Παρά τη μικρή διάρκεια ζωής της, η μη κερδοσκοπική γκαλερί State of Concept στην Αθήνα, την οποία ίδρυσε η επιμελήτρια Ηλιάνα Φωκιανάκη το 2013, είναι ένας από τους πιο προβεβλημένους στο εξωτερικό ελληνικούς οργανισμούς σύγχρονης τέχνης, τόσο για τις εκθέσεις και τα προγράμματα που φιλοξενεί όσο και για το μοντέλο του. Η Φωκιανάκη ίδρυσε το χώρο σε μια περίοδο που είχε γίνει πλέον σαφές ότι η κρίση είχε έρθει στην Ελλάδα για να μείνει και τα πράγματα είχαν αρχίσει να φαίνονται δυσοίωνα για την εγχώρια εικαστική σκηνή. Όπως μας είπε, όμως, όταν ίδρυσε τον οργανισμό σκεφτόταν "την Ελλάδα ως ένα κράτος που πρέπει να ξανασκεφτεί την ταυτότητα του, αλλά και τη σύγχρονη τέχνη σε κρίση και πως περνάει μια περίοδο όπου επαναπροσδιορίζεται."
Αυτή η στάση της απέναντι στα πράγματα αποδείχθηκε σωστή, καθώς χάρη στο πείσμα της και στις διεθνείς συνεργασίες που έχει συνάψει, η State of Concept κάθε χρόνο μεγαλώνει και επεκτείνεται, προβάλλοντας ένα θετικό πρόσωπο για τη δυναμική της σύγχρονης τέχνης της Ελλάδας. Το άμεσο μέλλον διαγράφεται ακόμη πιο ελπιδοφόρο, καθώς, όπως πληροφορηθήκαμε, η State of Concept θα κάνει μια συνοπτική παρουσίαση του προγράμματός της τα τελευταία 4 χρόνια τόσο στο Παρίσι όσο και στο Σαν Φρανσίσκο από Οκτώβριο έως Δεκέμβριο, στην έκθεση με τίτλο "State (in) Concepts". Επικοινωνήσαμε, λοιπόν, μαζί της για να μάθουμε πώς θεωρεί ότι συμβάλει με αυτόν τον τρόπο, αλλά και ως συνεπιμελήτρια της Kunsthal Extra City στην Αμβέρσα για τα επόμενα τρία χρόνια, στην προβολή της ελληνικής σύγχρονης τέχνης στο εξωτερικό.
Συνέντευξη στην Αννίτα Αποστολάκη
H State of Concept παρουσιάζεται φέτος στο Ίδρυμα KADIST στο Παρίσι. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το πλαίσιο αυτής της συνεργασίας;
Η συνεργασία προέκυψε μέσα από την αλληλοεκτίμηση του ιδρύματος και της State of Concept. Το KADIST παρακολουθούσε την εκθεσιακή μας δραστηριότητα, και ήδη είχαμε προτείνει σε αυτούς έλληνες καλλιτέχνες με ενδιαφέρουσα δουλειά. Για παράδειγμα, στην έκθεση μας "Through the Fog", η Χρυσάνθη Κουμιανάκη παρουσίασε το έργο Down with the Abstract. Long Live the Ephemeral! (2016), το οποίο παρουσίασε και φέτος στο KADIST σε μια ομαδικη έκθεση. Οπότε, η πρόσκληση ήρθε μετά από συζητήσεις και κοινά ενδιαφέροντα για την επιμελητική πρακτική.
Η έκθεση θα είναι μια νέα μετάφραση της εκθεσιακής μας δραστηριότητας τα τελευταία τέσσερα χρόνια, με παραγωγές νέων έργων από δύο ξένους και δύο έλληνες που είχαν ατομικές εκθέσεις σε εμάς: τους Μαργαρίτα Μποφιλίου, Αλέξανδρο Τζάννη, Jonas Staal και Laure Prouvost. Το υπόλοιπο πρόγραμμα αφορά προβολές έργων εικαστικών που έχουμε εκθέσει ή θα εκθέσουμε τον προσεχή χρόνο.
Η ιδέα πίσω από την έκθεση αφορά το όνομα του οργανισμού: "State of Concept", δηλαδή "Κράτος εν τη Σκέψη", σε μια ελέυθερη μετάφραση, ή "Κατάσταση εν τη Σκέψη", γιατί το state στα αγγλικά σημαίνει και κράτος και κατάσταση. Όταν ίδρυσα τον οργανισμό ήταν εν μέσω κρίσης και σκεφτόμουν την Ελλάδα ως ένα κράτος που πρέπει να ξανασκεφτεί την ταυτότητα του, αλλά σκεφτόμουν και τη σύγχρονη τέχνη σε κρίση και πως περνάει μια περίοδο όπου αναπροσδιορίζεται. Η έκθεση, λοιπόν, περιστρέφεται γύρω από το ερώτημα: μπορεί ένας μικρός οργανισμός με εκθεσιακή δραστηριότητα στην Ελλάδα της κρίσης, να λειτουργήσει έστω και φαντασιακά ως ένα κράτος εν κράτει; Αυτόνομα; Και τι μπορεί να σημαίνει αυτό ως πεδίο για να εμπνευστεί ένας επιμελητής μια παρουσίαση.
