Μία «χρυσή ευκαιρία» για τον ελεύθερο κόσμο να απαλλαγεί η Μέση Ανατολή από τα «πλοκάμια» των μουλάδων του Ιράν «βλέπει» στην παρούσα συγκυρία ο καθηγητής Ούζι Ράμπι, διευθυντής του Κέντρου Μεσανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών «Μοσέ Νταγιάν» στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, μιλώντας στο Liberal και την Ευαγγελία Μπίφη. Εκφράζει, όμως, επιφυλάξεις για την αποφασιστικότητα της Δύσης, ενώ για τον Λίβανο τονίζει ότι το Ισραήλ θα κάνει «ό,τι πρέπει να κάνει» για την ασφάλεια των πολιτών του.
«Εισερχόμαστε σε μία πολύ δραματική φάση, εντελώς διαφορετική κατά δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι ότι το Ιράν επιτίθεται για δεύτερη φορά ευθέως στο Ισραήλ, αλλά αυτή τη φορά με βαλλιστικούς πυραύλους. Οι ιθύνοντες χάραξης πολιτικής στο Ισραήλ δηλώνουν ότι αυτό που θα προσμετρήσουν δεν είναι τα αποτελέσματα, αλλά οι προθέσεις. Και από τη στιγμή που η πρόθεση ήταν να επιφέρουν πλήγμα στο Ισραήλ, θα υπάρχει κάποια πολύ ισχυρή αντίδραση», επισημαίνει ο διακεκριμένος πανεπιστημιακός με ειδίκευση σε θέματα Μέσης Ανατολής και ασφάλειας.
Και η μορφή της αντίδρασης αυτής; «Δεν γνωρίζω πώς θα αποφασίσει να απαντήσει το Ισραήλ στο Ιράν, ωστόσο εκτιμώ πως έχει έλθει πλέον η στιγμή να τεθούν στο στόχαστρο υποδομές, όπως πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, αλλά από την άλλη πλευρά σε μία τέτοια περίπτωση θα εκτινάσσονταν οι τιμές του πετρελαίου και αυτό δεν είναι καλό για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον ελεύθερο κόσμο. Υπάρχει η πιθανότητα να αντιμετωπιστεί το ζήτημα των πυρηνικών εγκαταστάσεων, όμως κάτι τέτοιο θα ήταν εξαιρετικά περίπλοκο για το Ισραήλ να το κάνει μόνο του, και υπάρχει φυσικά πάντα και η δυνατότητα εξόντωσης των ηγετών τους, όπως συνέβη με τον Χασάν Νασράλα και άλλες ηγετικές μορφές, αλλά αυτό επίσης δείχνει λιγότερο πιθανό».
Ο Ούζι Ράμπι επισημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «προειδοποίησαν με «πολύ έντονο τρόπο» το Ιράν να μην προχωρήσει για δεύτερη φορά σε άμεση επίθεση κατά του Ισραήλ, μεταφέροντας ότι οι συνέπειες για την Ισλαμική Δημοκρατία θα είναι πολύ σοβαρές. Το Ιράν, ωστόσο, το έπραξε. Οι Ηνωμένες Πολιτείες στάθηκαν δίπλα στο Ισραήλ αναχαιτίζοντας επίσης πυραύλους στο πλαίσιο μίας άκρως επιτυχημένης ισραηλινής απόκρουσης της επίθεσης· αναγνωρίζουν σαφώς το δικαίωμα στο Ισραήλ να αντιδράσει, αλλά μένει να διαφανεί εάν οι ίδιες θα αναλάμβαναν έναν πιο ενεργό ρόλο στην απάντηση αυτή», επισημαίνει ο καθηγητής Ράμπι. Ο ίδιος δεν διαβλέπει έναν πιο ενεργό αμερικανικό ρόλο -«αλλά υπάρχουν πάντα εκπλήξεις», λέει.
Η προσωπική «ανάγνωση» του Ούζι Ράμπι όσον αφορά τα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί στη Μέση Ανατολή είναι πως προβάλλεται «μία χρυσή ευκαιρία για τον ελεύθερο κόσμο να σώσει το Ιράν» και να απαλλαγεί η Μέση Ανατολή από το θεοκρατικό καθεστώς. Ωστόσο, δεν είναι αυτό το οποίο στην πράξη αναμένει. Το αποδίδει περισσότερο σε «ευσεβή πόθο», αναγνωρίζοντας ότι η Δύση βρίσκεται ενώπιον των δικών της ζητημάτων και λέγοντας ότι δεν γίνεται κατανοητή η «χρυσή ευκαιρία», στην οποία ο ίδιος αναφέρεται. Επιμένει, όμως, πως αυτή είναι η στιγμή μίας καθεστωτικής αλλαγής στο Ιράν.
