Στις 28 Φεβρουαρίου 2025, ο Ουκρανός Πρόεδρος Ζελένσκι πέρασε την πόρτα του Οβάλ Γραφείου κουβαλώντας το βάρος ενός λαού που επί τρία χρόνια έχει αψηφήσει κάθε πιθανότητα παράδοσης. Απέναντί του, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, αποφασισμένος να μείνει στην Ιστορία ως ο άνθρωπος που θα έθετε τέλος στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας με την ταχύτητα και το θέαμα ενός τηλεοπτικού ριάλιτι. Το σχέδιο Τραμπ-μια χειραψία γύρω από τα ουκρανικά μεταλλευτικά αποθέματα και μερικές αόριστες εγγυήσεις ασφάλειας-δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος. Αντίθετα, η συνάντηση εξελίχθηκε σε μια έντονη σύγκρουση που ξάφνιασε την παγκόσμια κοινή γνώμη. Ίσως, τελικά, το ριψοκίνδυνο «όχι» του Ζελένσκι να ήταν ακριβώς αυτό που χρειάζεται η Ουκρανία: μια ηχηρή προειδοποίηση προς τον Τραμπ-και προς όλους-ότι το Κίεβο δεν θα παραδοθεί, όσο και αν μεγαλώνει η ανυπομονησία στην Ουάσινγκτον.
Για τον Τραμπ, η ειρήνη είναι ζήτημα που πρέπει να κλείσει άμεσα. Από την πρώτη μέρα που βρέθηκε στην εξουσία, χαρακτηρίζει τον πόλεμο «κόστος για τους Αμερικανούς φορολογούμενους»—μια σύγκρουση που «μπορεί να τελειώσει σε 24 ώρες» αν επιβληθεί η «σωστή» συμφωνία. Η προσέγγισή του-παζαρεύοντας με τη Μόσχα, παραμερίζοντας το Κίεβο, προσφέροντας πρόσβαση στα ουκρανικά σπάνια μέταλλα και αφήνοντας αόριστες στρατιωτικές εγγυήσεις-αποπνέει μια διάθεση «συναλλαγής». Στα μάτια του, η Ουκρανία οφείλει να λυγίσει, να παραχωρήσει έδαφος ή κυριαρχία, ώστε εκείνος να πανηγυρίσει μια «επίτευξη ειρήνης» με πανηγυρικό τρόπο. Το σενάριό του μοιάζει να βολεύει περισσότερο τους τίτλους των ειδήσεων παρά την Ιστορία, υποβαθμίζοντας την ουκρανική βούληση. Όμως ο Ζελένσκι-με σταυρωμένα χέρια και σταθερή φωνή-αρνήθηκε να υποταχθεί. «Ποια διπλωματία εννοείτε;» ρώτησε, απευθυνόμενος στον Αντιπρόεδρο Τζέιντ Βανς, θυμίζοντας τις αθετημένες υποσχέσεις του Πούτιν. Η απάντηση Τραμπ-οι κατηγορίες για «αχαριστία» και μια θυμωμένη αποχώρηση-φανέρωσε έναν Πρόεδρο που αιφνιδιάστηκε μπροστά σε μια αντίσταση που δεν περίμενε.
Ο Τραμπ πίστευε ότι κρατά όλη τη διαπραγματευτική ισχύ: δισεκατομμύρια σε στρατιωτική βοήθεια, η απειλή εγκατάλειψης της Ουκρανίας, η πίεση για ένα γρήγορο «ντηλ». Όμως υποτίμησε το μοναδικό πλεονέκτημα που υπερέχει από κάθε οικονομική στήριξη: την ακλόνητη βούληση και αντοχή ενός ηρωικού λαού που μάχεται περί πατρίς εδώ και τρία χρόνια. Από τις μάχες έξω από το Κίεβο το 2022 έως τα χαρακώματα στο Ντονμπάς σήμερα, η Ουκρανία έχει αποδείξει ότι η επιβίωση δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Ο Ζελένσκι δεν έπαιξε παιχνίδια στο Οβάλ Γραφείο· εξέφρασε τη συλλογική βούληση μιας χώρας που γνωρίζει ότι η «ειρήνη με οποιοδήποτε κόστος» δεν είναι αληθινή ειρήνη.
Ιστορικά, αρκετοί υποτίμησαν τη θέληση μικρότερων δυνάμεων να αντέξουν και το πλήρωσαν ακριβά. Από τους αποικιοκρατικούς πολέμους έως το Βιετνάμ, οι ισχυροί συγκλονίζονταν όταν το «αδύναμο» μέρος προέβαλλε αδάμαστη αντίσταση. Ο Τραμπ, αυτοπροβαλλόμενος ως ειδήμων στις διαπραγματεύσεις, πίστεψε ότι θα στριμώξει τον Ζελένσκι σε μια βιαστική συμφωνία για να κλείσει αυτό που παρουσιάζει - εν μέρει δικαίως - ως μία στρατηγική αποτυχία του προκατόχου του. Αντ’ αυτού, βρέθηκε αντιμέτωπος με έναν Ουκρανό πρόεδρο που δεν ήταν προετοιμασμένος να του κάνει τη ζωή εύκολη.
Η στάση του Ζελένσκι, βέβαια, ενέχει σοβαρούς κινδύνους: η ουκρανική πολεμική μηχανή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αμερικανική βοήθεια, και η οργισμένη αντίδραση του Τραμπ οδηγεί σε διακοπή της αμερικανικής υποστήριξης. Ωστόσο, για τους Ουκρανούς, υποχώρηση απέναντι στις απαιτήσεις που δίνουν το πλεονέκτημα στον Πούτιν θα ήταν μεγαλύτερη ήττα-μια προδοσία έναντι των θυσίων εκατομμυρίων πολιτών. Η κίνηση του Ζελένσκι δεν ήταν ζήτημα εγωισμού, αλλά αρχής. Ήθελε να δείξει πως η Ουκρανία δεν είναι πιόνι στο παγκόσμιο παζάρι· η μάχη της για ανεξαρτησία αντηχεί πέρα από τα σύνορά της.
Η σύγκρουση έφερε διάφορες διεθνείς συνέπειες. Ευρωπαίοι ηγέτες, όπως ο Μακρόν και ο Στάρμερ, εξέφρασαν τη στήριξή τους στον Ζελένσκι, δείχνοντας ότι δεν σκοπεύουν να αφήσουν την Ουκρανία μόνη. Η Ρωσία πανηγυρίζει φαινομενικά, αλλά το γεγονός ότι η Ουκρανία παραμένει ανυποχώρητη μεταθέτει την τελική νίκη του Πούτιν διαρκώς πιο μακριά. Στο μεταξύ, το αμερικανικό σχέδιο για τα ουκρανικά μεταλλεία μένει μετέωρο, και ο Τραμπ αναγκάζεται να ξανασκεφτεί τις κινήσεις του. Η επιλογή του Ζελένσκι-να διακινδυνεύσει την αμερικανική εύνοια για να καταστήσει σαφές ότι η Ουκρανία δεν «ακολουθεί τυφλά»—ίσως τελικά οδηγήσει σε σοβαρότερη αναθεώρηση στην Ουάσινγκτον.