Άποψη του έργου Down with the Abstract. Long Live the Ephemeral! (2016) της Χρυσάνθης Κουμιανάκη στη State of Concept © State of Concept
Πώς πιστεύετε ότι θα βοηθήσει τη State of Concept, ως μη κερδοσκοπική γκαλερί, η προβολή της στη FIAC, μία εμπορική φουάρ τέχνης;
Η State of Concept δεν εκθέτει στη φουάρ. Απλώς χάρη στη σημασία του ιδρύματος KADIST, η έκθεση μας αποτελεί μέρος του προγράμματος για τους VIP της φουάρ. Προφανώς αυτό θα βοηθήσει πάρα πολύ στην προώθηση της γκαλερί σε ένα ευρύτερο κοινό του εξωτερικού, αλλά και στην προώθηση των δύο Ελλήνων που παρουσιάζουμε, καθότι οι Έλληνες δεν έχουν ίσες ευκαιρίες με τους ξένους συναδέλφους τους.
Κάθε χρόνο ακούγεται όλο και περισσότερο η State of Concept στο εξωτερικό. Πώς αισθάνεστε για αυτήν τη διεθνή αναγνώριση και πόσο συμβάλλει σε αυτό που προσπαθείτε να κάνετε;
Είναι καταρχήν μεγάλη τιμή, είναι και δικαίωση, γιατί εργάζομαι τέσσερα χρόνια δωρεάν για να παράγουμε ένα πρόγραμμα για τους Αθηναίους και μη επισκέπτες μας. Βιοπορίζομαι αλλιώς για να μπορώ να κρατώ αυτόν τον εκθεσιακό χώρο ανοιχτό και είναι το μεράκι μου, οπότε με χαροποιεί ιδιαίτερα που συνάδελφοι και ιδρύματα στο εξωτερικό εκτιμούν και αναγνωρίζουν την προσπάθεια μας, αλλά και που ακούγεται η Αθήνα εκτός των τειχών.
Σκοπεύετε να προωθήσετε το έργο ελλήνων καλλιτεχνών ως συνεπιμελήτρια της Kunsthal Extra City στην Αμβέρσα; Τι ευκαιρίες θα λέγατε ότι σας προσφέρει αυτή η νέα θέση;
Ναι, ήδη περιλαμβάνεται ο Αντώνης Πίττας στην πρώτη μας έκθεση με τίτλο "Extra Citizen", που ανοίγει στις 8 Σεπτέμβρη. Και φυσικά στόχος μου είναι πάντοτε να βοηθάω όσο μπορώ στην παρουσίαση Ελλήνων στο εξωτερικό. Έχουμε εξαιρετικούς καλλιτέχνες, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει καθόλου κρατική στήριξη για αυτούς. Ελπίζω αυτό, από πλευρά ΥΠΠΟ, να αλλάξει και μετά την documenta στην Αθήνα. Σε σχέση με τις ευκαιρίες που μου προσφέρει, σαφώς και είναι μεγάλη τιμή ως ελληνίδα επιμελήτρια να έχω αυτήν τη θέση και να μπορώ να επιμεληθώ μια έκθεση σε μια χώρα και ένα ίδρυμα που έχει την οικονομική δυνατότητα να στηρίξει νέες παραγωγές, τεχνικά δύσκολες εγκαταστάσεις -είναι πραγματική ευτυχία αυτό για έναν επιμελητή. Από την άλλη, η πρόκληση ενός κοινού που είναι πολύ πιο "εκπαιδευμένο" στη σύγχρονη τέχνη και πολύ πιο απαιτητικό, είναι μεγάλη.
Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια για τη State of Concept;
Ήδη ετοιμάζουμε το πρόγραμμα μας για το 2019, το 2018 έχει φιξαριστεί και περιλαμβάνει ατομικές παρουσιάσεις εικαστικών από το εξωτερικό, τις οποίες θα ανακοινώσουμε από Σεπτέμβρη, αλλά και Ελλήνων, όπως η Λουκία Αλαβάνου, μια από τις πιο αγαπημένες μου εικαστικούς στην Ελλάδα, καθώς και ομιλίες εικαστικών, αλλά και συναδέλφων επιμελητών, όπως κάνουμε συνήθως, αλλά και μια νέα σειρά προβολών, μιας και ο εκθεσιακός μας χώρος μεγαλώνει.
State of Concept Athens, Τούσα Μπότσαρη 19, Κουκάκι, Αθήνα, www.stateofconcept.org
