Στον κόσμο της οικονομίας και της δημόσιας διοίκησης, λίγες προσωπικότητες έχουν επηρεάσει τη σκέψη και τις πρακτικές τόσο βαθιά όσο ο Ελληνοαμερικανός οικονομολόγος Εμμάνουηλ Ευστάθιος Σάββας ή κατά κόσμον Steve Savas. Αν και το όνομά του είναι περισσότερο γνωστό στις Ηνωμένες Πολιτείες, το έργο του έχει παγκόσμια απήχηση, ενώ οι ιδέες του θα μπορούσαν να συμβάλουν ουσιαστικά και στη βελτίωση της δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα.
Ο Ε. Σ. Σάββας θεωρείται παγκοσμίως ως ο “πατέρας” στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων στη δημόσια διοίκηση. Μέσα από το έργο του, εισήγαγε και ανέπτυξε ιδέες που προάγουν την αποτελεσματικότητα, την αποδοτικότητα και την καινοτομία στη διαχείριση των δημόσιων υπηρεσιών. Βασική του παραδοχή ήταν ότι η αγορά, όταν λειτουργεί υπό σωστές προϋποθέσεις, μπορεί να προσφέρει καλύτερες και πιο οικονομικές λύσεις από το κράτος, ιδιαίτερα σε τομείς όπου η κρατική γραφειοκρατία αποτυγχάνει.
Ο Σάββας είναι ένας πολυδιάστατος επιστήμονας και επαγγελματίας, με μια λαμπρή ακαδημαϊκή και επαγγελματική πορεία. Διαθέτει πτυχία B.A. και B.S. από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, καθώς και M.A. και Ph.D. από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Επιπλέον, έχει τιμηθεί με επίτιμο διδακτορικό τίτλο από το Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Είναι συγγραφέας δεκαπέντε βιβλίων και πάνω από 130 επιστημονικών άρθρων, ενώ τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 23 γλώσσες. Η επαγγελματική του πορεία περιλαμβάνει τη θητεία του ως ο πρώτος Αναπληρωτής Διοικητής του δήμου της Νέας Υόρκης, καθώς και ως Υφυπουργός Στέγασης και Αστικής Ανάπτυξης των ΗΠΑ, θέση στην οποία διορίστηκε από τον Πρόεδρο Ρόναλντ Ρίγκαν. Παράλληλα, υπηρέτησε ως δημοτικός σύμβουλος στην τοπική αυτοδιοίκηση. Ακαδημαϊκά, υπήρξε καθηγητής δημόσιας διοίκησης στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Κολούμπια και δίδαξε στο Τμήμα Διοίκησης της Σχολής Επιχειρήσεων του Κολεγίου Baruch.
Το πιο διάσημο έργο του Σάββα, Privatization: The Key to Better Government («Ιδιωτικοποίηση: Το Κλειδί για Καλύτερη Διακυβέρνηση»), αποτέλεσε ορόσημο στις μεταρρυθμιστικές πολιτικές, ειδικά τη δεκαετία του 1980, όταν κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο άρχισαν να υιοθετούν τις προτάσεις του και προώθησαν τις ιδιωτικοποιήσεις σε διάφορους τομείς. Στο έργο του, ο Σάββας εξηγεί ότι η κρατική διαχείριση συχνά πάσχει από αναποτελεσματικότητα, αδιαφάνεια και έλλειψη κινήτρων για βελτίωση. Αντίθετα, η χρήση εργαλείων της αγοράς, όπως η ανάθεση υπηρεσιών σε ιδιώτες, ο ανταγωνισμός και η λογοδοσία, μπορούν να προσφέρουν πιο αξιόπιστες λύσεις. Ο Σάββας δεν προτείνει την πλήρη αποξένωση του κράτους από τις δημόσιες υπηρεσίες. Αντίθετα, υποστηρίζει ότι το κράτος πρέπει να παραμείνει ρυθμιστής, θέτοντας σαφείς κανόνες και ελέγχοντας την ποιότητα των υπηρεσιών, αλλά να αφήνει την εκτέλεση των καθηκόντων αυτών σε εκείνους που μπορούν να τα υλοποιήσουν καλύτερα και φθηνότερα.
Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα εφαρμογής των ιδεών του Σάββα είναι η διαχείριση απορριμμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Σάββας υποστήριξε ότι οι τοπικές αρχές πρέπει να επιτρέπουν σε ιδιωτικές εταιρείες να διαχειρίζονται υπηρεσίες όπως η συλλογή σκουπιδιών, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται αυστηρά πρότυπα. Οι εμπειρικές μελέτες του έδειξαν ότι ο ανταγωνισμός οδηγεί σε μείωση του κόστους και βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών, προς όφελος του πολίτη.
Η συνεισφορά του Σάββα αναγνωρίζεται και μέσα από φιλελεύθερες δεξαμενές σκέψης των ΗΠΑ. Το Reason Foundation απονέμει ετησίως το Savas Award for Privatization. Το βραβείο αυτό τιμά δημόσιους λειτουργούς που επιδεικνύουν εξαιρετική ηγεσία και επιτυχία στον τομέα της ιδιωτικοποίησης, αναδεικνύοντας την κληρονομιά του Σάββα και την παγκόσμια απήχηση των ιδεών του. Ακόμα, το Manhattan Institute κάθε χρόνο αποδίδει το Savas Fellowship σε πολλά υποσχόμενους φοιτητές.
Στη σημερινή Ελλάδα, όπου η κρατική γραφειοκρατία και η έλλειψη διαφάνειας συχνά οδηγούν σε καθυστερήσεις, σπατάλη πόρων και αναποτελεσματικές υπηρεσίες, οι ιδέες του Σάββα αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Ειδικά σε τομείς όπως η υγεία, οι μεταφορές και η διαχείριση υποδομών, η εισαγωγή του ανταγωνισμού και η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα μπορούν να φέρουν ουσιαστικές αλλαγές. Σε μια εποχή όπου η κρατική παρέμβαση αμφισβητείται όλο και περισσότερο, το όραμα του Σάββα παραμένει επίκαιρο και απαραίτητο.
