρές εκφράσεις: «Ριζοσπαστικός φεμινισμός… πλεονάζων, καθώς η ισότητα ενώπιον του νόμου ήδη υπάρχει». Παράλληλα, ο Μιλέι επέμεινε στην ανάγκη να «αγκαλιάσουμε ξανά την τελευταία αποδεδειγμένη θέση οικονομικής και κοινωνικής επιτυχίας», υποστηρίζοντας ότι αυτή δεν είναι άλλη από τις ιδέες του κλασικού φιλελευθερισμού.
Η σύνδεσή του με άλλους ηγέτες - «από τον Μπουκέλε στον Έλον Μασκ, τη Μελόνι και τον Νετανιάχου» - αναδεικνύει μια τάση δημιουργίας ενός παγκόσμιου δικτύου που ευαγγελίζεται τη «δραστική μείωση του μεγέθους του κράτους» και την προσήλωση στις ατομικές ελευθερίες. Μάλιστα, οι φράσεις «σιωπηλή πλειοψηφία» και «ιδεολογία του κόμματος του κράτους» χρησιμοποιήθηκαν επαναλαμβανόμενα για να υποδείξουν ένα κατεστημένο που, κατά τον Μιλέι, πλουτίζει εις βάρος της παραγωγικής μεσαίας τάξης.
«Γι’ αυτό τους αποκαλώ όλους το κόμμα του κράτους:… ένα σύστημα που κρύβεται πίσω από καλοπροαίρετη ρητορική», τόνισε, για να καταστήσει σαφές ότι δεν βάζει απλώς στο στόχαστρο την αριστερά, αλλά συνολικά την πολιτική τάξη που προωθεί αυξημένη κρατική παρέμβαση.
Το ερώτημα, όμως, είναι αν αυτή η ορμητική ρητορική θα μπορέσει να μετουσιωθεί σε έναν ρεαλιστικό πολιτικό σχεδιασμό. Διότι το να παρομοιάζεις τον woke-ισμό με «καρκίνο» ή «βαρβαρότητα» μπορεί να συσπειρώνει, αλλά συχνά διχάζει. Από την άλλη πλευρά, η προσέγγισή του για μια «νέα χρυσή εποχή» στη Δύση, μέσω της επιστροφής στις θεμελιώδεις «αξίες ζωής, ελευθερίας και ιδιοκτησίας», ενδέχεται να βρει ανταπόκριση σε κοινωνικά στρώματα που αισθάνονται ότι απειλούνται από τις μεταλλάξεις του παγκόσμιου πολιτικού σκηνικού.
Ακόμα, η συμπαράταξη με ηγέτες όπως ο Όρμπαν που φημίζονται για την ιδεολογική και πολιτική εναντίωση στη φιλελεύθερη δημοκρατία, δημιουργεί ερωτηματικά για την ικανότητα του Μιλέι να παραμείνει πιστός στις ιδεολογικές του διακηρύξεις χωρίς να τις ακυρώσει ή ακόμα χειρότερα να τις διασύρει μέσω των πολιτικών ή διπλωματικών του επιλογών.
Εν τέλει, το «εμβληματικό» σύνθημα του Μιλέι - «ζήτω η ελευθερία, γαμώτο!» - συνοψίζει με θεατρικό τρόπο τη θέση του. Μια θέση που εμπερικλείει τόσο τον ενθουσιασμό της φιλελεύθερης αισιοδοξίας όσο και τη σκληρά πολεμική διάθεση προς κάθε τι που ο ίδιος εντάσσει στον woke-ισμό. Όσο κι αν διχάζει, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι ο λόγος του συνέβαλε στην αναδιάταξη της πολιτικής ατζέντας στο Νταβός και, κατ’ επέκταση, στη Δύση. Το πώς θα εκφραστεί αυτό πρακτικά, θα φανεί στα επόμενα βήματα τόσο της Αργεντινής, όσο και άλλων ηγετών που τείνουν «χείρα φιλίας» προς το όραμά του.
