© Jeff Schear
Δυναμισμό και ενέργεια επέδειξε η φετινή έκδοση της φουάρ σύγχρονης τέχνης Expo Chicago. Και αν δε σας λέει κάτι το όνομα, ίσως σας λέει αυτό της προκατόχου της στην πόλη, Art Chicago: μιας φουάρ που ξεκίνησε το 1980 ως η η πρώτη του είδους της στη Βόρεια Αμερική, μια αμερικανική εκδοχή της Art Basel.
Η Art Chicago για πολλά χρόνια ήταν η κορυφαία φουάρ για σύγχρονη τέχνη στην Αμερική, ενώ τη δεκαετία του ''90 ήταν η πιο σημαντική φουάρ για σύγχρονη τέχνη στον κόσμο μετά την Art Basel. Για λειτουργικούς λόγους, όμως, από το 2000 σταδιακά άρχισε να ξεπέφτει, με λιγότερους αριθμητικά και ποιοτικά εκθέτες: ειδικά μετά την εμφάνιση της Art Basel Miami Beach, η οποία τράβηξε όλους τους μεγάλους συλλέκτες και εμπόρους τέχνης, η Art Chicago έφτασε σε οριακό σημείο το 2006. Παρά τη δυναμική που της έδωσε η νέα ιδιοκτήτρια εταιρεία, το 2011 αποφάσισε να την ακυρώσει.
Από το 2012 η φουάρ επέστρεψε ως Expo Chicago, με διευθυντή τον Tony Karman, ο οποίος είναι εκδότης του τοπικού περιοδικού τέχνης The Seen, το οποίο επιμελείται η Stephanie Cristello, η επιμελήτρια και του προγράμματος της φουάρ Dialogues. Ίσως για αυτό η Expo Chicago έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αρθρογραφία της τέχνης μέσα από τα προγράμματά της. Η νέα διοίκηση, πάντως, θέλει να δει το Σικάγο να ξαναγίνεται κορυφαίος προορισμός για φουάρ τέχνης.
© Jeff Schear
Και φαίνεται ότι έχει αρχίσει να το επιτυγχάνει, καθώς φέτος υπήρχαν πολύ καλά έργα στα περίπτερα των γκαλερί-εκθετών. Ξεχώρισαν οι γκαλερί Grice Bench του Λος Άντζελες και Jessica Silverman του Σαν Φρανσίσκο, ενώ το παρόν έδωσαν μεγάλοι συλλέκτες του Σικάγο, όπως ο Larry Fields, και διευθυντές μουσείων, όπως η διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Σικάγο, Madeleine Grynsztejn, και ο επιμελητής του, Omar Kholeif. Δύο μεγάλα ονόματα νεοφερμένα στη φουάρ, οι Gagosian και Levy Gorvy, έκαναν ιδιαίτερη προσπάθεια με τα περίπτερα τους: η γκαλερί Gagosian παρουσίασε μια ιδιαίτερα σκοτεινή ομαδική έκθεση και, στη Levy Gorvy, ο συν-διευθυντής Brett Gorvy χρησιμοποίησε τη λέξη "διανοητική" για ένα περίπτερο με δύσκολα έργα της Adrian Piper και έναν καταπληκτικό νέο πίνακα της Pat Steir. (Και σε σχετικά μετριοπαθείς τιμές: ενώ η γκαλερί έφερε ένα έργο αξίας 30 εκατομμυρίων δολαρίων του Jean-Michel Basquiat στην Art Basel στην Ελβετία, ο Gorvy είπε ότι το ανώτατο όριο στην Expo ήταν 2 έως 3 εκατομμύρια δολάρια).
Ο γεννημένος στο Λονδίνο Gorvy έχει και μια ιδιαίτερη σχέση με το Σικάγο: συναντήθηκε με τη σύζυγό του στο Σικάγο και έζησε εκεί για ένα μικρό χρονικό διάστημα, ενώ το ζευγάρι διατηρεί ακόμα ένα μικρό διαμέρισμα στην πόλη. Αλλά δεν ήταν η νοσταλγία που έφερε την γκαλερί στην Expo. Αφότου δύο διευθυντές της γκαλερί Levy Gorvy επισκέφθηκαν το Σικάγο νωρίτερα αυτό το χρόνο και συναντήθηκαν με τον Karman, επέστρεψαν στη Νέα Υόρκη πλέκοντας εγκώμια για τη φουάρ και έπεισαν τον Gorvy να συμμετάσχει -παρά την άποψή του ότι, με οκτώ φουάρ το χρόνο, η γκαλερί ήδη έκανε υπερβολικά πολλές.