Σε κάθε περίπτωση, υπογραμμίζει ότι το Ισραήλ «πρέπει να κάνει αυτό που πρέπει να κάνει». Όσον αφορά τον Λίβανο αναφέρει πως το Ισραήλ δεν θα σταματήσει έως ότου διασφαλίσει ότι οι εκτοπισθέντες κάτοικοι του βορρά μπορούν να επιστρέψουν με ασφάλεια (σ.σ. από την 8η Οκτωβρίου, όταν ξεκίνησαν οι επιθέσεις της Χεζμπολάχ, οι εκτοπισμένοι του βορρά ανέρχονται σε 70.000, ενώ 30.000 είναι οι εκτοπισμένοι στην περιμετρική της Γάζας), και τονίζει ότι «οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία θα πρέπει να παρέχει στο Ισραήλ τη δυνατότητα να εισέρχεται εντός και εκτός Λιβάνου, όπως συμβαίνει στη Δυτική Όχθη, εφόσον υπάρχουν ενδείξεις από τις υπηρεσίες Πληροφοριών ότι η Χεζμπολάχ ανασυντάσσεται και επανεξοπλίζεται».
«Το Ισραήλ δεν μπορεί να επιτρέψει αυτοί οι εγκληματίες να βρίσκονται κοντά στους πολίτες, είτε στο βορρά, είτε στο νότο, και γι’ αυτό πρέπει να εγκαθιδρυθεί μία περίμετρος για να μπορέσουν αυτοί οι άνθρωποι να νιώθουν ασφαλείς, αλλιώς δεν θα επιστρέψουν», αναφέρει ο Ούζι Ράμπι, προσθέτοντας: «Αυτό είναι που μπορεί να κάνει το Ισραήλ και φυσικά όσον αφορά τον πόλεμο με το Ιράν θα σταθεί μόνο του, εάν ο ελεύθερος κόσμος δεν συνειδητοποιήσει πως το Ισραήλ στην πραγματικότητα θέτει κάποιες νέες πλατφόρμες που μπορούν να αλλάξουν τη γεωπολιτική της Μέσης Ανατολής για καλό σκοπό».
Ρωτώντας τον καθηγητή Ράμπι πού οδηγούμαστε πλέον όσον αφορά το Ιράν, εκτιμά πως μπορεί να εισέλθουμε σε ένα κύκλο αντιποίνων, όμως αυτή τη φορά το Ισραήλ θα είναι πολύ πιο σκληρό στην αντίδρασή του. «Δεν γνωρίζουμε ποιο θα είναι το ''end game'' γιατί υπάρχει πάντα η πιθανότητα μετά την αντίδραση του Ισραήλ, να αντιδράσει εκ νέου του Ιράν» αναφέρει θεωρώντας πάντως ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να πατήσουν το «φρένο» εν όψει και των προεδρικών εκλογών της 5ης Νοεμβρίου.
Θα μπορούσαν όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες να συρθούν σε έναν πόλεμο; «Το Ιράν δεν έχει τη φιλοδοξία ενός περιφερειακού πολέμου, αυτό που λένε είναι ότι πήραν εκδίκηση για την εξόντωση του Ισμαήλ Χανίγια, του Χασάν Νασράλα και των υπολοίπων. Σε αυτή τη φάση λένε ότι πήραν εκδίκηση, και σταματούν. Όμως όταν το Ισραήλ απαντήσει, το Ιράν μπορεί να συνεχίσει. Αν κάνετε εσείς σε εμάς αυτό, δείτε εμείς τι μπορούμε να κάνουμε σε εσάς», απαντά τηρώντας και ο ίδιος στάση αναμονής, ενώ υπογραμμίζει επίσης ότι πέραν του γοήτρου του, το Ιράν έπρεπε να επιχειρήσει να διασώσει και τα πλοκάμια του τρομοκρατικού δικτύου που έχει στήσει, και αποτελούν θεμελιώδη βραχίονα της στρατηγικής του, και τώρα βλέπει να καταστρέφονται.
Η προσωπική άποψη του Ούζι Ράμπι όσον αφορά την ισραηλινή στάση είναι πως θα πρέπει να κινηθεί προς την ενθάρρυνση καθεστωτικής αλλαγής στο Ιράν προς όφελος των πολιτών του και του κόσμου. «Εκτιμώ ότι αυτό που πρέπει να κάνει το Ισραήλ είναι να απονομιμοποιήσει το καθεστώς προκαλώντας ζημιά σε πολλές ενεργειακές εγκαταστάσεις στο Ιράν, όπως σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, καθώς αυτό θα πυροδοτούσε τριβές ανάμεσα στον πληθυσμό του Ιράν και το καθεστώς - ένα πολύ σκληρό και βάναυσο καθεστώς. Και αυτό ελπίζω θα σηματοδοτούσε την αρχή του τέλους του. Η καθεστωτική αλλαγή είναι αυτό που θεωρώ ότι ο ελεύθερος κόσμος, μαζί φυσικά, θα μπορούσε να ενορχηστρώσει, αλλά και πάλι αυτό φαίνεται να είναι κάτι σαν ευσεβής πόθος», λέει.
