Πώς μπορεί να κερδίσει η χώρα το «στοίχημα» της ανάπτυξης, της αύξησης της αποδοτικότητας και της ανταγωνιστικότητας;
Η Εκτελεστική Διευθύντρια στο Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας Δρ. Βενετία Κουσία, έχοντας μακρά εμπειρία στην οργάνωση νεοσύστατων επιχειρήσεων, καθώς και την ανασυγκρότηση και ανάπτυξη εταιρειών σε διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας, παραχώρησε συνέντευξη στο Liberal. Η κ. Κουσία μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στα αίτια που εγκαταλείπουν οι άνθρωποι την ελληνική αγορά εργασίας αλλά και στην αξία εκείνων των «εργαλείων» που δημιουργούν ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον.
Σύμφωνα με την ειδικό, η τεχνολογία αποτελεί προϋπόθεση που η κάθε επιχείρηση πρέπει να μπορεί να υιοθετήσει και να προσαρμόσει στις καθημερινές της λειτουργίες, ούτως ώστε να σταθεί ανταγωνιστικά στην αγορά εργασίας. Άλλωστε, όπως επισημαίνει, η ανταγωνιστικότητα επιδιώκει την αύξηση του πλούτου των οικονομιών προσδιορίζοντας ιδανικά την ευημερία των πολιτών μέσα από τη μείωση των ανισοτήτων και αυξάνοντας τις ίσες ευκαιρίες.
Συνέντευξη στην Κέλλυ Σαουάχ - Μαραγκουδάκη
Είστε πρόεδρος της Επιτροπής Απασχόλησης του EλληνοAμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου και Γενική Διευθύντρια του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας. Διαθέτετε μια μεγάλη πορεία στον κόσμο της αγοράς, δεδομένου αυτού γράψατε και το βιβλίο: «Γλωσσάρι Για την αγορά εργασίας: Οι λέξεις πίσω από τον διάλογο». Ποιος ο στόχος του πονήματος; Θεωρείτε ότι μπορεί άμεσα να επιτευχθεί;
Η αγορά εργασίας και η απασχόληση είναι ένας εξαιρετικά σημαντικός τομέας που επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα της κάθε οικονομίας προσελκύοντας ή απομακρύνοντας τους επενδυτές. Επηρεάζει την παραγωγικότητα των επιχειρήσεων με την προϋπόθεση ότι χρησιμοποιούν τα σωστά εργαλεία, όπως η υιοθέτηση της τεχνολογίας, η λειτουργία με σωστές αλλά ευέλικτες διαδικασίες όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι μοιράζονται το ίδιο όραμα. Η ανταγωνιστικότητα επιδιώκει την αύξηση του πλούτου των οικονομιών προσδιορίζοντας ιδανικά την ευημερία των πολιτών μέσα από τη μείωση των ανισοτήτων και αυξάνοντας τις ίσες ευκαιρίες.
Σε αυτό το σύνθετο σύνολο με όλες τις διαφορετικότητες χρειαζόμαστε επειγόντως μεγαλύτερη συνεννόηση σε βάθος. Πώς να συνεννοηθούμε και να συνομιλήσουμε ώστε να καταλήξουμε μετά από ένα γόνιμο διάλογο σε βιώσιμες λύσεις που ενισχύουν τη δικαιότερη κατανομή του πλούτου; Η συνομιλία από μόνη της δεν προχωράει σε λύσεις αν δεν είναι αυθεντική και αν ξεκινάει για να σταματήσει σε τσακωμό. Ο γόνιμος διάλογος προχωρά στη σύγκρουση μέχρι να αποσαφηνιστούν τα παραδοτέα και να αναλάβει ο κάθε συμμετέχων την ευθύνη για το αποτέλεσμα που έχει συμφωνήσει να φέρει.
