© Peter Macdiarmid/Getty Images
Μοιάζει με σενάριο ταινίας, αλλά δεν είναι τίποτα περισσότερο από την πραγματικότητα: έμπορος τέχνης του Μανχάταν καταδικάστηκε στα μέσα του περασμένου μήνα από ομοσπονδιακό δικαστήριο των ΗΠΑ επειδή χρησιμοποίησε πίνακες από γνωστούς καλλιτέχνες, όπως ο Wassily Kandinsky, ως δόλωμα για να εξαπατήσει συλλέκτες και επενδυτές και να τους αποσπάσει εκατομμύρια δολάρια. Πρόκειται για μια υπόθεση που αποδεικνύει περίτρανα το πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει η νοοτροπία της κερδοσκοπίας στην αγορά έργων τέχνης.
Ο Ezra Chowaiki, της προσφάτως χρεωκοπομένης Chowaiki & Co. Fine Art Ltd., η οποία βρισκόταν στην Park Avenue στη Νέα Υόρκη, κατηγορήθηκε ότι «έγδυσε» τουλάχιστον έξι εμπόρους τέχνης, με εικονικές συναλλαγές, με τις οποίες κάποια θύματα οδηγήθηκαν στο να πιστέψουν ότι αγόραζαν μερίδια στην τέχνη, τα οποία προορίζονταν για γρήγορη μεταπώληση και υψηλό κέρδος. Άλλα θύματα είχαν αφήσει έργα τέχνης στην γκαλερί, τα οποία είχαν προσυπογράψει για πώληση και δεν πήραν τίποτα πίσω, συμπεριλαμβανομένου ενός συλλέκτη, ο οποίος έχασε έτσι έναν πίνακα 1,2 εκατομμυρίων δολαρίων, όπως αποφάνθηκε το δικαστήριο. Σύμφωνα με τον εισαγγελέα, η όλη απάτη ξεκίνησε το 2015 και κράτησε μέχρι τον περασμένο Νοέμβριο, με τα θύματα να βρίσκονται στο Οντάριο του Καναδά, την Πενσυλβάνια και τη Νέα Υόρκη.
Ο 49χρονος Chowaiki παραδόθηκε στις ομοσπονδιακές αρχές στη Νέα Υόρκη και αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση που ορίστηκε στα 100.000 δολάρια. «Παρόλο που ο Ezra Chowaiki φαινόταν να αγοράζει και να πουλάει ακριβά έργα τέχνης στην γκαλερί του στο Μανχάταν, όπως ισχυριζόταν, αυτό που στην πραγματικότητα πωλούσε στους πελάτες δεν ήταν τίποτα παραπάνω από μια ψευδαίσθηση», είπε σε μια δήλωση ο εισαγγελέας Joon Kim. Ο δικηγόρος του κατηγορουμένου, βέβαια, είπε ότι ο πελάτης του «έχει άψογη φήμη στον κόσμο της τέχνης και θέλει να την αποκαταστήσει.»
© Katya Kazakina/Bloomberg
Ο γεννημένος στο Μπρούκλυν της Νέας Υόρκης Chowaiki πρωτοάνοιξε την γκαλερί του το 2004, μαζί με άλλους συνεταίρους. Οι κατηγορίες για τις οποίες καταδικάστηκε ήταν συστηματική απάτη, συνομωσία και μεταφορά κλεμμένων περιουσιακών στοιχείων, μετά από τρεις μηνύσεις το Νοέμβριο που τον κατηγορούσαν για αυτού του είδους τις απάτες, καθώς και μια μήνυση από τον οίκο δημοπρασιών Sotheby's, ο οποίος ζητούσε να αποπληρωθεί για μια συμφωνία που δεν είχε ολοκληρωθεί. Το καλύτερο στην υπόθεση είναι ότι, σύμφωνα με τα χαρτιά που υπέβαλε η γκαλερί για να δηλώσει χρεωκοπία, τα κεφάλαιά της είναι λιγότερα από 300.000 δολάρια και οι αποζημιώσεις που ζητούν τα θύματα συνολικά ανέρχονται σε σχεδόν 12 εκατομμύρια δολάρια!
Ανάμεσα στα θύματα είναι και μια εταιρεία στα Νησιά Κέιμαν, την οποία διαχειρίζεται ένας αγνώστου ταυτότητας έμπορος μοντέρνας τέχνης που δραστηριοποιείται στο Τόκυο. Ο συγκεκριμένος φέρεται να εξαπατήθηκε στο να αγοράσει μερίδιο 50% σε ένα γλυπτό αξίας 900.000 δολαρίων. Ο Chowaiki του είπε ότι είχε ήδη βρει αγοραστή πρόθυμο να αγοράσει το γλυπτό για 2,15 εκατομμύρια δολάρια, κάτι που έτσι θα είχε ως αποτέλεσμα ο έμπορος αυτός να βγάλει άμεσα ένα κέρδος άνω των 100.000 δολαρίων.
