© Stefano W. Pasquini, CC BY-SA 4.0
Ο Stefano W. Pasquini (Μπολόνια, 1969) είναι καλλιτέχνης, επιμελητής και συγγραφέας. Έχει εκθέσει σε χώρους όπως το ICA του Λονδίνου, The National Portrait Gallery (Λονδίνο), Art in General (Νέα Υόρκη), Mambo (Μπολόνια), Newhouse Center for Contemporary Art, Staten Island (Νέα Υόρκη) και MACRO (Ρώμη). Έχει δημοσιεύσει πάνω από 500 άρθρα για τη σύγχρονη τέχνη σε περιοδικά όπως τα New York Arts, Collezioni Edge, Sport & Οδός, Luxos και πολλά άλλα. Είναι ο συγγραφέας του Accidental//Coincidental (εκδόσεις Newhouse, Νέα Υόρκη, 2008), του Incorporeo μαζί με την Maria-Theresa Roberto (εκδόσεις Albertina Press, Τορίνο, 2015) και του Elia-Artist (εκδόσεις Apogeo, Adria, 2016). Είναι εκδότης του περιοδικού Obsolete Shit και έχει ραδιοφωνική εκπομπή για την τέχνη στο Radio Citta Fujiko στην Μπολόνια, όπου και κατοικεί. Διδάσκει Γραφικές Τέχνες στην Ακαδημία Καλών Τεχνών Albertina του Τορίνο. Τα έργα του διατίθενται από τον Enrico Astuni στην Μπολόνια, στην γκαλερί L'' Arte στη Molinella της Μπολόνια και στην γκαλερί MelePere στη Βερόνα. Με αφορμή τη συμμετοχή του στην έκθεση "Do you cry often?" στο Artwall Project Space, αναδημοσιεύουμε μια συνέντευξη που έδωσε στον Γιώργο Γεωργακόπουλο για τη στήλη Δύο Όψεις* στο τεύχος Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2017 των Νέων της Τέχνης, ως η έτερη όψη της συνέντευξης του Κώστα Μπασάνου.
Συνέντευξη στον Γιώργο Γεωργακόπουλο
Τι θα ξεχωρίζατε από τις ευκαιρίες που σας δόθηκαν σε τοπικό και διεθνές επίπεδο;
Μπορώ να αντιστρέψω το ερώτημα; Θεωρώ πως δε στάθηκα ιδιαίτερα τυχερός στην καλλιτεχνική μου σταδιοδρομία, ειδικά μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Είχα κλείσει μια ατομική έκθεση σε ένα σημαντικό μουσείο, αλλά δεν έγινε ποτέ ελλείψει χορηγών.
Ποια είναι, μέχρι τώρα, η μεγαλύτερή σας επιτυχία;
Η παρουσίαση της δουλειάς μου στο ICA του Λονδίνου και σε άλλα διεθνή μουσεία ήταν σίγουρα μεγάλο επίτευγμα για μένα, αλλά η καλύτερη στιγμή μου ως καλλιτέχνης ήταν όταν γράφτηκε για μια ατομική έκθεσή μου ένα εκτενές άρθρο στη Repubblica, η οποία είναι η εφημερίδα που διαβάζει ο πατέρας μου. Έβγαλε φωτοτυπίες την εφημερίδα και τις έδωσε στους φίλους του.
Πείτε μας κάποιες πληροφορίες που θεωρείτε σημαντικές για τα έργα σας.
