Οι Ηνωμένες Πολιτείες απομακρύνονται, εν μέσω βαθιάς εσωτερικής διαίρεσης, και η Ευρώπη χρειάζεται τώρα, περισσότερο από ποτέ, και ανεξαρτήτως νικητή, μία σοβαρή ένωση. Η Αλεξάνδρα Φιλήνδρα, καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών και Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι στο Σικάγο, μιλά στο Liberal και την Ευαγγελία Μπίφη για τα σήματα που εκπέμπει η Αμερική, πριν εκλέξει τον 47ο πρόεδρό της, καθώς και για το τι προοιωνίζει μία ενδεχόμενη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ.
Σε αυτές τις εκλογές κρίνεται πρωτίστως η παγκόσμια φιλελεύθερη Δημοκρατία, αναφέρει η κα Φιλήνδρα και σημειώνει ότι είναι επιτακτικό η Ευρώπη «να αναλάβει καινούριο ρόλο», να αντιμετωπίσει τις διαιρέσεις της, που σε μεγάλο βαθμό δεν διαφέρουν από εκείνες των Ηνωμένων Πολιτειών και «να σκεφτεί πολύ σοβαρά το μέλλον της, ως ανεξάρτητη δύναμη, χωρίς τον αμερικανικό παράγοντα διότι, ακόμη και αν εκλεγεί η Κάμαλα Χάρις, το τζίνι έχει βγει από το λυχνάρι».
«Το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο, η συμμαχία που δημιουργήθηκε μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έχει λάβει άλλη μορφή και έχουν μεταβληθεί οι δυναμικές, και όλα αυτά πρέπει να τα σκεφτούμε με μία Αμερική σε σοβαρό εσωτερικό διχασμό και σε πτώση. Αυτό δεν τελειώνει εδώ», επισημαίνει, για να σημειώσει ότι ως υπ’ αριθμόν ένα ζήτημα τίθεται αυτό της «ενωμένης Ευρώπης που θα είναι ασφαλής και χωρίς φόβο».
«Πρέπει να βρούμε τρόπους να ενοποιηθεί ακόμα περισσότερο η Ευρώπη, να γίνει πιο ισχυρή πολιτισμικά η ευρωπαϊκή ταυτότητα, να καταλάβουμε όλοι οι Ευρωπαίοι ότι μόνο ως Ευρωπαίοι μπορούμε να επιβιώσουμε σε έναν πάρα πολύ δύσκολο κόσμο. Πρέπει να ξεπεράσουμε κάποιες από τις διαφοροποιήσεις, να υπερβούμε τα εσωτερικά ζητήματα κάθε χώρας, και να ενοποιηθούμε, Χρειαζόμαστε τώρα περισσότερο από ποτέ μία σοβαρή ένωση. Όχι μία ένωση μόνο κατ’ όνομα, αλλά ουσιαστική», τονίζει.
«Η κρίση στην Αμερική μας λέει πολλά για τα ενδοευρωπαϊκά προβλήματα. Οι διαιρέσεις που έχει η ίδια η Ευρώπη έρχονται και αυτές στο προσκήνιο ως σημαντικός παράγοντας. Γιατί δεν είναι μόνη Αμερική που έχει ανάλογα ζητήματα, είναι και η Ευρώπη», σημειώνει η κα Φιλήνδρα αναφερόμενη στο ζήτημα της ανόδου της Άκρας Δεξιάς σε συγκεκριμένες χώρες, το μεταναστευτικό και την οικονομία. «Πρέπει και το δικό μας το σπίτι να το συγυρίσουμε. Να αποκτήσει η Ευρώπη περισσότερη εσωτερική ενότητα γιατί μέχρι τώρα βάζαμε την Αμερική να ‘καθαρίσει’, τώρα κάθε κατεργάρης στον πάγκο του», λέει.
Όσον αφορά το διακύβευμα της προεδρικής κάλπης για τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Αλεξάνδρα Φιλήνδρα δηλώνει ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει φτάσει να ηγείται ενός «κινήματος με φασιστικές αποχρώσεις και πολύ μεγάλη δυναμική» για να υπογραμμίσει ότι «η φιλελεύθερη Δημοκρατία υπονομεύεται εκ των έσω, και το γνωρίζουμε από πολύ παλιά αυτό». Ο Τραμπ «είναι ο άνθρωπος που δεν θα έπρεπε να έχει ποτέ εξουσία» αναφέρει η καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών και Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι.