Οι ντόπιοι συλλέκτες είναι περήφανοι για την Expo και θεωρούν ότι η Art Chicago ξέπεσε τόσο λόγω κακοδιαχείρισης όσο και λόγω του ότι η Art Basel Miami Beach πήρε τα σκήπτρα της πιο σημαντικής φουάρ σύγχρονης τέχνης στην απέναντι μεριά του Ατλαντικού. Το ίδιο πιστεύει και ο Kavi Gupta, η επώνυμη γκαλερί του οποίου κλείνει σχεδόν τα δέκα χρόνια και είναι παλαίμαχος της φουάρ. Σύμφωνα με τον Gupta, η φουάρ χτίζει μια συλλεκτική βάση στο Σικάγο. Η πόλη είχε ήδη ένα καθιερωμένο σύνολο συλλογών παγκόσμιας κλάσης, όπως αυτές που συγκεντρώθηκαν από τους Ken Griffin και Helen και Sam Zell. Ο Gupta μιλούσε μάλλον για τους συλλέκτες του Σικάγο που είναι τριάντα και σαράντα χρονών, τα χρήματα των οποίων προέρχονται από ακίνητη περιουσία, για παράδειγμα, ή ιδιωτικά κεφάλαια. Μία τοπική φουάρ δίνει αξία σε αυτούς τους ανερχόμενους συλλέκτες, όσον αφορά τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να ενισχύσει την εμπιστοσύνη τους και να τους οδηγήσει να αγοράσουν πιο ουσιαστικά έργα. Ο Gupta δήλωσε ότι είδε αυτούς τους ανθρώπους να αγοράζουν ήδη από την πρώτη νύχτα. (Αν και, όπως είπε, μερικοί ήταν εκεί μόνο για λίγες ώρες κατά τη διάρκεια των εγκαινίων και δεν επέστρεψαν μετά.)
© Jeff Schear
Όμως, τόνισε ο Gupta, η Expo δεν είναι μόνο μια φουάρ του Σικάγο. Πούλησε έργα σε συλλέκτες από όλο τον κόσμο: Τέξας, Φλόριντα και Ομάχα της Νεμπράσκα, μεταξύ άλλων. Πούλησε σε μουσεία στο Σεντ Λούις και στο Μιλγουόκι. Και είπε ότι ο κόσμος της τέχνης είναι ενήμερος για το ότι υπάρχουν ορισμένοι καλλιτέχνες και κινήματα των οποίων η καλύτερη δουλειά μπορεί να βρεθεί μόνο στις Μεσοδυτικές Πολιτείες. Έργα που συνδέονται με την AfriCOBRA, μια κολλεκτίβα αφροαμερικάνων καλλιτεχνών της δεκαετίας του ''60 που παρουσίαζε ο Gupta στην Expo, έχουν πρόσφατα βρεθεί στο επίκεντρο της προσοχή, σε εκθέσεις στην Tate Modern και αλλού. Για τους συλλέκτες που θέλουν να «πιουν» από την πηγή, το Σικάγο είναι το καλύτερο μέρος.
Βέβαια, υπήρχαν και προκλήσεις. Ενώ η Expo συνέπεσε στην πόλη με την Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής του Σικάγο, (η οποία σχεδίαζε το άνοιγμά της ώστε να συμπέσει με τη φουάρ), και ένα πρότζεκτ του Palais de Tokyo του Παρισιού (στο Roundhouse του Μουσείου DuSable, που είναι και αυτό υπό τη διεύθυνση της Stephanie Cristello), είχε πολύ ανταγωνισμό όσον αφορά άλλες διεθνείς καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Εκδηλώσεις στην Κωνσταντινούπολη, το Βερολίνο, το Λος Άντζελες και αλλού έκαναν τη φουάρ, σε κάποιο βαθμό, μια περιφερειακή υπόθεση εκ των πραγμάτων. Ο Gupta δήλωσε ότι είχε πελάτες από τη Νέα Υόρκη που αγόρασαν από τη φουάρ μέσω τηλεφώνου. Και όμως, πρόσθεσε, οι γκαλερί παρ'' όλα αυτά έφεραν πρώτης ποιότητας κομμάτια φέτος, όχι σαν τα δευτεροκλασάτα των προηγούμενων χρόνων.
Ο μεγαλύτερος ανεκμετάλλευτος πόρος είναι τα μουσεία του Σικάγο. Η πόλη διαθέτει ιδρύματα παγκόσμιας κλάσης και συντονίζοντας τα εγκαίνια περισσότερων μεγάλων εκθέσεων ώστε να πραγματοποιηθούν κατά τη διάρκεια της φουάρ, όπως ο Karman τα πιέζει να κάνουν, θα φέρει στην φουάρ το είδος της προστιθέμενης αξίας που αναζητούν οι συλλέκτες. Η έκθεση του Paul Gauguin στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο, για παράδειγμα, η οποία έχει δρέψει πολλούς επαίνους, έκλεισε δύο ημέρες πριν η Expo ανοίξει για τους VIPs. Αυτό ήταν πραγματικά κρίμα, καθώς η έκθεση θα μπορούσε να είναι αυτό που είναι οι εκθέσεις του Ιδρύματος Beyeler για την Art Basel: τα «must-sees» που προσθέτουν βαρύτητα στη διαδικασία.
Σε αντίθεση με την Art Chicago, η Expo λαμβάνει χώρα σε ένα διεθνές ημερολόγιο που είναι γεμάτο με περισσότερες φουάρ τέχνης από ποτέ, ενώ οι γκαλερί στην ανερχόμενη και μεσαία αγορά τέχνης αγωνίζονται να επιβιώσουν, κάνοντας τα πράγματα ακόμη πιο περίπλοκα. Πολλοί περιορίζουν τις φουάρ στις οποίες συμμετέχουν και φροντίζουν να είναι πιο επιλεκτικοί. Αν η Expo μπορεί να αξιοποιήσει την ενέργεια αυτής της έκδοσης, πιθανώς να είναι μία από τις φουάρ τέχνης που δεν πρέπει να χάσει κανείς.
Με στοιχεία από Artnews
