Η Αμερική ψηφίζει σε μία από τις πλέον καθοριστικές αναμετρήσεις στην Ιστορία της· η μάχη είναι οριακή και εν μέσω κλίματος ακραίας πόλωσης και τοξικότητας ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίζεται σε τροχιά να επιτύχει ιστορική επίδοση για Ρεπουμπλικανό υποψήφιο μεταξύ Αφροαμερικανών και ισπανόφωνων ψηφοφόρων. Πώς με «όχημα» το μεταναστευτικό παρεισέφρησε στην παραδοσιακή βάση των Δημοκρατικών; Ποια είναι τα «όπλα» που έχει να αντιπαρατάξει η Κάμαλα Χάρις σε ένα πρωτοφανές σκηνικό για τις Ηνωμένες Πολιτείες, και πότε θα γνωρίζουμε τον νικητή των εκλογών;
Η Αλεξάνδρα Φιλήνδρα, καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών και Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι στο Σικάγο, μιλά στο Liberal και την Ευαγγελία Μπίφη αποκωδικοποιώντας τις τάσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες μια ανάσα πριν την κάλπη. Πρόκειται για το πρώτο μέρος της συνέντευξης που μας παραχώρησε η κα Φιλήνδρα, και επίκειται η δημοσιοποίηση του σκέλους στο οποίο παραθέτει το διακύβευμα για την παγκόσμια φιλελεύθερη Δημοκρατία και πως οφείλει να κινηθεί η Ευρώπη καθώς, ανεξαρτήτως επικράτησης Χάρις ή Τραμπ, «το τζίνι έχει βγει από το λυχνάρι».
Μία από τις πλέον σημαντικές μετατοπίσεις που έχουν καταγράψει οι δημοσκοπήσεις καθ' οδόν προς τις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου είναι η κινητικότητα Αφροαμερικανών και ισπανόφωνων ψηφοφόρων, ιδίως στην ομάδα των 18-30 ετών, προς το «στρατόπεδο» του Ντόναλντ Τραμπ, γεγονός που έχει καταλάβει μεγάλο χώρο στη δημόσια συζήτηση και τις αναλύσεις των μέσων ενημέρωσης, και η εξήγηση δεν είναι μονοδιάστατη.
Η Αλεξάνδρα Φιλήνδρα παραθέτει το συνολικό πλαίσιο εντός του οποίου έχει καταφέρει ο Τραμπ να διεισδύσει στις συγκεκριμένες εκλογικές ομάδες που παραδοσιακά στηρίζουν τον Δημοκρατικό Κόμμα, και τοποθετεί ως αφετηρία αυτής της «διαδρομής» την κίνηση του κυβερνήτη του Τέξας, Γκρεγκ Αμποτ, το τελευταίο έτος να μεταφέρει μαζικά μετανάστες από τα σύνορα προς τις βόρειες πολιτείες και μεγάλες πόλεις όπως Νέα Υόρκη, Σικάγο, Βοστόνη, Φιλαδέλφεια.
Όσο οι άνθρωποι αυτοί παραμένουν πρακτικά μετέωροι -καθώς οι διαδικασίες εξέτασης των αιτήσεων για παροχή πράσινης κάρτας δεν είναι ούτε απλές, ούτε άμεσες, και αν εργαστούν πριν λάβουν επίσημη άδεια κινδυνεύουν με απέλαση- οι πολιτείες αναλαμβάνουν το κόστος για τη στέγαση και τη σίτισή τους. Στη Νέα Υόρκη ειδικά απαγορεύεται με δικαστική απόφαση να υπάρχουν άστεγοι, και όταν αίφνης βρέθηκαν στην πόλη δεκάδες χιλιάδες μετανάστες, οι αρχές αναγκαστικά τους μετέφεραν σε ξενοδοχεία και άρχισαν να καταβάλλουν εκατομμύρια δολάρια για τη στέγαση και τη σίτισή τους. Είχαν νομική υποχρέωση να το πράξουν. Σε άλλες πόλεις, όπως το Σικάγο, εκχωρήθηκαν κοινοτικά κέντρα για τη φιλοξενία τους.
«Η οπτική που δημιουργήθηκε είναι ότι χιλιάδες κόσμου ήλθαν από τα σύνορα, δεν κάνουν τίποτα και τους πληρώνουν τρία γεύματα την ημέρα και στέγη», αναφέρει η κα Φιλήνδρα, επισημαίνοντας πως η όλη αυτή κατάσταση, την οποία και εκμεταλλεύθηκε ο Τραμπ, αποτέλεσε το έναυσμα για να έλθει στην επιφάνεια και η υποκρισία των Δημοκρατικών. «Διότι το μεταναστευτικό για 30 χρόνια ήταν το πρόβλημα των συνοριακών πολιτειών, και όταν ο Γκρεγκ Άμποτ το κατέστησε πρόβλημα των βόρειων πολιτειών, ξαφνικά η αντίδραση ήταν αντίστοιχη με αυτή που βλέπουμε στα σύνορα. Εμείς που είμαστε οι προοδευτικοί και οι δημοκρατικοί τους θέλουμε στα σύνορα, όταν είναι δίπλα μας δεν θέλουμε να πληρώσουμε», αναφέρει.
