Για τις προοπτικές και τους κινδύνους του ράλι στις Big Tech, τις ισοτιμίες, τις μετοχές και τα ομόλογα μιλάει στο Liberal ο Γιώργος Λαγαρίας. Ο Chief Economist της Mazars υπογραμμίζει τις προκλήσεις για τις μετοχές το 2025, εκτιμά πως «η αγορά χρωστάει μια καλή διόρθωση» και αναλύει τον τρόπο που θα έχτιζε ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο.
Συνέντευξη στον Νικόλα Ταμπακόπουλο
Αν θα θέλατε να βάλετε έναν τίτλο για την πορεία και την κατάσταση των αγορών της χρονιάς που κλείνει, αυτός ποιος θα ήταν;
«Και αν το ΑΙ είναι φούσκα;». Προερχόμενες ήδη από ένα εκπληκτικό 2023, οι παγκόσμιες μετοχές κέρδισαν 30% και οι αμερικανικές 36% (σε Ευρώ). Το 1/3 όμως αυτής της αύξησης ήταν μόνο επτά εταιρίες τεχνολογίας, με την Nvidia να τριπλασιάζει σχεδόν την αξία της σε ένα χρόνο. Οι δε αποτιμήσεις πλέον είναι στο κορυφαίο 10% της ιστορίας. Αν η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση αποδώσει απτούς καρπούς στην επόμενη τριετία, τότε οι τωρινές αποτιμήσεις κάπως μπορούν να δικαιολογηθούν. Αν όμως καθυστερήσει, τότε ίσως να μιλάμε και για φούσκα παρόμοια με το 1998.
Είδαμε μέσα στο 2024 τόσο τα assets που εμπεριέχουν ρίσκο όπως είναι οι μετοχές, όσο και τα assets που αποτελούν καταφύγια ασφαλείας όπως είναι ο χρυσός, να καταγράφουν αποδόσεις της τάξεως του +30%. Πώς εξηγείτε αυτήν την αντιφατική εικόνα;
Είναι σχετικά απλό. Ο πληθωρισμός είναι καλός τόσο για τις μετοχές, όσο και για το χρυσό, και κακός για τα ομόλογα, όπως έχουμε δει τα δύο τελευταία χρόνια. Επιπλέον, ο χρυσός επωφελείται από δύο ακόμα παράγοντες: την απο-δολαριοποίηση, που έχει οδηγήσει μεγάλες κεντρικές τράπεζες σε αγορές, και την αύξηση του ΑΕΠ της Ινδίας. Οι Ινδοί είναι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές λιανικού χρυσού στον κόσμο. Αποκτώντας περισσότερο πλούτο αποκτούν και περισσότερο χρυσό.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που θα επηρεάσουν τις αγορές συναλλάγματος, ομολόγων και μετοχών μέσα στο 2025;
Θεωρώ ότι υπάρχουν τρεις παράγοντες που πρέπει να προσέξουν οι επενδυτές.
Πρώτος και σημαντικότερος, είναι η πιθανή απορρύθμιση των τραπεζών στην Αμερική, και εν συνεχεία στη Βρετανία και την Ευρώπη. Μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να ξεκινήσει «πάρτι» στη Wall Street, ειδικά εφόσον έχει πραγματοποιηθεί μια σημαντική διόρθωση στην τεχνολογία.
Ο δεύτερος είναι οι εμπορικοί πόλεμοι. Αν εφαρμοστούν όλα όσα έχει εξαγγείλει ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος, δηλαδή μέσοι δασμοί 26% από 2,5% εκ μέρους των ΗΠΑ, τότε η ζημιά στην παγκόσμια οικονομία μπορεί να αποδειχτεί ανυπολόγιστη.
Ο τρίτος είναι η πορεία της Κίνας. Αν η οικονομία της βυθιστεί περαιτέρω στη δίνη της φούσκας των ακινήτων, τότε μπορεί να επηρεάσει την παγκόσμια ανάπτυξη. Αν πάλι η οικονομία της ανακάμψει σημαντικά, μπορεί να αυξήσει τον παγκόσμιο πληθωρισμό και να δούμε πάλι αυξήσεις επιτοκίων στις αναπτυγμένες οικονομίες. Ένα μόνο σενάριο ήπιας ανάκαμψης είναι αυτό που είναι το καλύτερο για τις αγορές.
Επιπλέον, τα στοιχεία του πληθωρισμού και η μεταβλητότητα στις ομολογιακές αγορές θα καθορίσουν τις εξελίξεις.
Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις πάνω στις αγορές από τα οικονομικά μέτρα που θα λάβει ο Λευκός Οίκος μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ; Πώς θα αντιδράσει η ιερή τριάδα του πληθωρισμού, της ανάπτυξης και των επιτοκίων;
Ο Ντ. Τραμπ είναι ξεκάθαρο ότι χρησιμοποιεί τους δασμούς ως απειλή. Όσο λιγότεροι, τόσο το καλύτερο. Αν τους πραγματοποιήσει στο εύρος που έχει εξαγγείλει, τότε μπορεί να βυθίσει την παγκόσμια οικονομία σε πληθωριστική ύφεση (inflationary bust). Τα επιτόκια σε αυτό το σενάριο θα υποχωρούσαν, και ίσως ξαναδούμε ποσοτική χαλάρωση, αλλά είναι αμφίβολο κατά πόσον θα ήταν αρκετό για να περιορίσει τη ζημιά.
Αρκετοί αναλυτές υποστηρίζουν, ότι οι χρηματιστηριακές αγορές έχουν απολέσει την επαφή τους με τα θεμελιώδη μεγέθη και τα μακροοικονομικά δεδομένα. Μιλάνε για ένα παιχνίδι υπεραξιών που προεξοφλεί κερδοφορίες που ίσως δεν έλθουν. Ποια είναι η γνώμη σας;
Η αγορά χρωστάει μια καλή διόρθωση, 10%-20%. Οι τωρινές αποτιμήσεις, ακόμα και αν βγάλουμε τις Magnificent 7 από την εξίσωση είναι αρκετά υψηλές. Θα έπρεπε να πάμε στο 2028 για να δούμε την κερδοφορία που προεξοφλείται ήδη από το 2024. Ουσιαστικά, όμως, οι σημερινές αποτιμήσεις είναι ένα στοίχημα, ένα παιχνίδι χρόνου. Αν η Τεχνητή Νοημοσύνη δείξει απτά δείγματα αύξησης παραγωγικότητας, αν δούμε την «καινούρια Google» να αναδύεται μέσα στην επόμενη διετία, τότε οι τωρινές αποτιμήσεις ίσως έχουν κάποιο νόημα. Αν όμως βιαστήκαμε πολύ, τότε ένα νέο 2000 ελλοχεύει. Την απάντηση θα την έχουμε κατόπιν εορτής. Οι επενδυτές που δεν θέλουν το ρίσκο αυτού του στοιχήματος, ίσως πρέπει να περιμένουν μια διόρθωση πριν τοποθετηθούν.
Εάν χτίζατε σήμερα από την αρχή ένα χαρτοφυλάκιο, πώς θα επιλέγατε τα assets που θα το αποτελούσαν;
Με ορίζοντα 5ετίας, το δικό μου χαρτοφυλάκιο, το οποίο θα είχε το δικό μου προφίλ ρίσκου, δηλαδή μέσο, δε θα το έχτιζα αμέσως αλλά σταδιακά στον επόμενο χρόνο. Είναι δύσκολο οι μετοχές να έχουν άλλη μια τέτοια χρονιά χωρίς διόρθωση. Συνεπώς, θα έβαζα χρήματα σταδιακά σε αυτά τα επίπεδα και περισσότερα σε περίπτωση διόρθωσης άνω του 10%. Στο τέλος το χαρτοφυλάκιο θα είχε 75% μετοχές και 15% ομόλογα καθώς ο πληθωρισμός τα επόμενα χρόνια είναι απρόβλεπτος. Η ομολογιακή αγορά, η οποία αποψιλώθηκε στα χρόνια της ποσοτικής χαλάρωσης, είναι πιο ευάλωτη στα γεωοικονομικά ρίσκα.
Παρά την υπεραπόδοση της Αμερικής, θα τοποθετούσα τη μετοχική έκθεση κυρίως σε δολαριακά assets, καθώς εκεί, και όχι στην Ευρώπη είναι η δράση τα επόμενα χρόνια. Στα ομόλογα, θα έμενα στα κρατικά καθώς τα spreads είναι πολύ χαμηλά και δεν πληρώνεται κάποιος για το ρίσκο των εταιρικών. Δεν θα έπαιρνα στοιχήματα για τη διάρκεια (duration) προς το παρόν, μέχρι να είμαι πιο σίγουρος για την πορεία της νομισματικής πολιτικής. 10% θα κρατούσα σε alternative assets, όπως υποδομές (infrastructure). Ο χρυσός, εφόσον ενέχει και το ρίσκο της κερδοσκοπίας, δεν θα είχε στρατηγική θέση, ούτε βεβαίως τα κρυπτονομίσματα.