Και τι προοιωνίζει μία δεύτερη θητεία του; «Έναν σκοταδισμό με νόμους που θα περιορίσουν τα δικαιώματα των γυναικών, τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Θα υπάρξουν επιπτώσεις από το περιβάλλον, πεδίο στο οποίο επιδιώκεται περιορισμός του ρόλου της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στην προστασία του, έως το καίριο ζήτημα της Υγείας, καθώς θέλουν να καταργήσουν το Obamacare, να ιδιωτικοποιήσουν το σύστημα συνταξιοδότησης, και όλα αυτά θα έχουν τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις για τη χώρα και για τους πολίτες των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων. Όλα αυτά βρίσκονται στο τραπέζι μαζί με πολλά άλλα», αναφέρει.
«Θα υπάρξει αλλαγή κατεύθυνσης στη διεθνή σκηνή, οι Ρώσοι μπορεί να μείνουν ‘ανεξέλεγκτοι’, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή ίσως οδεύσει προς το χειρότερο, αλλά μπορεί να ανακύψουν ζητήματα και εντός της αμερικανικής ηπείρου, διότι ο Τραμπ έχει εκφράσει την πρόθεση να στείλει στρατό στη Λατινική Αμερική για να λήξει το ζήτημα της διακίνησης ναρκωτικών», συνεχίζει η κα Φιλήνδρα και προσθέτει ότι στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών μπορεί να δούμε σε ρόλο «φρουράς» του Τραμπ ακραία στοιχεία και τους συλληφθέντες για την εισβολή στο Καπιτώλιο, την 6η Ιανουαρίου του 2021, που ο ίδιος έχει προαναγγείλει ότι θα αποφυλακίσει, εφόσον επανέλθει στην προεδρία. «Αυτά που υπήρξαν στην Ευρώπη κατά το Μεσοπόλεμο θα τα δούμε εδώ», λέει, ενώ παράλληλα τονίζει πως ο ναρκισσισμός του Τραμπ τον καθιστά επικίνδυνα ευάλωτο στη χειραγώγηση από ξένους παράγοντες τύπου Πούτιν.
Στο ερώτημα πώς τελικά φθάσαμε ως εδώ και για τις ευθύνες του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος για την κανονικοποίηση της ρητορικής Τραμπ, η Αλεξάνδρα Φιλήνδρα σχολιάζει πως είναι απόρροια μίας καθαρά στενής και κοντόφθαλμης αντίληψης, μπροστά στο πολιτικό κέρδος, επιπλέον, όμως, ένα μεγάλο ποσοστό όσων ελέγχουν σήμερα το κόμμα είναι «true believers», πιστεύουν όσα λένε. «Έχεις έναν άνθρωπο που δεν έχει όρια και ως κόμμα βλέπεις στενά με καθαρά συναλλακτικές πολιτικές, κοιτάς μόνο πώς να κερδίσεις τις επόμενες εκλογές και δεν βλέπεις τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για τη χώρα. Πρώτα τον δέχθηκαν και όταν υπήρξε η ευκαιρία να τον περιορίσουν, σε πρώτη φάση με τη διαδικασία της μομφής, και έπειτα με το να στηρίξουν τις δικαστικές προσπάθειες, δεν το έκαναν», δηλώνει η κα Φιλήνδρα.
«Εάν εκλεγεί ο Τραμπ, θα κυνηγήσει τους αντιπάλους του, πρόσωπα που τον έχουν επικρίνει δημόσια θα βρεθούν στο στόχαστρο. Ήδη γνωρίζουμε ότι έχουν ασκηθεί πιέσεις στις φορολογικές υπηρεσίες και το υπουργείο Δικαιοσύνης να ξεκινήσουν έρευνες για τον Τζέιμς Κόμι [σ.σ. πρώην διευθυντή του FBI] και για άλλα άτομα που κατατάσσει στους εχθρούς του», επισημαίνει η κα Φιλήνδρα, συμπληρώνοντας πως το ζήτημα είναι όμως τι θα κάνει ο Ντόναλντ Τραμπ και αν δεν νικήσει. Ουδεμία ένδειξη δίνει ότι θα αναγνωρίσει ενδεχόμενη ήττα και ο κίνδυνος πολιτικής βίας είναι υπαρκτός.
Στο πλέον κρίσιμο πεδίο, στο οποίο θα κριθεί η αναμέτρηση, αυτό της οικονομίας, η Αλεξάνδρα Φιλήνδρα έρχεται να επισημάνει πως και η οικονομία έχει γίνει τα τελευταία χρόνια μέρος αυτού που αποκαλούμε expressive politics -«δηλαδή αυτό που εκφράζουμε στις δημοσκοπήσεις για το τι πιστεύουμε για την οικονομία δεν είναι η πραγματικότητα της οικονομίας, είναι αυτό που ως μέλη ενός κόμματος θεωρούμε ότι πρέπει να πούμε, με αποτέλεσμα να έχει αποσυνδεθεί η πραγματικότητα της οικονομίας με το πώς εμείς εκφραζόμαστε γι’ αυτήν».