Στο αν θα μπορούσε πράγματι αυτή να είναι η στιγμή μίας καθεστωτικής αλλαγής στο Ιράν, ο καθηγητής Ράμπι απαντά: «Αν δεν είναι τώρα, δεν θα είναι ποτέ. Αυτή είναι η χρυσή ευκαιρία, και αν ο ελεύθερος κόσμος δεν μπορεί να το συνειδητοποιήσει και να το αντιληφθεί, αυτό είναι πρόβλημα. Και το πρόβλημα είναι πως αν αναβάλλουμε τα πάντα για να μην λάβουμε σκληρές αποφάσεις όταν ο καιρός είναι σωστός, και ο καιρός είναι σωστός τώρα, τότε δεν θα είναι ποτέ», επισημαίνει για να διασαφηνίσει σε κάθε περίπτωση πως το Ισραήλ και υποστηρίζεται και είναι πολύ ευγνώμων στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ως «κλείσιμο», ο καθηγητής Ούζι Ράμπι μας μεταφέρει πώς μεταλλάσσεται η νοοτροπία του Ισραήλ μετά την 7η Οκτωβρίου. «Το Ισραήλ αλλάζει, και αυτή τη φορά προς το θετικό αν με ρωτάτε, γιατί τώρα καταλαβαίνει ποιοι είναι οι εχθροί, γνωρίζει ότι δεν υπάρχουν συμβιβασμοί και η μέση οδός δεν είναι επιλογή, και πως πρόκειται για την επιβίωσή του». Τώρα, το Ισραήλ «αλλάζει στάση, συμπεριφορά και πολιτική, γνωρίζοντας ότι όταν αναβάλεις να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα, θα καταβάλεις βαρύ τίμημα, και αυτός είναι ο κανόνας στη Μέση Ανατολή». Μιλά για αλλαγή αντίληψης με το Ισραήλ να απομακρύνεται από αμιγώς αμυντική στάση προς προληπτική δράση, να ανακτά πρωτοβουλία και να σκέφτεται «έξω από το κουτί».
«Το Ισραήλ καταλαβαίνει ότι στη Μέση Ανατολή αν στην πραγματικότητα δαπανήσεις την ενέργειά σου αναζητώντας συμφωνία ή ομαλοποίηση με εκείνους που δολοφονούν τους Ισραηλινούς, θα είναι χάσιμο χρόνου. Αν θέλεις να κάνεις μία συμφωνία, φρόντισε από πριν να δείξεις ποιος είναι ο ισχυρότερος διότι χωρίς αυτό δεν θα έχεις μία συμφωνία που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντά σου. Στο τέλος θα έχουμε μία συμφωνία με τους ‘κακούς’, πρέπει να την έχουμε, αλλά εξαρτάται τι θα ορίσουμε για τη συμφωνία και πόσοι ισχυροί είμαστε, συνεπώς η στρατιωτική φάση είναι πολύ απαραίτητη. Δεν μπορείς να πας κατευθείαν σε συμφωνία δίχως να έχει προηγηθεί η στρατιωτική φάση», δηλώνει.
Όσον αφορά την προχθεσινή τρομοκρατική επίθεση στη Γιάφα του Τελ Αβίβ που αφαίρεσε επτά ζωές, ανάμεσά τους εκείνην του 25χρονου Έλληνα πολίτη Ιωνά Καρούση, κατοίκου Ιερουσαλήμ, ο Ούζι Ράμπι αναφέρει πως οι δύο δράστες προέρχονταν από τη Χεβρώνα της Δυτικής Όχθης που λόγω της βαθιάς αδυναμίας της Παλαιστινιακής Αρχής υπό τον Μαχμούντ Αμπάς έχει μετατραπεί πλέον σε προπύργιο της Χαμάς. «Όπως και την 7η Οκτωβρίου, νέοι με όπλα σκοτώνουν βάναυσα, σφαγιάζουν όποιον βρίσκεται μπροστά τους», δηλώνει και προσθέτει πως αυτό είναι εν πολλοίς αποτέλεσμα της εκπαίδευσης και του θρησκευτικού ριζοσπαστισμού. «Η περιοχή της Χεβρώνας ανήκει στην Ιουδαία, γεγονός που σημαίνει ότι παρατηρείται διάχυση από τη Σαμάρεια στην Ιουδαία, και η Παλαιστινιακή Αρχή στέκεται ανήμπορη να αντιμετωπίσει την κατάσταση» αναφέρει.
* Πριν τη συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Ούζι Ράμπι στη σκιά του μπαράζ των ιρανικών βαλλιστικών πυραύλων εναντίον του Ισραήλ, είχαμε συναντήσει τον διακεκριμένο καθηγητή του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ κατά τη διάρκεια αποστολής δημοσιογράφων και ακαδημαϊκών στο Ισραήλ από τις 22 έως τις 27 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της οποίας μας παρείχε εκτενή ενημέρωση για τη μεγάλη γεωπολιτική εικόνα πίσω από τις φωτιές που τυλίγουν τη Μέση Ανατολή, το ρόλο και το «εγχειρίδιο» δράσης της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, και την οδό διά της οποίας μπορεί να υψωθεί τείχος απέναντί του. Σχετικό άρθρο με την ενημέρωση του Ούζι Ράμπι προς την αποστολή επίκειται να δημοσιευτεί στο Liberal.
