Τους μύθους και τις αλήθειες γύρω από την παχυσαρκία αποσαφηνίζει στο Liberal η Διευθύντρια Εταιρικών υποθέσεων της Novo Nordisk κ. Μαίρη Καραγεώργου. Με ουσιαστική παρέμβασή της, αναδεικνύει τη σημασία της φαρμακευτικής καινοτομίας και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί προς όφελος των ασθενών, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής τους.
1) Η Novo Nordisk έχει ταυτιστεί τα τελευταία χρόνια στη συνείδηση του κοινού με καινοτόμες θεραπευτικές λύσεις (και) κατά της παχυσαρκίας. Υπάρχουν ακόμα μύθοι γύρω από το ζήτημα. Ποια είναι η δική σας αίσθηση, που δραστηριοποιείστε χρόνια στο χώρο της υγείας;
Σωστά εντοπίζετε μύθους που αποπροσανατολίζουν τη δημόσια συζήτηση. Θα αναφέρω ορισμένα παραδείγματα:
1ος μύθος: Η παχυσαρκία είναι μελλοντική απειλή.
Η αλήθεια είναι: Οι αριθμοί μαρτυρούν ότι η νόσος είναι παρούσα και άκρως απειλητική. Η Ελλάδα, μάλιστα, βρίκεται στις πρώτες θέσεις της παγκόσμιας κατάταξης.
2ος μύθος: Η παχυσαρκία είναι πρόβλημα αισθητικής.
Η αλήθεια είναι: Είναι νόσος και, μάλιστα, πολύ σοβαρή, απειλητική, υποτροπιάζουσα και παράγοντας κινδύνου για συννοσηρότητες. Η παχυσαρκία είναι ζήτημα δημόσιας υγείας κα όχι αισθητικής. Το μήνυμα προς τους ασθενείς πρέπει να είναι «Δες πέρα από τον καθρέφτη σου! Επισκέψου τον γιατρό σου και έλεγξε το βάρος σου και την καρδιά σου!».
3ος μύθος: Το φορτίο της παχυσαρκίας είναι μόνο κοινωνικό.
Η αλήθεια είναι: Πέρα από το κοινωνικό φορτίο, η παχυσαρκία έχει εξίσου μεγάλο οικονομικό φορτίο. Μελέτη, που χρηματοδοτήθηκε από τη Novo Nordisk, με θέμα την οικονομική επιβάρυνση της παχυσαρκίας σε ένα φάσμα συννοσηροτήτων που σχετίζονται με αυτή, σε τέσσερις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Τσεχία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ρουμανία) κατέδειξε ότι η Ελλάδα καταγράφει το υψηλότερο κόστος για πολλές συννοσηρότητες, όπως η στηθάγχη, η χρόνια νεφρική νόσος και η καρδιακή ανεπάρκεια, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες. Ειδικότερα, το κόστος της καρδιακής ανεπάρκειας είναι 2.5 φορές υψηλότερο από τις άλλες χώρες. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές πιέσεις λόγω της παχυσαρκίας, με το κόστος να ανέρχεται στο 2,2% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Αυτό σημαίνει ότι τα εθνικά συστήματα υγείας και οι ασφαλιστικοί φορείς καλούνται να καλύψουν ένα υπέρογκο κόστος που συνεπάγεται η αντιμετώπιση των συννοσηροτήτων της παχυσαρκίας.
4ος μύθος: Αρκούν οι πολιτικές πρόληψης της παχυσαρκίας.
Η αλήθεια είναι: Η ανάγκη για ενίσχυση των πολιτικών πρόληψης είναι αυτονόητη. Ωστόσο, η πρόληψη από μόνη της δεν αρκεί. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει αναγνωρίσει ότι η ανάσχεση της αυξητικής τάσης του επιπολασμού της παχυσαρκίας παγκοσμίως απαιτεί φαρμακοθεραπεία εκτός από την πρόληψη (75η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας, ΠΟΥ, Μάϊος 2022). Σήμερα, υπάρχουν διαθέσιμες καινοτόμες, εξαιρετικά αποτελεσματικές θεραπείες για τη διαχείριση της νόσου. Στο οικοσύστημα της παχυσαρκίας η Novo Nordisk αποτελεί μέρος της λύσης του προβλήματος. Συνδιαλέγεται με τις αρχές για την χάραξη πολιτικών διαχείρισης, ενημερώνει και ευαισθητοποιεί το κοινό για τη νόσο μέσα από καμπάνιες και παρέχει καινοτόμες θεραπευτικές λύσεις, όπως την πρώτη αποζημιούμενη θεραπεία για τη νόσο στην Ελλάδα.