Σαφώς υπάρχει ζήτημα κόστους ζωής και πληθωρισμού, μας απαντά ερωτηθείσα σχετικά με την πραγματικότητα της μεσαίας τάξης, όμως επισημαίνει πως, εν μέρει αυτό συμβαίνει γιατί ειδικά στις μεγάλες πόλεις έχουν αυξηθεί οι κατώτατοι μισθοί τα τελευταία χρόνια. «Βλέπεις τιμές αυξημένες, αλλά αυτό συμβαίνει διότι πλέον ο κατώτατος μισθός έχει διαμορφωθεί στα 15 δολάρια την ώρα. Τα πιο χαμηλά κοινωνικά στρώματα έχουν ανέβει σημαντικά, υπάρχουν άνθρωποι που έχουν μετακινηθεί προς τη μεσαία τάξη. Εκεί όπου υπάρχει μεγάλο ζήτημα είναι η στέγαση, που αποτελεί ένα μακροχρόνιο πρόβλημα, αλλά γενικά υπάρχουν δουλειές, η ανεργία είναι πολύ χαμηλή και γενικά δεν μπορείς να πεις ότι η οικονομία είναι κακή, και υπό άλλες συνθήκες ο κόσμος θα το έβλεπε αυτό. Η οικονομία αυξήθηκε κατά 2,8% στο τρίτο τρίμηνο και υπήρξαν 233.000 νέες θέσεις εργασίας τον Οκτώβριο. Αυτοί οι αριθμοί, υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να έχουν και την αντίστοιχη θετική επίδραση στην κοινή γνώμη. Δεν το βλέπουμε όμως αυτό», αναφέρει.
Η κα Φιλήνδρα έχει εξηγήσει στο πρώτο μέρος της συνέντευξης που παραχώρησε στο Liberal πώς με «όχημα» το μεταναστευτικό, ο Ντόναλντ Τραμπ κατάφερε να παρεισφρήσει στην παραδοσιακή βάση των Δημοκρατικών, με τις δημοσκοπήσεις να τον εμφανίζουν σε τροχιά να καταγράψει ιστορική επίδοση για Ρεπουμπλικανό υποψήφιο, μεταξύ Αφροαμερικανών και ισπανόφωνων, ενώ αναφέρεται επίσης στα «όπλα» που έχει να αντιπαρατάξει η Κάμαλα Χάρις, το ζήτημα της προσέλευσης και την ψήφο των γυναικών.
Ως προς το πότε θα γνωρίζουμε εάν θα βρίσκεται η Κάμαλα Χάρις ή ο Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η Αλεξάνδρα Φιλήνδρα αναφέρει πως για να έχουμε τελικό αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι σημαντική η διαφορά ώστε να απομακρύνονται προσφυγές στα δικαστήρια, που σε κάθε περίπτωση θα υπάρξουν. Ανάλογα με την πολιτεία, επανακαταμέτρηση ψήφων γίνεται δεκτή όταν η διαφορά μεταξύ των δύο υποψηφίων κυμαίνεται μεταξύ του 0,5% και 1,0% των ψήφων. Αν η διαφορά είναι μεγαλύτερη, απορρίπτεται νέα καταμέτρηση.
Το ίδιο ισχύει και για τη νύχτα των εκλογών· εάν οι διαφορές είναι οριακές, τα αμερικανικά δίκτυα θα κηρύξουν την αναμέτρηση «too close to call» αδυνατώντας να κάνουν πρόγνωση για τον νικητή, και θα πρέπει να περιμένουμε το αποτέλεσμα, κάτι που μπορεί να διαρκέσει ημέρες ή και εβδομάδες, αναφέρει η Αλεξάνδρα Φιλήνδρα. Και όσον αφορά τις αμφίρροπες πολιτείες, σημειώνει: «Δεν μπορούμε να βλέπουμε τις αμφίρροπες ως ξεχωριστές μονάδες, στατιστικά δεν είναι ότι η Πενσιλβάνια, το Μίσιγκαν ή η Νεβάδα έχουν ξεχωριστές πιθανότητες αποτελέσματος η κάθε μία. Όλες αυτές οι πολιτείες είναι αμφίρροπες γιατί έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Πληθυσμιακά, ιδεολογικά, υπάρχει κάτι που τις συνδέει ως ‘swing states’, εξ ου και οι πιθανότητες είναι συνδεδεμένες -όπως θα ‘πάει’ η μία θα ‘πάνε’ και οι άλλες. Και γι’ αυτό το αποτέλεσμα, όσον αφορά το Κολλέγιο των Εκλεκτόρων, δεν θα είναι τόσο κοντινό, είτε επικρατήσει η Χάρις, είτε ο Τραμπ».