Ο έμπορος τελικά πείστηκε και μετέφερε τα λεφτά, μετά από απαίτηση του Chowaiki, σε έναν αγνώστου ταυτότητας ιδιώτη στο Λονδίνο, ο οποίος δούλευε με τον Chowaiki. Σύντομα μετά από αυτό, το θύμα έμαθε ότι ο Chowaiki δεν είχε στην κατοχή του το γλυπτό και ότι αυτό ήταν στην πραγματικότητα έτοιμο να δημοπρατηθεί στο Λονδίνο, σύμφωνα με τη μήνυση που είχε υποβάλει. «Ο Chowaiki συνήθως δεν ολοκλήρωνε τις συναλλαγές όπως είχε υποσχεθεί και αντίθετα, κρατούσε τα χρήματα και τα έργα τέχνης για τον εαυτό του και την γκαλερί» ή τα πωλούσε χωρίς άδεια, σύμφωνα με μία άλλη μήνυση.
Πολλαπλές απάτες
Και να ''ταν μόνο αυτά... Ο Chowaiki κατηγορήθηκε, επίσης, ότι είχε πουλήσει τα ίδια μερίδια για τα ίδια έργα σε διαφορετικά άτομα και ακόμη, ότι του είχε παραχωρηθεί πίνακας του ιταλού σουρεαλιστή ζωγράφου Giorgio de Chirico και αρνείτο να τον επιστρέψει. Το τελευταίο είχε συμφωνηθεί στο πλαίσιο των υπηρεσιών εκτίμησης και χρηματοδότησης μέσω έργων τέχνης που προσέφερε η γκαλερί, η οποία περηφανευόταν στον ιστότοπό της για τα «υψηλά στάνταρ» που έχει θέσει στον τομέα της έρευνας για έργα τέχνης, εκτός από τα έργα πρωτοκλασάτων καλλιτεχνών που είχε, όπως έργα των Paul Cezanne και Edgar Degas.
Το μεγαλύτερο μερίδιο στην γκαλερί του Chowaiki είχε ο David Dangoor, τον οποίο δε βάρυνε κάποια κατηγορία. Ο δικηγόρος του, Anthony Dougherty, είπε ότι είναι «ευγνώμων» που οι αρχές κινήθηκαν τόσο γρήγορα αφότου τις ενημέρωσε το Νοέμβριο για κάποιες οικονομικές ατασθαλίες που είχε αντιληφθεί, στις οποίες εμπλεκόταν ο Chowaiki. Μάλιστα, ο δικηγόρος είπε ότι και ο ίδιος ο Dangoor είχε δανείσει εκατομμύρια δολάρια στην γκαλερί και δεν αποπληρώθηκε ποτέ.
Άλλο ένα θύμα της απάτης είναι η εταιρεία Carpenter Fine Violins and Collectibles LLC, μια μπουτίκ γκαλερί στο Μανχάταν που πουλάει μουσικά όργανα. Η συγκεκριμένη εξαπατήθηκε σε κοινοπραξία με τον Chowaiki, για να αποκτήσει ένα μερίδιο 50% στην υδατογραφία του Kandinsky με τίτλο Schichtenweise (1928) για 312.500 δολάρια. Αντίστοιχο ποσό είχε κλέψει ο Chowaiki και από άλλο θύμα.
Ο Sotheby's είπε ότι προσέλαβε την γκαλερί ως μεσάζοντα, για να αγοράσει τον πίνακα του Henri Matisse Titine Trovato in Dress and Hat για 12 εκατομμύρια δολάρια, τον οποίο ο Sotheby's σχεδίαζε να μεταπωλήσει για 15 - 20 εκατομμύρια δολάρια. Η συμφωνία δεν προχώρησε όπως είχε σχεδιαστεί και η γκαλερί εν τέλει πώλησε το έργο για 4,75 εκατομμύρια δολάρια, τα οποία υποτίθεται ότι πρέπει να αποπληρωθούν από τον Chowaiki και ένα συνεταίρο του. Αυτό είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και προβληματικά στοιχεία της όλης υπόθεσης: είχε υποσχεθεί, δηλαδή, ο Chowaiki στο Sotheby''s ότι θα πωλούσε σε πελάτη τον πίνακα για 12 εκατομμύρια δολάρια και ο Sotheby''s υπολόγιζε ότι θα έπειθε το συγκεκριμένο αγοραστή να τον πουλήσει μέσω του οίκου για παραπάνω; Και πώς γίνεται τελικά ο πίνακας να πωλήθηκε για λιγότερο από το μισό της αρχικής εκτιμώμενης αξίας του;
Τα έσοδα της γκαλερί, πάντως, είχαν καταποντιστεί τα τελευταία χρόνια, όπως δείχνουν τα στοιχεία. Το 2015, η γκαλερί είχε έσοδα 35,2 εκατομμυρίων δολαρίων. Την επόμενη χρονιά, τα έσοδα ήταν λιγότερα από τα μισά, με το σύνολο να φτάνει τα 15,6 εκατομμύρια δολάρια.
Πηγή: Bloomberg