Αν και δεν είμαι γλύπτης, υπό μία φιλοσοφική έννοια, η δουλειά μου καταλαμβάνει φυσικό χώρο, οπότε, μεταφορικά μιλώντας, είμαι κατά κάποιον τρόπο γλύπτης. Με την έννοια ότι το έργο μου -το οποίο είναι εννοιολογικής φύσης- πολύ συχνά άπτεται καθημερινών προβλημάτων, όπως σκέψεις για το μέλλον της ανθρωπότητας, για τις πολιτικές επιπλοκές στις καθημερινές επιλογές μας. Υπάρχει μια δόση ειρωνείας σχεδόν σε όλα τα έργα μου, ωστόσο δεν υποτιμώ την απλοϊκή πτυχή τους. Λατρεύω τις πινελιές του χρώματος και την πράξη της ζωγραφικής, ακόμη κι αν έχω επίγνωση της αναχρονιστικής τάσης της. Έτσι, αποδέχομαι τις αντιφάσεις που ενυπάρχουν στην καλλιτεχνική έρευνα στη σύγχρονη εποχή. Κατά μία έννοια, έχω την τάση να αντανακλώ με το έργο μου το φανταστικό χάος που μας περιβάλλει. Μια άλλη σημαντική πτυχή της πρόσφατης έρευνάς μου ήταν η ιδέα της οριζόντιας τέχνης: νομίζω ότι είμαστε ίσοι στη δημιουργικότητά μας και η δημιουργικότητα πρέπει να αποτελεί κομμάτι της ζωής όλων με έναν πιο δυναμικό τρόπο.
Ποια είναι η σχέση σας με το χώρο της αγοράς της τέχνης;
Προσπαθώ να κάνω ό,τι μπορώ για να συμμετέχω στην αγορά, όχι τόσο επειδή μ'' αρέσει, αλλά επειδή καταλαβαίνω ότι στην εποχή μας, αν είσαι εκτός αγοράς, είσαι αυτόματα και εκτός της καλλιτεχνικής σκηνής. Εγώ συμμετέχω πολύ ενεργά στην εγχώρια καλλιτεχνική σκηνή. Παρότι δεν είναι στην πιο ζωντανή της φάση, η Μπολόνια παραδοσιακά είχε μια ζωηρή καλλιτεχνική σκηνή και από τότε που γύρισα στην πόλη, -μετά από 10 χρόνια στο Λονδίνο και στη Νέα Υόρκη-, πάντοτε προσπαθώ να την στηρίξω κι εγώ. Να καλέσω όσους καλλιτέχνες μπορώ σε διάφορα πρότζεκτ, καθώς και να συμμετέχω κι εγώ σε πρότζεκτ άλλων καλλιτεχνών, όπως, για παράδειγμα, το Aelia Media του Pablo Helguera, το οποίο οδήγησε στο να αποκτήσω τη δική μου ραδιοφωνική εκπομπή, μαζί με την Fedra Boscaro.
Ποιοι είναι οι οικονομικοί πόροι που σας επιτρέπουν να δημιουργείτε;
Τις περισσότερες φορές η δουλειά μου δεν έχει μεγάλο κόστος, οπότε την χρηματοδοτώ με την καθημερινή εργασία μου ως καθηγητής στην Ακαδημία Καλών Τεχνών Albertina του Τορίνο, όπως επίσης και μέσα από τις πωλήσεις πινάκων μου.
Πείτε μας ένα μέρος που σας εκφράζει -ένα μέρος που σας αρέσει να επισκέπτεστε.
Από τότε που πήρα συνέντευξη από την Nancy Grossman στη Νέα Υόρκη το 1999, είχα πάντα το όνειρο να επισκεφθώ τα ηφαίστεια της Χαβάης. Δυστυχώς, όμως, για τους τέσσερίς μας (τη γυναίκα μου και τα δύο παιδιά μου), κάτι τέτοιο θα κόστιζε μια περιουσία. Μια μέρα θα πάμε όμως! Ένα άλλο μέρος όπου ένιωσα δυνατά συναισθήματα ήταν τα Μετέωρα στην Ελλάδα. Δεν πίστευα ποτέ πως θα μπορούσε να υπάρξει ένα τόσο εκπληκτικό μέρος στον κόσμο. Ένα μέρος που επισκέπτομαι συχνά είναι ο τάφος του Primo Levi στο Τορίνο. Ο Levi με επηρέασε πολύ κατά τη διάρκεια της εφηβείας μου.