Είμαστε στην εποχή του ανθρώπου με «εργαλείο» την τεχνολογία. Δεν κινδυνεύουμε τόσο από την αντικατάσταση του ανθρώπου από τις μηχανές αλλά χρειαζόμαστε επιτακτικά τη συνεννόηση ώστε κατά τα επόμενα πολλά χρόνια να κερδίζουμε από την συμβίωση με τις μηχανές προς όφελος της ποιότητας ζωής των περισσοτέρων.
Πιστεύοντας στα θετικά αποτελέσματα που προκύπτουν από τη διάχυση της οικονομικής γνώσης δημιούργησα αυτό το πρωτότυπο βιβλίο ώστε να ενημερώσουμε με απλά αλλά ουσιαστικά λόγια όλους τους «παίκτες» στην αγορά εργασίας. Τόσο οι νεοεισερχόμενοι όσο και οι παλαιότεροι χρειάζονται ξεκαθάρισμα των εννοιών, ώστε να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους, με βάση γεγονότα και αριθμούς, και να μην φοβηθούν να αποκτήσουν εκείνο που δίνει νόημα στη ζωή τους.
Με το Γλωσσάρι γίνεται το πρώτο αλλά τολμηρό βήμα προς τον αποτελεσματικό διάλογο, διότι πέρα από τις ερμηνείες παρατίθενται αξιολογικές κρίσεις. Αν κρίνω και από τα αποτελέσματα των εκλογών η ελληνική πραγματικότητα περνάει στη φάση της ωριμότητας και άρα έστω και σιγά-σιγά θα αντικαταστήσει το θυμό με επιχειρήματα. Κι έτσι θα προχωρήσουμε σε ουσιαστική συζήτηση και λύσεις.
Στο βιβλίο σας θέτετε διάφορα ερωτήματα, μεταξύ των οποίων, ποιοι είναι οι όροι που αναζητούν όσοι επιθυμούν να βρουν καλύτερες προοπτικές εξέλιξης. Ποιοι είναι αυτοί οι όροι που τους κάνουν να εγκαταλείπουν την ελληνική αγορά εργασίας; Και ποια είναι τα «εργαλεία» που κάνουν ένα επιχειρηματικό περιβάλλον ευνοϊκότερο;
Την προηγούμενη 10ετία της οικονομικής κρίσης βιώσαμε όλοι τη φυγή των νέων κυρίως εργαζομένων προς το εξωτερικό. Τελικά, μισό εκατομμύριο αναζήτησαν και βρήκαν ευκαιρίες απασχόλησης και ανάπτυξης της σταδιοδρομίας τους νοιώθοντας ότι οι εργοδότες εκεί είχαν τον τρόπο και τη διάθεση να τους εκπαιδεύσουν, και να τους εντάξουν προσφέροντας τους ένα όραμα για «καλύτερη» ζωή και σταδιοδρομία κι ας νοσταλγούν τον ήλιο και τη θάλασσα της Ελλάδας.
Αρκετοί βρήκαν εταιρείες με απλούστερες διαδικασίες που στοχεύουν στο αποτέλεσμα και αφήνουν τη δημιουργικότητα των εργαζομένων να ανθίσει. Άλλοι βρήκαν πεδίο να αναπτύξουν τις γνώσεις τους και να συνεχίσουν την εκπαίδευση τους. Όλοι βρήκαν περισσότερες ευκαιρίες ώστε να επιλέξουν αυτό που τους ταιριάζει καλύτερα και δεν φοβούνται να αλλάξουν κιόλας. Μπήκαν στη διεθνή αγορά. Εκτός των τειχών.
Μπορεί τα ενοίκια να είναι πολύ πιο ακριβά από την Ελλάδα αλλά μπορούν να τα καλύψουν από τις αμοιβές τους. Οι εταιρείες είναι πιο παραγωγικές και το κόστος ζωής είναι πιο βιώσιμο.