Στο Σικάγο ενδεικτικά, και σε γειτονιές όπου παραδοσιακά αποτελούν προπύργια των Δημοκρατικών, οι αντιδράσεις ήταν μεγάλες όταν χώροι που χρησιμοποιούνταν ως κοινοτικά κέντρα διατέθηκαν για τη στέγαση μεταναστών. Στις νότιες συνοικίες, όπου διαμένουν κυρίως Αφροαμερικανοί και ισπανόφωνοι, η κατάσταση εκτραχύνθηκε σε σημείο να δεχθεί βίαιη επίθεση δημοτική σύμβουλος όταν προσήλθε σε συνάντηση με τους κατοίκους. «Υπάρχει πολύ έντονος θυμός· αναμένουμε ότι σε μία πόλη δημοκρατική, όπως το Σικάγο, θα είναι μεγάλος ο αριθμός των Αφροαμερικανών και των ισπανόφωνων που θα ψηφίσουν από αντίδραση Τραμπ», δηλώνει η κα Φιλήνδρα, προσθέτοντας: «Και μπορεί αυτό να μην έχει ειδικό βάρος για αυτή καθαυτή την εκλογική έκβαση, δεδομένου ότι το Ιλινόι είναι δημοκρατική πολιτεία και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει, αλλά στη Φιλαδέλφεια για παράδειγμα, όπου υπήρξαν ανάλογα ζητήματα, θα μπορούσε να αποβεί έως και καθοριστικό».
Έτερο στοιχείο που καθοδηγεί την ψήφο μερίδας Αφροαμερικανών και ισπανόφωνων προς τον Τραμπ είναι ότι «μία συμπεριφορά δίχως όρια και δίχως κανέναν ηθικό φραγμό εκλαμβάνεται ως θάρρος και όχι θράσος», ο Τραμπ προβάλλεται ως ο «ισχυρός άνδρας» από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πολλούς podcasters δημοφιλείς στις συγκεκριμένες κοινότητες, και καθώς υφίσταται ζήτημα σεξισμού και ρατσισμού ειδικά οι πιο νέοι Αφροαμερικανοί και ισπανόφωνοι, που είναι οι πιο καταπιεσμένοι στη χώρα, βρίσκουν τον ασυγκράτητο λόγο Τραμπ να τους απελευθερώνει και κατά κάποιο τρόπο να τους ενδυναμώνει, εξηγεί η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Ιλινόι.
Εμβαθύνοντας περαιτέρω, παραπέμπει στο νέο βιβλίο «Defectors: The Rise of the Latino Far Right and What It Means for America» της δημοσιογράφου Πάολα Ράμος (ο πατέρας της είναι πολύ γνωστός δημοσιογράφος του ισπανόφωνου αμερικανικού δικτύου Univision), η οποία μέσα από μία περιοδεία της ανά τις ΗΠΑ επιδίωξε να καταγράψει πως σκέφτονται και πώς τοποθετούν τον εαυτό τους σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο ισπανόφωνοι με τους οποίους συνομίλησε, και οι οποίοι όχι μόνο ψηφίζουν Τραμπ αλλά ταυτίζονται και με πεποιθήσεις περί υπεροχής της λευκής φυλής, σύμφωνα με την κα Φιλήνδρα.
Ενδεικτική μία συνομιλία με Δομινικανή κομμώτρια στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης, η οποία στηρίζει Τραμπ και αντιτίθεται στο κίνημα Black Lives Matter. Στο ερώτημα γιατί, απαντά πως η ίδια δεν είναι μαύρη αλλά blanca oscura (σκούρα λευκή). «Μπορούν να βρουν ψυχολογικά τρόπους για να πουν ‘εγώ είμαι με αυτή την ομάδα’, να εξαιρεθούν και να είναι με αυτούς που θεωρούν ότι είναι καλύτεροι, να μπουν σε αυτό το γκρουπ και συναισθηματικά και πολιτικά», αναφέρει η Αλ. Φιλήνδρα.
Ως προς την έκβαση της εκλογικής αναμέτρησης η ψήφος Αφροαμερικανών και ισπανόφωνων νέων ανδρών είναι σημαντικός αλλά όχι καθοριστικός παράγοντας, καθώς καταγράφονται αντίθετες τάσεις, εξηγεί η ίδια. «Έχουμε την κινητικότητα Αφροαμερικανών και ισπανόφωνων προς τον Τραμπ, αλλά σε μεγάλο βαθμό έχουμε την αντίθετη κίνηση λευκών με πανεπιστημιακή μόρφωση προς την Κάμαλα Χάρις. Και βεβαίως οι γυναίκες έχουν μετακινηθεί πάρα πολύ προς τους Δημοκρατικούς, και επίσης αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι οι γυναίκες ψηφίζουν σε μεγαλύτερο βαθμό από τους άνδρες», επισημαίνει.