Ποια είναι η μεγαλύτερη οικονομική δυσκολία/χρονική στιγμή που αντιμετωπίσατε στη διάρκεια της καριέρας σας;
Θυμάμαι μια φορά ήμουν στη Νέα Υόρκη και είχα περίπου 7 δολάρια για τέσσερις ημέρες. Ωστόσο, στη Νέα Υόρκη η αλήθεια είναι ότι μπορείς να φας δυο φορές τη μέρα, αρκεί να ξέρεις σε ποια εγκαίνια έκθεσης πρέπει να πας.
Κατάγομαι από εργατική οικογένεια, οπότε μια σχετική φτώχεια μ'' ακολουθούσε πάντα στη ζωή μου. Ποτέ, όμως δε με τρόμαξε.
Stefano W. Pasquini, UI1711, 2017 © Stefano W. Pasquini
Με ποιο χώρο, καλλιτέχνη ή άνθρωπο των τεχνών θα θέλατε να συνεργαστείτε, σε τοπικό και διεθνές επίπεδο;
Μ'' αρέσει πολύ το πρόγραμμα του Walker Art Center, αλλά καθόλου δε θα με πείραζε μια όμορφη, μικρή ατομική έκθεση στη Serpentine. Θα με ενδιέφερε να επιμεληθώ το έργο του Jens Hoffmann. Η συνεργασία με άλλους καλλιτέχνες είναι πάντα μια εμπειρία που σε ανταμείβει και το έχω κάνει πολλές φορές στο παρελθόν. Επίσης, δε θα με πείραζε να κάνω μια ταινία μικρού μήκους με την Keren Cytter.
Διδάσκετε Tecniche Grafiche Speciali (Ειδικές Γραφιστικές Τέχνες) στην Ακαδημία Καλών Τεχνών Albertina του Τορίνο. Συνυπάρχει ο καλλιτέχνης Stefano Pasquini με τον εκπαιδευτικό;
Οφείλω να ομολογήσω πως αυτά τα δύο συνυπάρχουν με πολύ πιο ομαλό τρόπο απ'' ό,τι ο καλλιτέχνης και ο γραφίστας μέσα μου, ένα επάγγελμα που άσκησα για πολλά χρόνια. Η διδασκαλία σού δίνει την ευκαιρία να σκέφτεσαι σε καθημερινή βάση το έργο σου και τη γλώσσα που χρησιμοποιείς. Αυτή η καθημερινή "αντιπαράθεση" με τους μαθητές είναι σίγουρα μια ενδιαφέρουσα εμπειρία. Μερικοί μαθητές είναι εκπληκτικοί και μου προσφέρει πολλά το να ανταλλάσσω ιδέες μαζί τους.
Σας έχει υποστηρίξει κρατικός πολιτιστικός φορέας;
Μια φορά μου είχαν χρηματοδοτήσει μία έκθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσα από το GAI, το δίκτυο Νέων Ιταλών Καλλιτεχνών (Giovani Artisti Italiani). Βασικά, μόνο αυτό.
Τι θα προτείνατε και τι θα αλλάζατε στον κρατικό πολιτιστικό μηχανισμό;
Βασικά, η Ιταλία είναι ένα σύνθετο, μακιαβελικό μέρος, όπου τίποτα δεν κινείται ποτέ γραμμικά. Είναι τόσες πολλές οι αλλαγές που χρειάζονται, παρότι η χώρα είναι γεμάτη από ανοιχτόμυαλους ανθρώπους που βοηθούν την καλλιτεχνική σκηνή να επιβιώσει και μάλιστα, μερικές φορές, να διαπρέψει. Αυτό που χρειάζεται είναι ένα είδος Βρετανικού Συμβουλίου (British Council) για τις Τέχνες, κάτι το οποίο λένε ότι ανακοινώθηκε πρόσφατα από την ιταλική κυβέρνηση. Ας ελπίσουμε να έχει απόσταση από το "μακρύ χέρι" του πολιτικού σκηνικού. Το πρόβλημα με τα πολιτιστικά ζητήματα στην Ιταλία είναι ότι συνδέονται άρρηκτα με την πολιτική, με αποτέλεσμα με το που αλλάζι ένας δήμαρχος ή ένα δημοτικό συμβούλιο, να πρέπει όλα να ξαναγίνουν από την αρχή -συχνά, μάλιστα, με καταστροφικά αποτελέσματα.