Ποιες είναι οι δεξιότητες που πρέπει να διαθέτει ο σημερινός εργαζόμενος; Παρατηρείτε ελλείψεις των απαραίτητων προσόντων;
Οι δεξιότητες που χρειαζόμαστε λόγω της επέλασης των συνεχώς μεταβαλλόμενων τεχνολογιών αλλά και λόγω της στροφής προς το «Πράσινο» και την προστασία του πλανήτη λείπουν από όλη την Ευρώπη. Το 2023 ανακηρύχθηκε έτος δεξιοτήτων. Υπάρχει όμως τουλάχιστον ένας ακόμη λόγος: Η αρνητική εξέλιξη του δημογραφικού που συνδυάζει αρνητικές γεννήσεις και επεκτείνει το παραγωγικό προσδόκιμο ζωής επιβαρύνει εξαιρετικά τις δεξιότητες που λείπουν, γιατί δεν έχουμε ούτε την ποσοτική αλλά ούτε και την ποιοτική επάρκεια που αναζητά η αγορά.
Θα σταθώ στην ανάγκη αλλαγής της νοοτροπίας απέναντι στη συνεχή εκπαίδευση και επιμόρφωση και στην ανάγκη να αντιληφθούμε ότι όσο ζούμε μαθαίνουμε και αποκτούμε γνώσεις ικανές να μας διατηρήσουν με επιτυχία απασχολήσιμους και χρήσιμους στην κοινωνία και τον εαυτό μας.
Οι δεξιότητες που λείπουν σήμερα είναι διαφορετικές από εκείνες που ζητούσαν χθες οι επιχειρήσεις αλλά και διαφορετικές από τις αυριανές. Η ευελιξία όμως μαζί με την αυτοπεποίθηση και ταπεινότητα είναι διαχρονικές.
Ευρύτητα σκέψης, ευθυκρισία, ικανότητα επιλογής και ανάλυσης δεδομένων και ικανότητα σύνθεσης εναλλακτικών λύσεων αλλά και αγάπη γι’ αυτό που κάνεις σε αρμονία με τις προσωπικές σου αξίες και τον σκοπό της ζωής σου, σε συνδυασμό με τα όνειρά σου για να φτάσεις στην καταξίωση.
Ποια είναι σήμερα η μεγαλύτερη πρόκληση για τις ελληνικές επιχειρήσεις, ούτως ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητά τους;
Έχουμε θεοποιήσει αυτό που καταλαβαίνουμε λιγότερο, έχουμε θεωρήσει την τεχνολογία και την 4η βιομηχανική επανάσταση ως πανάκεια. Και ακόμη χειρότερα αυτή η άγνοια μας κάνει να πιστεύουμε ότι είμαστε ψηφιακά έτοιμοι επειδή τυχαίνει να έχουμε ένα ηλεκτρονικό κατάστημα ή εκτελούμε ηλεκτρονικά τις συναλλαγές μας με την τράπεζα. Αυτή η ημιμάθεια δεν επιτρέπει στις επιχειρήσεις να προχωρήσουν με μέθοδο και σύστημα. Η τεχνολογία είναι προϋπόθεση που η κάθε επιχείρηση πρέπει να μπορεί να υιοθετήσει και να προσαρμόσει στις καθημερινές της λειτουργίες όχι απλά για να μειώσει το εργασιακό της κόστος. Ακόμη κι αν η σκούπα σας είναι ρομποτική ή η εγχείρηση γίνεται αναίμακτα ή και από απόσταση αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειαζόμαστε τον χειριστή που είναι γνώστης, που είναι παρών, που δίνει εντολές, παρακολουθεί και καθοδηγεί το μηχάνημα και ξέρει πότε να παρέμβει.
Η κατανόηση της συγκεκριμένης κατάστασης της κάθε επιχείρησης χωρίς φτιασιδώματα και χωρίς παραμορφωτικούς καθρέπτες θα βοηθήσει τις ελληνικές επιχειρήσεις να ξεκινήσουν σωστά και να βρουν την προστιθέμενη αξία τους.
Πώς μπορεί να κερδίσει η χώρα το «στοίχημα» της ανάπτυξης και της αύξησης της αποδοτικότητας;
Η ανάπτυξη είναι η απόφαση για συντονισμένη και τολμηρή δράση από όλους τους εμπλεκόμενους. Ας κοιτάξουμε τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για τον εαυτό μας και το σύνολο γύρω μας με γνώμονα το κοινό καλό και αναλαμβάνοντας την ατομική ευθύνη των πράξεων μας.