Όσον αφορά τη συμμετοχή στις κάλπες, η οποία θα έχει καίριο ρόλο σε μία τόσο οριακή αναμέτρηση, οι γυναίκες έχουν υψηλότερη προσέλευση και είναι πιο σταθερές στην ψήφο τους και φυσικά το ζήτημα των αμβλώσεων είναι κυρίαρχο, επισημαίνει η κα Φιλήνδρα. Η ίδια μιλά για μία μεγάλη τραγωδία με όλο και περισσότερες περιπτώσεις γυναικών που κινδυνεύει η ζωή τους μη λαμβάνοντας την απαιτούμενη ιατρική φροντίδα, επισημαίνοντας ότι καταγράφονται θάνατοι νεαρών γυναικών όπως πρόσφατα στο Τέξας, ενώ γυναίκες καταλήγουν με τόσο σοβαρά προβλήματα υγείας που δεν μπορούν να κάνουν παιδιά στο μέλλον.
Ένας άλλος παράγοντας που ανέκυψε εσχάτως και θα μπορούσε να βοηθήσει τους Δημοκρατικούς είναι ότι εν μέσω της θύελλας αντιδράσεων που πυροδότησε ο καταιγισμός ύβρεων και προσβολών κατά την πρόσφατη συγκέντρωση Τραμπ στο Μάντισον Σκουέαρ Γκάρντεν της Νέας Υόρκης, διάσημοι Πορτορικανοί καλλιτέχνες έχουν βγει μπροστά στο πλευρό της Κάμαλα Χάρις, ανάμεσά τους η Τζένιφερ Λόπεζ και ο Ρίκι Μάρτιν. «Εάν κατορθώσουν οι Δημοκρατικοί να συσπειρώσουν τους Πορτορικανούς και να τους οδηγήσουν στην κάλπη, αυτό θα είναι σημαντικό στοιχείο γιατί υπάρχουν μεγάλες κοινότητες για παράδειγμα στην Πενσιλβάνια, τη Φλόριντα και τη Τζόρτζια. Είναι σημαντικές οι κοινότητες Πορτορικανών σε αμφίρροπες πολιτείες, σε σημείο που θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά», εκτιμά.
Ως προς το πότε θα γνωρίζουμε εάν θα βρίσκεται η Κάμαλα Χάρις ή ο Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η Αλεξάνδρα Φιλήνδρα αναφέρει πως για να έχουμε τελικό αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι σημαντική η διαφορά ώστε να απομακρύνονται προσφυγές στα δικαστήρια, που σε κάθε περίπτωση θα υπάρξουν. Ανάλογα με την πολιτεία, επανακαταμέτρηση ψήφων γίνεται δεκτή όταν η διαφορά μεταξύ των δύο υποψηφίων κυμαίνεται μεταξύ του 0,5% και 1,0% των ψήφων. Αν η διαφορά είναι μεγαλύτερη, απορρίπτεται νέα καταμέτρηση.
Το ίδιο ισχύει και για τη νύχτα των εκλογών· εάν οι διαφορές είναι οριακές, τα αμερικανικά δίκτυα θα κηρύξουν την αναμέτρηση «too close to call» αδυνατώντας να κάνουν πρόγνωση για τον νικητή, και θα πρέπει να περιμένουμε το αποτέλεσμα, κάτι που μπορεί να διαρκέσει ημέρες ή και εβδομάδες, αναφέρει η Αλεξάνδρα Φιλήνδρα. Και όσον αφορά τις αμφίρροπες πολιτείες, σημειώνει: «Δεν μπορούμε να βλέπουμε τις αμφίρροπες ως ξεχωριστές μονάδες, στατιστικά δεν είναι ότι η Πενσιλβάνια, το Μίσιγκαν ή η Νεβάδα έχουν ξεχωριστές πιθανότητες αποτελέσματος η κάθε μία. Όλες αυτές οι πολιτείες είναι αμφίρροπες γιατί έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Πληθυσμιακά, ιδεολογικά, υπάρχει κάτι που τις συνδέει ως ‘swing states’, εξ ου και οι πιθανότητες είναι συνδεδεμένες -όπως θα ‘πάει’ η μία θα ‘πάνε’ και οι άλλες. Και γι’ αυτό το αποτέλεσμα όσον αφορά το Κολλέγιο των Εκλεκτόρων δεν θα είναι τόσο κοντινό, είτε επικρατήσει η Χάρις, είτε ο Τραμπ». Το ένα ζήτημα όμως είναι ποιος θα νικήσει, και το δεύτερο τι θα κάνει ο Ντόναλντ Τραμπ αν δεν νικήσει...