5ος μύθος: Η παχυσαρκία απασχολεί μόνο την ιατρική κοινότητα.
Η αλήθεια είναι: Τα σύνθετα και πολυπαραγοντικά προβλήματα, όπως η παχυσαρκία, απαιτούν συστράτευση όλων: της πολιτείας, της ιατρικής κοινότητας, των ασθενών, της φαρμακοβιομηχίας, του τύπου. Κανείς δεν περισσεύει. Θα το πάω και ένα βήμα παρακάτω. Δεδομένης της ελλιπούς δημόσιας χρηματοδότηση για την υγεία, οφείλουμε να αναζητήσουμε και συνέργειες μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα προς όφελος των ασθενών και του συστήματος.
2) Κυρία Καραγεώργου, ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος; Πιστεύετε ότι η παρατεταμένη κρίση στον φαρμακευτικό τομέα μπορεί να οδηγήσει και σε αποσύρσεις φαρμάκων από την ελληνική αγορά;
Οι προκλήσεις είναι πολλές και οδηγούν σε αύξηση της ζήτησης για νέες θεραπείες και υπηρεσίες υγείας. Ενώ, όμως, καταγράφεται μια αύξηση της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης τα τελευταία χρόνια, αυτή δεν συνοδεύεται με αντίστοιχη αναπροσαρμογή της δημόσιας χρηματοδότησης από την Πολιτεία. Η μη επαρκής φαρμακευτική δαπάνη αποτελεί πλέον σοβαρό εμπόδιο για την πρόσβαση των ασθενών στις καινοτόμες θεραπείες. Αρκεί να σκεφτείτε ότι από τα 221 νέα πρωτότυπα φάρμακα, μόνο 43 (19%) είναι σήμερα διαθέσιμα και αποζημιώνονται στην ελληνική αγορά. Τα υπόλοιπα 178 (81%) δεν αποζημιώνονται (πρόσφατη μελέτη IQVIA για τη διαθεσιμότητα νέων φαρμάκων στην Ελλάδα στο διάστημα 2020 – 2023).
Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει ο κλάδος στη μεταμνημονιακή εποχή είναι η περιορισμένη δημόσια χρηματοδότηση, γεγονός που δημιουργεί σημαντικά εμπόδια στην πλήρη αξιοποίηση της φαρμακευτικής καινοτομίας προς όφελος των ασθενών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι Έλληνες ασθενείς να μην καρπώνονται τα οφέλη της φαρμακευτικής καινοτομίας. Ο μηχανισμός των υποχρεωτικών επιστροφών (clawbacks και rebates), αν και εισήχθη ως προσωρινό μέτρο κατά τη μνημονιακή περίοδο, έχει εξελιχθεί σε μια μόνιμη πρακτική που παραμένει νομοθετημένη έως το 2025. Το αποτέλεσμα είναι ένα ιδιαίτερα απαιτητικό περιβάλλον για τις φαρμακευτικές εταιρείες, οι οποίες καλούνται να καλύπτουν ένα σημαντικό μέρος του κόστους των φαρμάκων που διατίθενται στους ασθενείς.
Από το 2022, παρατηρείται πως η κρατική χρηματοδότηση υπολείπεται των υποχρεωτικών επιστροφών, δημιουργώντας επιπλέον πίεση στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, οι οποίες, παρά την εμπορική τους φύση, έχουν επιδείξει αξιοσημείωτη κοινωνική ευαισθησία. Ωστόσο, η συνεχής υπέρβαση των οικονομικών τους ορίων θέτει πλέον σε κίνδυνο τη βιωσιμότητά τους, γεγονός που ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά την πρόσβαση των ασθενών τόσο στις υπάρχουσες θεραπείες όσο και στις μελλοντικές καινοτόμες επιλογές.
Η πολιτεία καλείται να εξετάσει το ζήτημα με προσοχή και να αναλάβει τις απαραίτητες πρωτοβουλίες, προκειμένου να διασφαλιστεί ένα βιώσιμο και δίκαιο πλαίσιο, που θα εξασφαλίζει τη συνεχή και ισότιμη πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε καινοτόμες θεραπευτικές λύσεις.