Το κοινωνικό σας δίκτυο, οι γνωριμίες σας, σάς βοήθησαν να προχωρήσετε;
Μάλλον δε με βοήθησαν όσο ήθελα για να πάω μπροστά!
Είχε η επιτυχία κάποιου είδους οικονομικό, ηθικό αντίκρισμα ή ανταμοιβή;
Από τότε που ξεκίνησε η κρίση, το 2008, η λέξη "επιτυχία" είναι πολύ σχετική στην Ιταλία. Σε ηθικό επίπεδο αισθάνομαι πολύ ικανοποιημένος με την καριέρα μου στην τέχνη. Από οικονομική σκοπιά, αν δεν εργαζόμουν ως καθηγητής, θα έπρεπε να έχω κάποια άλλη πηγή εισοδήματος για να ζήσω. Δεν παραπονιέμαι, εξάλλου κάποιοι από τους συναδέλφους μου είναι διάσημοι καλλιτέχνες, ενώ και το περιβάλλον στην Ακαδημία είναι ένα πολύ καλό προωθητικό.
Τι βλέπετε στο μέλλον για τον εαυτό σας; Για τον καλλιτεχνικό κόσμο;
Έχω κάποια σχέδια που απαιτούν μια οργάνωση πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που συνηθίζω να έχω και ελπίζω να είμαι σε θέση να τα πραγματοποιήσω στο μέλλον. Δε θα με πείραζε να με ζητήσουν από μια αμερικάνικη γκαλερί, αλλά θα πρέπει να ταξιδεύω στις ΗΠΑ πιο συχνά για να γίνει αυτό.
Όσον αφορά τον κόσμο της τέχνης, θα ήθελα να αποκτήσει οριζόντιες δομές και να γίνει πιο φιλόξενος και λιγότερο ελιτίστικος, μακριά από επενδυτικά συμφέροντα εταιρειών. Βλέπω συναδέλφους μου να τρέχουν σαν παλαβοί για να προλάβουν προθεσμίες εξαιτίας του φορτωμένου προγράμματός τους, αλλά δε ζηλεύω καθόλου την επιτυχία τους. Είναι δική μας ευθύνη να φέρουμε το κοινό στα δημιουργήματα της σύγχρονης τέχνης. Πρέπει να δημιουργούμε έργα που απευθύνονται στους πάντες, που αγγίζουν και πάλι τις ζωές των ανθρώπων.
*Οι Δύο Όψεις της έντυπης έκδοσης των Νέων της Τέχνης είναι μια σειρά από συνεντεύξεις σύγχρονων καλλιτεχνών, διαφόρων ηλικιών και εικαστικών αναζητήσεων, από διαφορετικές χώρες, η οποία προσπαθεί να αναδείξει κοινά σημεία και προβληματισμούς σχετικά με την εικαστική πορεία του καθενός. Παράλληλα, ο στόχος είναι να διερευνηθούν όχι μόνο οι διαφορές, αλλά και οι ευκαιρίες, καθώς και τα μέσα ανάδειξης και προβολής του εικαστικού έργου. Έτσι, ο αναγνώστης των Νέων της Τέχνης έχει την ευκαιρία να συγκρίνει και να εκτιμήσει την προσπάθεια που καταβάλλεται από ανθρώπους του ίδιου χώρου σε παρόμοια περιβάλλοντα και να εξάγει ο ίδιος τα συμπεράσματά του. Δεν πρόκειται τόσο για μια περιγραφή έργου, όσο για μια προσπάθεια διερεύνησης του μηχανισμού που ο κάθε καλλιτέχνης έχει επινοήσει μέσα από το περιβάλλον του για την προβολή και υποστήριξη της δουλειάς του. Οι συνεντεύξεις, τέλος, δίνουν τη δυνατότητα για εκτενείς ή περισσότερο σύντομες απαντήσεις, ανάλογα με το πεδίο που ενδιαφέρει τον κάθε καλλιτέχνη στο κοινό περιβάλλον.