Αν δεν βρίσκω προσωπικό κατάλληλο αφιερώνω χρόνο να το διαμορφώσω αλλά ασχολούμαι εκτός από την οικογένειά μου και με τη γειτονιά μου ώστε να επηρεάσω τις εξελίξεις κι ας είναι μικρή η ακτίνα δράσης μου. Δεν ιδιωτεύω όταν κερδίζω χρήματα ή «πάει καλά η ζωή μου» και αναζητώ το κράτος όταν αντιμετωπίζω δυσκολίες. Το στοίχημα της ανάπτυξης βρίσκεται στις ποικιλόμορφες και στοχευμένες συνεργασίες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της χώρας, μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικών φορέων – μεγάλων ή μικρών. Πέρα από τις συνεργασίες και την κουλτούρα εμπιστοσύνης χρειάζεται να βεβαιωθούμε ότι νοιώθουμε και εκπέμπουμε τον σεβασμό προς όλους με αίσθημα λογοδοσίας και αξιοκρατίας.
Τέλος, παρατηρείτε ότι η πλειονότητα των ατόμων που διοικούν τις ελληνικές εταιρείες/επιχειρήσεις δίνουν στις γυναίκες ίδιες ευκαιρίες με εκείνες των ανδρών; Εάν όχι πού οφείλεται αυτό και πώς θα μπορούσε να αλλάξει;
Η ισότητα και η ανισότητα ξεκινάει από την ημέρα που γεννιέται ένας άνθρωπος. Ο τρόπος που μεγαλώνει, σε συνδυασμό πάντα με τον χαρακτήρα του, ο τρόπος εκπαίδευσης και τα στερεότυπα που τρυπώνουν σιγά-σιγά μέσα του διαμορφώνουν και τον σκοπό της ζωής του. Έχω συναντήσει άνδρες φοβισμένους από την αυξανόμενη παρουσία των γυναικών στον εργασιακό στίβο, οι οποίοι δεν φοβήθηκαν (ή δεν το έδειξαν) από την αυξημένη παρουσία των γυναικών στον εκπαιδευτικό στίβο. Ίσως, γιατί ήξεραν ότι οι περισσότερες δεν θα σταδιοδρομήσουν ή δεν θα φτάσουν να διεκδικήσουν ηγετικές θέσεις γιατί θα επέλεγαν την οικογένεια.
Αν δεν καταφέρουμε να ενθαρρύνουμε τις γυναίκες να επιδιώκουν, χωρίς τύψεις και ενοχές, αυτό που επιθυμούν κι όχι αυτό που είναι της μόδας ή χρήσιμο για κάποιους θα οικοδομούμε εύθραυστες δομές για την κοινωνία, με τις ψυχικές ασθένειες να αυξάνονται απειλητικά. Παράλληλα, ας εντατικοποιήσουμε την εκπαίδευση των ανδρών ξεκινώντας από τα αγόρια μας και τους συντρόφους μας, ώστε να ασχολούνται περισσότερο με την οικογένεια και το σπίτι χωρίς να περιμένουν επιβράβευση ή παρότρυνση.
Εκτός από τα παραπάνω που δεν ολοκληρώνονται σε δύο προτάσεις, η χειρότερη διάκριση από όλες είναι η ηλικιακή και στη συνέχεια οι διακρίσεις λόγω «κολλητών» και «φίλων» λόγω έλλειψης αξιοκρατικών κριτηρίων. Ας αρχίσουμε να σεβόμαστε και να αποδεχόμαστε τους άλλους χωρίς λανθασμένους εγωισμούς, χωρίς υποκρισίες και χωρίς επικριτική διάθεση και θα διαπιστώσουμε ότι τα πράγματα μπορούν να γίνουν γρηγορότερα και καλύτερα χωρίς πολύ κόπο.
